Essay / Richard Wagner (1813-1883)

Tweehonderd jaar geleden werd Richard Wagner geboren, honderddertig jaar geleden is hij gestorven en nog altijd heeft hij ons bij de klad­­den. Zo vreemd is dat nu ook weer niet, met zijn partituur van enkele duizenden bladzijden is de Ring zo ongeveer het grootste en meest ambitieuze kunstwerk dat ooit geschreven is. Nee, de magie van Wagner is niet uitgewerkt, nog steeds weet hij ons te verleiden. Verleid worden, is een intieme gebeurtenis die aan de ene kant de hulpeloosheid van de verleide blootlegt, aan de andere kant hem of haar bij de hand neemt – in goed vertrouwen laat men zich meevoeren. Maar waarheen? Het is Wagner kwalijk genomen dat zijn muziek de rationaliteit ondermijnt en een eenzijdig beroep doet op het onderbewuste, dat helderheid en esprit het bij hem moeten afleggen tegen wat zich in de troebele krochten van de menselijke geest ophoudt. Maar helderheid en esprit vervelen al gauw wanneer de schaduwkant wordt...