Column

<div class="info-box">
<iframe src="https://w.soundcloud.com/player/?url=https%3A//api.soundcloud.com/tracks/1035241078%3Fsecret_token%3Ds-AIQcy2qVqwYamp;color=%23ff5500&amp;auto_play=false&amp;hide_related=false&amp;show_comments=true&amp;show_user=true&amp;show_reposts=false&amp;show_teaser=true" width="100%" height="150" frameborder="no" scrolling="no"></iframe>
Dit essay is ingesproken door redacteur Lou-Anna Druyvesteyn.
</div>
Zoek een comfortabel plekje, zet een scherm aan en sluit de ogen: de populaire meditatie-app Headspace heeft sinds januari een serie van acht afleveringen op Netflix. De Headspace Guide to Meditation. Het is een interessant contrast: de trailer belooft ‘een grotere bekwaamheid om niet afgeleid te zijn’ te verkrijgen via een medium dat bestaat om je af te leiden. Met een voice-over (Headspace-oprichter Andy Puddicombe) die je verleidt om even niets te doen, helemaal niets. Om even te stoppen.
Voor veel gebruikers is Headspace juist een middel om door te gaan. Om zichzelf in het gareel te krijgen en beter te focussen. Om de zucht naar individuele productie te vervullen. Een hoog goed, in onze wereld. Kijk maar eens naar andere series op de streamingdienst in kwestie, waarin advocaten, dokters en rechercheurs tot geslaagde inzichten, diagnoses en oplossingen komen door non-stop te werken. En naar de streamingdienst zelf, trouwens, wiens werkcultuur beroemd is vanwege de ‘met eenderde van de werknemers doen we het dubbele werk’-filosofie. De hardste werkers zijn onze grootste helden. Als er al niet wordt neergekeken op deeltijdwerk, dan ken ik in elk geval weinig mensen die openlijk trots zijn op het feit dat ze minder dan veertig uur in een baan steken.
Tot een dik jaar geleden werd de productiedrang nog een beetje getemperd door onproductief winkelen, uitjes, borrels na het werk en andere samenkomsten. Nu is produceren een van de weinige dingen die ons resten om de tijd door te komen.
<a data-ga-category="embedded-article" data-ga-action="clicked" data-ga-label="" href="https://www.vn.nl/millennialdroom-uiteengespat/" class="article-embed article-embed--left article-embed--new">Lees ookDe millennial jaagt een droom na die allang uiteen is gespat17 april 2021</a>
<h5>Meer uit je leven halen</h5>
De lockdown bracht twee soorten thuisblijvers met zich mee: zij die te weinig en zij die te veel te doen hadden. Van de eerste groep zullen er vast mensen zijn geweest die het nietsdoen omarmden, maar daar hoorde je weinig over. Er was wel enorm veel te horen over hoe het nietsdoen in doen werd omgezet: bij opstaan meteen het bed opmaken; zuurdesem starten; lijf aftrainen; boeken lezen; een meditatiepraktijk implementeren. De besten in deze groep bogen de pandemie om tot een unieke mogelijkheid om een bijzonder project te volbrengen. Zoals Isaac Newton in zelfquarantaine tijdens de pest zwaartekracht ontdekte, en schilder David Hockney vorig voorjaar een paar van zijn mooiste werken maakte op de iPad.
In januari vertelde schrijfster Pamela Druckerman in 1843 Magazine van The Economist dat ze hier gestrest van raakte. Ze was teleurgesteld in haar vermogen groots werk voort te brengen in de leemte van de lockdown. ‘Binnenkort zullen we elkaar vragen: “Wat deed jij in de pandemie?”’ Dan is ‘weinig’ misschien niet het mooiste antwoord.
Naast de ongewenst onproductieven staat de groep die te veel te doen had. Zoals kenniswerkers met kinderen thuis die zich afvroegen waarom het in de media zo vaak ging over het tegengaan van verveling. Die na persconferenties over schoolsluitingen dachten: ‘Maar hoe dan?’ Hoe stop je acht uur zorg voor kinderen en acht uur werk in dezelfde acht uren?
<blockquote>‘Ik wil je juist aanmoedigen om meer uit je leven te halen, want die aanmoediging horen we wat mij betreft lang niet vaak genoeg.’</blockquote>
Beide groepen ervoeren een productieprobleem, om zelf op te lossen. Omdat de cultuur al lang gericht is op het vergroten van de individuele productie, hadden we een lange reeks productie-hackende methodes om uit te kiezen. Zoals The Bullet Journal-methode, die hypereffectiviteit belooft middels het juiste gebruik van bulletpoints. Er is de 5am Club van Robin Sharma, wiens volgers om vijf uur ’s ochtends opstaan om meer gedaan te krijgen. Informaticaprofessor Cal Newport bracht ons Deep Focus. Rules for Focussed Succes in a Distracted World. En de bekendste: David Allens methode Getting Things Done. De kunst van stressvrije productiviteit.
