<div class="wpg-element paragraph">
Deze week wordt ze zeventig. En de vraag is niet óf koningin Beatrix met pensioen gaat, maar wanneer. Alles wijst erop dat dit eerder een zaak van maanden dan van jaren gaat worden.
</div>
<div class="wpg-element paragraph">
De Rijksvoorlichtingsdienst zegt van niks te weten. Waarschijnlijk is dat hele­maal waar. Beatrix staat bekend om haar eigenzin­nige karakter. Ze houdt ervan om haar omgeving te verrassen met uitspraken en daden die aan geen enkel verwachtingspatroon voldoen. De Nederlandse Grondwet geeft een Nederlandse vorst het recht tot de laatste snik aan de macht te blijven, maar tot dusver liet niet één Oranje het zo ver komen. Julia­na kondigde op 31 januari 1980 om acht uur ’s avonds aan dat zij op 30 april zou aftreden als koningin. De ministerraad werd pas twee uur tevoren over dat besluit ingelicht. Wanneer zal Beatrix haar afscheidsspeech uitspreken? Negen tegen tien dat ze er op of rond 30 april 2008 het bijltje bij neergooit. Eén goed geïnformeerde bron negeert de voortekenen en gokt op ‘de zomer van 2009’. 
</div>
<div class="wpg-element paragraph">
1. We moeten weten dat het Korps Landelijke Politiediensten (KLPD) een Dienst Koninklijke en Diplo­matieke Beveiliging (DKDB) kent. En dat daar de subafdeling Veiligheidsdienst Koninklijk Huis (VKH) onder hangt. Wie bij het KLPD, de DKDB of de VKH werkt, heeft zwijgplicht. Dat deze diensten normaal gesproken een activiteitenoverzicht van de komende zes maanden ontvangen, is dan ook geheime informatie. Dat dit dienstrooster dit keer slechts het tijdvak tot 29 april 2008 beslaat, is topgeheim. Op en top secret is dat de wereld van intrigerende afkortingen het zwarte gat in de agenda beschouwt als aanwijzing dat een abdicatie omstreeks de aanstaande Koninginnedag zal plaatsvinden.
2. Haar zeventigste verjaardag op 31 januari 2008 valt voor Beatrix sowieso samen met een pensioen. Waarom zou ze er niet in één klap hele­maal mee ophouden? Leden van de Raad van State worden geacht op hun zeventigste met functioneel leeftijdsontslag te gaan. Dat geldt ook voor Beatrix als voorzitter van dit college. 
3. Willem-Alexander wordt op 27 april 2008 eenenveertig jaar. Beatrix zelf was tweeënveertig toen ze koningin werd. Het zou een mooi gebaar zijn als ze haar zoon één jaar jonger tot koning promoveert dan de leeftijd waarop ze zelf tot dit ambt werd geroepen. Hij kán het, hij heeft alle vereiste capaciteiten in huis. Het wachten is alleen op het moment waarop zijn moeder dit vertrouwen in daden durft om te zetten. 
4. Waarom zet de Rijksgebouw­en­dienst (motto: langzaam aan, dan breekt het lijntje niet) ineens zo’n tempo achter de renovatie van het uit 1665 daterende paleis op de Dam in Amsterdam? Het monument met een bruto vloeroppervlak van 22.031 vierkante meter ligt voor het overgrote deel van het jaar ongebruikt te verstoffen. Geen wonder dat de officiële aankondiging dat de sloop- en bouwwerkzaamheden ‘in de loop van 2008’ beëindigd zullen worden, de nodige argwaan wekte. Sinds het voormalige stadhuis op de Dam in 1808 een bestemming kreeg als koninklijk paleis, tekenen daartoe bevoegde leden van het Huis van Oranje op dit adres hun Acte van Abdicatie. 
5. Omwonenden zijn er niet blij mee (een foeilelijk hekwerk van wel tweeënhalve meter hoog zou de landelijke omgeving van elke charme beroven), maar kasteel Drakensteyn aan de Slotlaan te Lage Vuursche wordt weer geschikt gemaakt voor bewoning. Te midden van alle technische details die in het kader van de Hinderwet op het gemeentehuis van Baarn ter inzage liggen (en die onder meer betrekking hebben op de compleet nieuwe elektrische installatie en de aanleg van een systeem voor centrale verwarming), springt vooral in het oog dat het complex zal worden opgetuigd met een lift. Dat zou erop kunnen duiden dat iemand vast van plan is om in dit kasteel zo oud te worden dat het beklimmen van de twee trappen een te zware opgave is. Beatrix kocht Drakensteyn in 1959. Ze heeft er nooit een geheim van gemaakt dat ze de jaren die ze tot haar kroning in 1980 in Lage Vuursche met haar gezin doorbracht, als de gelukkigste tijd van haar leven beschouwt. 
