<div class="wpg-element paragraph">
14-02-2009 Door Jonathan van het Reve
Van het Reve ontzenuwt hypes. Deze week: een crisis biedt veel kansen. Een fijn verhaal, dat wel. 
&#8216;Het Chinese karakter &#8220;Wei Jie&#8221; heeft twee betekenissen: het staat voor crisis, maar ook voor kans en uitdaging. (&#8230;) Ook al loopt de economie moeilijk op dit moment, dat geeft juist gelegenheid om er straks sterker uit te komen.&#8217;
Deze woorden zijn van staatssecretaris Frank Heemskerk van Economische Zaken. Hij is zeker niet de enige die gelooft dat een crisis juist een goede kans op veel moois biedt, en hij staat ook niet alleen in zijn overtuiging dat het Chinese woord voor crisis daar een zinnige illustratie van is. Sterker nog: beide opvattingen zijn momenteel geweldig in de mode.
Om te beginnen met &#8216;weijie&#8217;. De gedachte dat een vreemd woord voor een bepaald verschijnsel iets zegt over de manier waarop wij er tegenaan moeten kijken, is op zichzelf al dubieus (zo zegt het Engelse woord butterfly niets over het vetgehalte van een vlinder), maar het verhaal over &#8216;weijie&#8217; is gewoon niet waar. Het is een halve eeuw geleden gepopulariseerd door de Amerikaanse president Kennedy en luidt oorspronkelijk dat het Chinese woord voor crisis uit twee karakters bestaat, namelijk dat voor gevaar of onheil, &#8216;wei&#8217;, en dat voor gelegenheid of kans, &#8216;jie&#8217;.
Maar &#8216;jie&#8217; kan, afhankelijk van hoe het wordt gebruikt, verschillende betekenissen hebben. Soms betekent het inderdaad iets als &#8216;kans&#8217; of &#8216;mogelijkheid&#8217;, maar soms bijvoorbeeld ook &#8216;machine&#8217; of &#8216;apparaat&#8217;. En in dit geval, als het aan &#8216;wei&#8217; vastzit dus, betekent het gewoon &#8216;keerpunt&#8217; of &#8216;moment&#8217;. De Chinezen noemen een crisis dus domweg &#8216;moment waarop het misgaat&#8217;. Jammer eigenlijk, want het was een mooi verhaal.
En nu deel twee. Dat het sinologische argument wegvalt, betekent niet automatisch dat de hoofdbewering ook onzin is. Moeten we een crisis niet als een kans beschouwen, als de mogelijkheid om iets moois, iets duurzaams op te bouwen, iets wat er zonder de crisis misschien wel nooit was gekomen?
Natuurlijk wel! Het is goed om de moed erin te houden. Bovendien is vroeger na welhaast iedere crisis ook weer een opleving gekomen, en vaak ging die gepaard met de ontwikkeling van nieuwe technologie. Daarom is het heel verstandig om tijdens een crisis niet bij de pakken neer te zitten, goed je best te doen en veel te investeren in onderzoek.
Het punt is alleen dat dat altijd verstandig is &#8211; crisis of geen crisis. En natuurlijk is er meestal een opleving na een crisis. Zo herken je namelijk het einde van een crisis: aan de opleving. En wat die technologie betreft: je kunt altijd wel iets nieuws aanwijzen na een crisis. Er zijn voortdurend revoluties: de auto, het vliegtuig, de televisie, de computer, kernenergie, het internet, mobiele telefonie, de elektrische auto&#8230; Soms valt zoiets samen met een crisis, maar vaak ook niet. De laatste tijd hoor je veel plechtige geluiden over een nieuw tijdperk van duurzaamheid en groenheid, van een &#8216;energietransitie&#8217; zelfs. Dat zal allemaal best, maar de huidige crisis staat daar geheel los van. Sterker nog: windmolens en elektrische auto&#8217;s zijn erg duur, terwijl de olieprijs momenteel juist daalt. Dus hoe helpt een crisis de groene revolutie?
Als er een hoog flatgebouw instort, heb je opeens ruimte voor een moestuin. Een geluk bij een ongeluk, in zekere zin. Maar wie op die manier over deze economische dip spreekt, geeft blijk van een nogal kinderlijk soort optimisme. Wel jammer. Het was een fijn verhaal.
</div>

Jonathan van het Reve

Gerelateerd