Asschers ideeënliefde

Kees Fens was een gesoigneerde literaire zwerver, altijd goed in de jasjes en ook altijd gespitst op een interessant nieuw boek, een andere kijk, een onverwacht talent. Van dit zwerverschap bestaat nog een overtreffende trap in Maarten Asscher. In zijn nieuwe essaybundel, Appels en peren. Lof van de vergelijking, kruist hij de degen met Fens over de aard van het zwerverschap.

Fens had een door Asscher gekoesterd boek, De Middellandse Zee van Predag Matvejevic, met de grond gelijk gemaakt. Hij had in het boek geen werkelijke ‘informatie’ aangetroffen, geen nieuwe inzichten en alleen maar ‘een kettingreactie van woorden’. Dat vond Asscher nu juist zo aantrekkelijk: die mediterrane zorgeloosheid, ‘het omzwervende karakter, de doelloosheid’. Fens werd ineens een veeleisende Noordzee-man.

Je zou denken dat Asscher zichzelf hiermee liet kennen als een zorgeloze, literaire beschouwer in lichtgewicht jasjes, maar dat is allerminst het geval. Er is in...