<div class="lead">
Dariel Alarcón Ramírez, een van de laatste overlevenden van de guerrilleros die zich aansloten bij de Cubaanse revolutie, overleed afgelopen week in ballingschap in Parijs op 76-jarige leeftijd. Harm Ede Botje herinnert zich hoe hij tijdens een gesprek in 2003 oog in oog stond met de geschiedenis.
</div>
In de week waarin de Amerikaanse president Barack Obama Cuba bezocht, waarin de Rolling Stones een legendarisch concert gaven in Havana, waarin Fidel Castro een boze brief schreef met een waarschuwing voor de gevaren van het Westen&#8230; in die week <a href="http://www.elpais.com.uy/mundo/murio-dariel-alarcon-companero-guevara.html" target="_blank">stierf</a> – op duizenden kilometers afstand van zijn moederland – Dariel Alarcón Ramírez in een ziekenhuis in Parijs.
Ooit was Ramírez, bijgenaamd Benigno (&#8216;de goedaardige&#8217;), een ‘held van de revolutie’. Hij voegde zich als zestienjarige jongen bij een groep van veertig bebaarde, gewapende mannen, die hij zag lopen toen hij zijn voor zijn huisje ergens in de Sierra Maestra de varkens te eten gaf. De mannen, waaronder Fidel Castro, Che Guevara en Camilo Cienfuegos, vroegen hem om eten en water. Niet veel later sloot de tiener Alarcón zich bij de revolutie aan.
Het was het begin van een spannend leven. Alarcón was één van de strijders die in het diepste geheim met Che Guevara meetrok naar Bolivia, om ook dat land via revolutie te bevrijden. De veldtocht liep uit op een drama, Che kwam om het leven, Alarcón ontkwam.
Fidel Castro heeft altijd volgehouden dat Che Guevara door toedoen van de Amerikaanse CIA was verraden en vermoord. Maar Alarcón weet zeker dat de Cubaanse leider Che bewust de dood in heeft gestuurd. ‘Toen ik terugkwam uit Bolivia zeiden bevriende militairen tegen mij: jullie zijn verraden. Fidel had meer aan een dode held, dan aan een levende criticaster.&#8217; Alarcón zou later in de jaren zeventig dienen als commandant van het Cubaanse leger bij de inval in Angola. Ook werd hij het hoofd van het gevangeniswezen. Daar deed hij een gruwelijke ontdekking: &#8216;In de gevangenissen zag ik het andere gezicht van de revolutie. De heropvoeders, zoals cipiers in Cuba worden genoemd, waren zeer bedreven in het martelen.&#8217;
<q class="pull-left">Alarcón was een man van staal met enorme vuisten, die je hand bij het schudden leek fijn te knijpen.</q>
In 2003 sprak ik Dariel Alarcón in Parijs, bijgestaan door de huidige directeur van de Flamenco Biënnale, Ernestina van der Noort, die de vertalingen deed, en met fotograaf Kadir van Lohuizen. Het was een ongelofelijk gesprek: we stonden oog in oog met de geschiedenis. Alarcón was een man van staal met enorme vuisten, die je hand bij het schudden leek fijn te knijpen. Hij had het vertrouwen in de Cubaanse revolutie verloren. &#8216;De revolutie waaraan ik heb meegedaan is una mierda, een bak vol stront. We zitten in een zwijnenstal. Het is een schande voor de mensheid. Ik schaam me ervoor deel te zijn van deze regering,&#8217; bekende hij in 1995 tegenover zijn vrouw. Niet veel later vluchtte hij met haar en hun zoon naar Frankrijk, met als voorwendsel dat hij een boek zou promoten dat hij had geschreven over zijn leven met Che Guevara. Van het relatief luxe leven dat hij op Cuba had geleid was niet veel over. Hij hield zichzelf in Parijs ten tijde van het interview in leven als huisschilder. De Franse geheime dienst beschermde hem tegen mogelijke wraakacties van de Cubaanse overheid, vertelde hij.
Alarcón kon maar moeilijk wennen aan een leven in ballingschap. In Parijs voelt hij zich niet thuis. &#8216;Ik blijf een man van het platteland.&#8217; Het liefste zou hij in de Sierra Maestra zijn oude dag doorbrengen. Hij had toen nog goede hoop: &#8216;Ik weet zeker dat ik Cuba terugzie voordat ik doodga.&#8217;
Maar hoewel Cuba langzaam lijkt te veranderen, en er zelfs een Amerikaanse president is langs geweest, hebben de broertjes Castro hun oude strijdmakker nooit meer in de armen willen sluiten.

Gerelateerd