Enkele van deze methoden zijn geïntegreerd in het Nederlandse Grip van Rick Pastoor, die in zijn inleiding schrijft dat de lezer één opmerking van hem niet moet verwachten: ‘Zou je het niet eens wat rustiger aan doen?’ Natuurlijk, zegt Pastoor, ‘overbelasting ligt met onze drukke levens op de loer. Toch zal ik je in de komende hoofdstukken juist aanmoedigen om meer uit je leven te halen, want die aanmoediging horen we wat mij betreft lang niet vaak genoeg.’
<h5>Productiviteitsporno</h5>
Afgelopen november publiceerde Cal Newport het artikel ‘The Rise and Fall of Getting Things Done’: een beschouwing over de ene productiviteitsstroming door de maker van een andere. Hierin stelt Newport dat we tot die individuele productiezucht zijn gekomen door de opkomst van de kenniseconomie. Anders dan bij arbeiders aan de lopende band was de productie van kenniswerkers moeilijk in de gaten te houden – dat werd aan henzelf overgelaten. Ze kregen doelstellingen, maar dienden zelf uit te vogelen hoe die te behalen. Toen door e-mail en andere technologieën hun werk te overweldigend werd, zochten zij de oplossing in het optimaliseren van persoonlijke gewoonten.
In 2001 verscheen Allens methode, en in navolging daarvan ontstond een grote productivity pr0n-beweging (‘productiviteitsporno’, geschreven op zijn internets), met vele varianten. Die hebben allemaal veel succes omdat de overload culture alleen maar erger is geworden, schrijft Newport. Maar ze hebben niets opgelost: ‘Geen van deze methodes’ – die van Newport zelf incluis – ‘heeft het onderliggende probleem opgelost’, namelijk dat productiviteit als een persoonlijk probleem wordt gezien.
In haar essay Always Be Optimizing beschrijft de Amerikaanse publiciste Jia Tolentino hoe de moderne mens (zijzelf) dat gegeven in haar leven heeft geïntegreerd. Tolentino traint haar lijf met een intense fitness-versie van ballet genaamd barre. Ze eet dure salades van een keten waar ze supersnel in elkaar worden gedraaid en die in tien minuten kunnen worden verorberd. De tijd die ze daarmee bespaart, heeft ze nodig om te functioneren in de New Yorkse baan die zorgt dat ze zich die dure salade kan veroorloven. De salade is tevens de meest efficiënte manier om een vitamine-barrière op te bouwen tegen het ongezonde werkritme van die baan, die vaak doorgaat tot één uur ’s nachts.
<blockquote>In de kenniseconomie zijn we productieverslaafden geworden.</blockquote>
Tolentino’s op efficiënte productie gerichte dag is misschien het resultaat van een perfectionistisch karakter, maar lijkt me ook typisch iets van deze tijd. Zie het schrille contrast met de manier waarop Fran Lebowitz eind jaren zeventig – ook een New Yorkse schrijfster, toen ook in haar twenties – haar dag beschreef in Metropolitan Life: ‘12.35. De telefoon gaat. Ik ben not amused. Dit is niet mijn favoriete manier om wakker te worden.’ Om 12.55 probeert ze tevergeefs weer te gaan slapen, om 16.15 komt ze uit bed en besluit ze buiten de deur te ontbijten, om 21.30 gaat ze uit eten, om 4.50 valt ze in slaap op de bank. Een compleet andere benadering van het leven, in een tijd dat het nog enigszins betaalbaar was om in New York te wonen.
<h5>Je geest trainen</h5>
In de kenniseconomie zijn we productieverslaafden geworden. We houden vol met behulp van voorgesneden salades, door idioot vroeg op te staan en e-mails te verwerken volgens de GTD-methode. Met sportregimes die onze lichamen helpen nog meer te werken. Tijdens het sporten luisteren we podcasts, op anderhalve snelheid om de informatie-inname te maximaliseren. En we mediteren tijdens het Netflixen. Je kunt je geest namelijk trainen zoals spieren in de sportschool, zo wordt uitgelegd in de Headspace Guide to Meditation.
‘Het is heel belangrijk om niets te doen,’ zei een mede-schrijfster tegen de in zichzelf teleurgestelde Pamela Druckerman. ‘De sleutel tot het leven als een creatief persoon is om op de bank te zitten en niets te doen. Want dan komen de ideeën.’
Nietsdoen mag, maar alleen als het in dienst staat van productiviteit.

Leven

Kelli van der Waals

Gerelateerd

De millennial jaagt een droom na die allang uiteen is gespat