Ik voel me verplicht een boek uit te lezen, ook als ik het niet meer interessant vind. Kan ik, zoals de schrijver Nick Hornby in zijn Believer-column dikwijls propageerde, vaker stoppen in een boek en overstappen naar het volgende, of is dat intellectuele kapitaalvernietiging?
Als u het theater uitloopt, zien andere bezoekers dat. In het theater is de kans bovendien groot dat de acteurs zien dat u weggaat en denken: die vond er geen klap aan. Daarom is voortijdig vertrekken uit het theater moreel beschouwd ingewikkeld. Mijn advies daar zou zijn: blijf zitten. Ook in een bioscoop kunt u andere bezoekers storen door vroegtijdig de zaal te verlaten. Blijf daar dus ook zitten. Een boek echter kunt u in de regel dichtslaan zonder dat de auteur dat merkt. En u kunt uzelf wijsmaken dat u het later nog wel eens een keertje ter hand neemt. Een vriend van mij, die ik overigens al een tijdje niet heb gezien, heeft wel eens een boek van Con­nie Palmen uit het raam geworpen. Dat moet u niet doen. Het boek dichtklappen is één ding, boeken uit het raam werpen of vernietigen is van een geheel andere orde.
Is het legitiem wanneer mijn vriendin, die psychiater is, mij gedetailleerd vertelt over haar patiënten onder de conditie dat zij hen anoniem houdt en ik beloof geen pogingen te doen te achterhalen om wie het gaat?
Legitiem vind ik in dit verband overdreven, begrijpelijk is het wel. De behoefte aan verhalen, niet alleen in romanvorm, is onuitroeibaar, en als u daarvoor uw vriendin gebruikt, gelijk hebt u. Het kan natuurlijk ook zijn dat uw vriendin u gebruikt om haar verhalen te kunnen spuien. De vraag is vooral wat uw beroep is. Kunt u verder weinig schade aanrichten met de informatie, dan is er weinig aan de hand lijkt me. Bent u schrijver en gebruikt u de informatie van uw vriendin, de psychiater, bijna letterlijk om uw boeken mee te vullen, dan ligt het anders.
Ik begrijp overigens niet waarom datingsites voornamelijk worden gebruikt om seks en liefde te vinden, terwijl daar juist verhalen te vinden zijn. Ikzelf zou graag de volgende advertentie zetten: ‘Man zoekt mannen en vrouwen, bij voorkeur vrouwen, met verhalen. Reis- en verblijfkosten worden vergoed. Mannen en vrouwen die in de gevangenis of een psychiatrische kliniek hebben gezeten, genieten de voorkeur.’ Tegenwoordig moeten wij mensen meer en meer gaan betalen voor elk wissewasje, en mensen moeten er ook op staan om voor elk wissewasje betaald te worden. Dit in tegenstelling tot wat sommige moraalfilosofen menen. De betaling is slechts het op symbolische wijze transparant maken van de transactie. Enfin, waar wonen jullie? En wat kost het?
Respect lijkt een geperverteerde vorm van het eergevoel dat generaties voor ons bezaten. Een man die een faux pas had begaan, deed in stilte en op eigen initiatief boete. Een man wiens vrouw een faux pas begon (zij begon bijvoorbeeld een affaire) zou zijn vrouw nooit afvallen maar de schande op zich nemen. Nergens vind ik sporen van deze hoffelijkheid. Van eergevoel is slechts het opeisen van een recht overgebleven. Is hier wat aan te doen?
Ja, het opeisen van rechten is een ziekte. Eergevoel heeft niet zozeer te maken met het door anderen respectvol behandeld worden als wel met het eervol zijn, met het tonen van respectabel gedrag. Mis­schien kunnen wij iets leren van de stoïcijnen, zonder hun leer volledig over te nemen. Laten wij het onrecht dat ons overkomt met iets meer gelatenheid ondergaan. Laten wij het onrecht dat wij anderen aandoen niet vergeten. Laten wij de schande op ons laden. Laten wij in stilte boete doen.
Is het moreel verwerpelijk dat ik soms een volledig orgasme fingeer? Er gebeurt wel iets en het is niet om er vanaf te zijn maar omdat ik er niet op in wil gaan dat ik mijn man maar bij de gedachte laat dat het wederom Das Total-Orgasmus was?
Bestaat dat, een half orgasme?
Zolang u man geen last heeft van het fingeren, lijkt mij er weinig mis mee. Maar stel dat uw man het wel weet en hij veinst het niet te weten, dan wordt u seksleven een zedenkomedie. Misschien moeten we het orgasme relativeren. Seks is een copieus diner; alleen het orgasme willen, is fastfood. In een van mijn romans beklaagt een vrouw zich bij haar man dat hij nooit heeft beseft dat hij haar geen orgasme kon bezorgen. Dat moesten haar minnaars voor hem opknappen. Zeg tegen uw man: ‘Lieverd, jij bent er voor de goede seks, mijn minnaars bezorgen mij het snelle en goedkope orgasme.’ 
Vragen voor Grunberg sturen naar demensendokter@vn.nl

Gerelateerd