Goed of Niet Goed
Wat Chandigarh Secrétariat No 1
Wie Stéphane Couturier
Wanneer 2007
Medium Foto
Afmeting 180 x 230 cm
Waar De tentoonstelling Stéphane Couturier, Melting Point Series, Ursula Blickle Stiftung, Kraichtal-Unteröwisheim (Duitsland), tot 12 december 2010
Kort geleden kreeg ik een rondleiding bij een particuliere verzamelaar die voor Nederlandse begrippen een belangrijke verzameling minimal art en nul-kunst had samengesteld. Tussen de prachtige steriele en abstracte kunstuitingen van Jan Schoonhoven en Sol LeWitt viel mijn oog op een grootformaat foto van een kantoorgebouw met op de voorgrond een in geel opgetrokken staalconstructie voor werklieden. De foto gaf de indruk per toeval te zijn beland tussen al die serieuze beschouwelijke monochrome kunstwerken. Maar naarmate ik langer in de ruimte aanwezig was, kreeg de aanwezigheid van het beeld steeds meer betekenis. De uitgekiende compositie, de sterke kleurcontrasten, de technische perfectie en een soeverein ritmegevoel maakten van de figuratieve voorstelling een abstract schouwspel dat wonderwel aansloot bij de gelauwerde werken van Schoonhoven en LeWitt.
Stéphane Couturier (1957) bleek de maker te zijn van deze fijnzinnige foto. Hij geldt als een belangrijke hedendaagse fotograaf die met zijn uitsneden van stedelijke ruimtes en architectonische gevels een herkenbare signatuur heeft gecreëerd. De afgelopen jaren heeft Couturier onderzoek gedaan naar stedenbouwkundige projecten die ter wille van een romantisch-utopisch toekomstperspectief vorm hebben gekregen maar die de beloften niet of nauwelijks hebben waargemaakt. Hij heeft als een hedendaagse stadsarcheoloog steden als Brasilia, Havana en de door Le Corbusier tot in detail geplande Noord-Indiase stad Chandigarh onderworpen aan een uitgebreide studie die zijn weerslag heeft gevonden in een reeks opnames die op geraffineerde wijze bewegen tussen documentaire en fictie.
Chandigarh Secrétarait No 1 toont een deel van een kantoorgebouw dat betere tijden heeft gekend. Duidelijk is dat Le Corbusier met overgave de rigide ideologie van het modernisme toepaste en zich minder bekommerde om functionaliteit. Wat zouden de Indiërs hebben gedacht toen ze voor het eerst hun nieuwe werkomgeving binnenliepen? Het levert desalniettemin een vrolijk schouwspel op. Wat de toeschouwer door tussenkomst van het oog van Couturier te zien krijgt, is modernistisch geconstrueerd reliëf dat is opgebouwd uit transparante schermen in geel en rood met hier en daar een tekening, een geometrisch-abstracte betonnen constructie en een naar voren geplaatst element dat het ritme van de compositie doorbreekt. Het is een weloverwogen keuze van de fotograaf om zich te beperken tot een uitsnede van de gevel. Tijd en ruimte zijn weggefilterd, maar tegelijkertijd voelbaar aanwezig. Couturier laat genoeg zien om nog meer te verhullen. Zonder dat het direct opvalt, zijn werkelijkheid en beeld losgekoppeld en dat is precies wat deze foto zo spannend maakt.

Een foto van een gevel – is dat nou kunst?