6. Het archief van de journalist en schrijver Wim Klinkenberg (1923–1995) werd na diens dood ondergebracht bij het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis te Amsterdam. Klinkenberg schreef een ‘politieke biografie’ over prins Bernhard (1979). In een slordig getypt briefje tipte Telegraaf-verslaggever Jan Heitink de auteur over een ‘vroegere chef van de CIA in Den Haag’ die aankondigde dat op 17 maart 2008 de geheimhouding zal worden opgeheven van CIA-stukken met betrekking tot Bernhard en Juliana. De inhoud van deze documenten zou dermate explosief zijn dat het voortbestaan van de monarchie gevaar kan lopen. Als deze zogeheten ‘Holland papers’ inderdaad bestaan, kunnen die voor Beatrix reden zijn om op te stappen vóórdat het maatschappelijk debat losbarst. Met als bijkomend voordeel dat republikeins gesputter over minder fraaie episoden uit de Oranjegeschiedenis onmiddellijk gesmoord zal worden in de algehele euforie over de droomkroning en het nieuw aangetreden koningskoppel. 
7. Een rustige wisseling van de troon is gebaat bij politieke matheid. De kroningsrellen die het aantreden van Beatrix in 1980 met rookbommen en straatrumoer begeleidden (‘geen woning, geen kroning!’) illustreerden wat het effect kan zijn als ten tijde van een dergelijk event een rode premier in het Catshuis zit. Joop den Uyl marcheerde, als het zo uitkwam, zélf voorop als er gedemonstreerd moest worden. Van een natie die door christen-democraat Balkenende en diens reformatorische secundant Rouvoet wordt bestuurd, mag een storingvrij verloop van een troonswisseling worden verwacht.
8. In 2006 bleek uit een poll van het tv-programma Twee Vandaag dat een meerderheid van de Neder­landers vindt dat Beatrix lang genoeg vorstin is geweest. Vorig jaar gaf een enquête van de NOS aan dat zeventig procent van de bevolking vindt dat de koningin haar taken binnen drie jaar moet overdragen aan de kroonprins. Zo’n uitslag kan Beatrix moeilijk naast zich neerleggen. Bovendien kwam Máxima als populairste lid van de koninklijke familie naar voren, gevolgd door Willem-Alexander. 
9. Peter van der Vorst, koningshuisspecialist van RTL4, onlangs: ‘In kringen rond het Hof lijdt het sinds enige tijd geen enkele twijfel meer: op 30 april 2008 roept heel Nederland: leve de koning!’ Historicus J.G. Kikkert (auteur van tien boeken over het koningshuis, waaronder laatstelijk Geheimen van de Oranjes, deel 5): ‘Beatrix doet afstand van de troon, zodra de boktor uit kasteel Drakensteyn verdreven is. Het duurt even om dat beestje uit te roeien. Het toeval wil dat ook Huis ten Bosch door de boktor werd geteisterd.’ Auteur Fred J. Lammers schreef vijfenzeventig boeken over het Huis van Oranje. Zijn mening: ‘De monarchie zal een impuls krijgen als een jonger paar het gaat doen. Het is opvallend dat Beatrix zich de laatste tijd steeds vaker bij officiële gelegenheden laat vergezellen door Willem-Alexander en Máxima. Ze is duidelijk bezig om het stokje over te dragen.’
10. Juist omdat zoveel voortekenen doen vermoeden dat ze spoedig afstand van de troon zal doen, behaagt het de vorstin om te blijven zitten. Mensen op het verkeerde been zetten is nu eenmaal een hobby van haar. ‘Beatrix treedt niet eerder af dan in de zomer van 2009,’ verzekert een functionaris die ervan uitgaat dat te zijner tijd een protocolair rolletje voor hem bij het ceremonieel zal zijn weggelegd. Zijn informatie ontleent de man aan bronnen op het hoogste niveau. Hij wilde van het Hof weten met welke data hij rekening moest houden bij het maken van zijn vakantieplannen. 
</div>

Rudie Kagie

Gerelateerd