<div class="lead">
Ze waren de eersten die het waagden: VN-redacteuren Christine Otten en Aukje Holtrop maakten in 1985 een reportage over kinderen die in het verzet zaten tijdens de Tweede Wereldoorlog. &#8216;Wat doe je als het oorlog is? Als je onrecht ziet?&#8217;
</div>
<div class="info-box">
Op 18 mei verscheen het boek De gouden jaren van het linkse levensgevoel: het verhaal van Vrij Nederland door John Jansen van Galen. Oud-redacteuren van VN tippen hun favoriete verhaal. Vandaag: <a href="https://www.vn.nl/wp-content/uploads/2016/05/Kinderen-in-het-verzet.pdf" target="_blank">Christine Otten over kinderen in het verzet.</a>
</div>
Het was nog niet eerder gedaan: een reportage over kinderen die in het verzet zaten tijdens de Tweede Wereldoorlog. VN-redacteur Aukje Holtrop kwam op het idee, ik begon net bij ‘de krant’ als redacteur in spé en samen besloten we er een bijlage over te maken.
<q class="pull-left">Op mij maakten de gesprekken zo’n grote indruk dat ik ze me tot op de dag van vandaag herinner.</q>
We gingen toen in 1985 op zoek naar mensen, die als jongere, als kind soms zelfs, overal in het land verzetswerk hadden gedaan. Op mij (begin twintig was ik) maakten de gesprekken over angst, moed, een geheim dubbelleven leiden, zo’n grote indruk dat ik ze me tot op de dag van vandaag herinner. Zo vertelde de Joodse Carla de La Bella, die andere Joodse kinderen naar onderduikadressen bracht en illegale kranten en wapens voor het verzet vervoerde, hoe ze op haar zeventiende de volwassenheid werd ingegooid. ‘Had je een fles drank dan werd er feest gemaakt. Het was een gekkenhuis. Het was ook een afreageren van spanningen. Je leefde constant gespannen. Je was natuurlijk ook wel verliefd — maar altijd op elkaar. Het waren bijna allemaal getrouwde kerels, maar dat deed er weinig toe. Je leefde bij de dag. Wat je eigenlijk bij elkaar zocht was steun en warmte. Je had verder niemand en niks. Het was noodzaak. Ik heb wel eens gedacht: als mijn ouders eens wisten hoe ik nu leefde.’
Voor sommige kinderen destijds was het verzet avontuur, maar de meesten beseften dondersgoed de morele keuzes waarvoor ze werden gesteld. Zo weigerde de vijftienjarige Fernanda van Hamersveld, koerierster, het pistool te dragen dat haar moeder haar gaf, omdat ze wist dat ze niemand, ook een mof niet, zou kunnen doodschieten. Die keuze leidde tot een verwijdering met haar streng communistische moeder.
Het mooie van het herlezen van deze verhalen is dat ze tijdloos zijn. De VN-bijlage zou zo herdrukt kunnen worden. Ik denk dat dat komt doordat de verhalen allemaal gaan over fundamentele levensvragen die van alle tijden zijn: Wat doe je als het oorlog is? Als je onrecht ziet? Hoe dapper ben je? Of niet? Of kun je dat niet weten en rol je erin door je ouders of andere volwassenen? Hoe werken extreme oorlogservaringen door in de volwassenheid?
Altijd wanneer ik in de trein zit en we passeren station Diemen denk ik aan Carla de la Bella; het gesprek was in haar flat aan het spoor. Haar vitaliteit en dapperheid vond en vind ik inspirerend. De meeste verhalen in deze bijlage hebben die impliciete boodschap: dat je het leven het beste ten volle kunt leven en niet al te bang moet zijn.
<a href="https://www.vn.nl/wp-content/uploads/2016/05/Kinderen-in-het-verzet.pdf" target="_blank">Het stuk lezen? Je vindt &#8216;m hier.</a>
&nbsp;

Kinderen in het verzet: hoe dapper ben je? Of niet?