Helmut Kohls succes was een groot raadsel, want echt geliefd is hij nooit geweest. Toch is afgelopen week een groot Duitser heengegaan, die Duitsland en Europa wist te verenigen.

Het was steeds stiller geworden rond zijn persoon. Steeds minder vrienden kwamen bij hem op bezoek. Zijn beide zonen waren niet meer welkom. Tot het volk richtte hij zich alleen nog via zijn woordvoerder of in zijn lijfblad Bild. Ongewenste bezoekers werden van de stoep gejaagd door zijn tweede vrouw Maike Kohl-Richter. In de serieuze pers werd alleen nog meewarig over hem geschreven.

En dat terwijl hij bij uitstek een gezelligheidsdier was. Het gelukkigst was hij als hij zich in een kring van vrienden bevond. En daarbij hoorde steevast een stevige maaltijd (zijn lievelingskost was gevulde varkensmaag), een stevige wijn (uiteraard uit de streek van zijn jeugdjaren, de Palts) en een stevig gesprek over politiek (niet over politieke ideeën maar over politieke carrières, bij voorkeur die van hemzelf).

Dat...