<div class="lead">
In het vandaag verschenen Verraad van Jan Meeus evolueert &#8216;de Neus&#8217; Holleeder tot psychopaat.
</div>
Toegegeven, dit boek had ik graag zelf geschreven. Maar NRC Handelsblad-redacteur Jan Meeus was me voor. Beiden kennen we het ‘basismateriaal’, lazen we de dossiers en publiceren we al ruim een decennium regelmatig over Willem Holleeder. Hij voor de Volkskrant en NRC Handelsblad, ik voor Quote, Revu en Vrij Nederland. En ere wie ere toekomt: Meeus heeft het tijdperk van de Neus subliem samengevat in wat hijzelf noemt een ‘misdaadbiografie’.
Die ondertitel is er niet voor niets. Het boek is voor een belangrijk gedeelte een ‘dossierstudie’, gebaseerd op grote strafonderzoeken waarin ’s lands bekendste crimineel een rol heeft gespeeld. Die documenten vormen in de woorden van de auteur ‘een contemporaine geschiedenis van de Amsterdamse onderwereld vanaf pakweg 1990’. Dat is ook meteen een punt van kritiek: wie de afgelopen jaren de ontwikkelingen in het hoofdstedelijke milieu heeft gevolgd, vindt weinig verrassingen in Verraad.
Toch diende Meeus op de valreep een nieuw en uiterst explosief ingrediënt toe. In maart dit jaar besloten de zussen van Holleeder om hun verhaal te doen. Via De Telegraaf  (John van den Heuvel) en Meeus’ eigen NRC Handelsblad. Daarmee kreeg de schrijver een bevestiging van al die eerdere, ijzingwekkende verklaringen uit de strafdossiers. Uit eerste hand, want deze getuigen leven nog. En dat is uitzonderlijk. Niet voor niets zijn de openingswoorden uit Verraad: ‘Als ik word vermoord, heeft Willem Holleeder het gedaan.’ Het is in één zin samengevat de tragiek van zes geliquideerde mannen: Sam Klepper, Cor van Hout, Willem Endstra, John Mieremet, Kees Houtman en Thomas van der Bijl.
Nu staat Holleeder terecht als moordenaar, gebaseerd op verdenkingen die al veel langer sluimeren. Of die stand houden, moet blijken in de rechtszaak die donderdag verder gaat. Meeus heeft alvast een eindoordeel: Holleeder is een januskop. Een charmeur, grappenmaker, intrigant, afperser, verrader en moordenaar.
Daarmee is het imago van de knuffelcrimineel definitief exit. In het boek wordt de weduwe van wijlen Kees Houtman geciteerd, die in een verklaring de drijfveren van de hoofdrolspeler puntig samenvatte. ‘Er is één die gewoon het alleenrecht wil hebben voor alles. Zorgen dat iedereen luistert. Net als de Godfather. Iedereen moet luisteren.’ Hadden we het toch goed gezien toen we eind 2005 in Vrij Nederland een van de eerste <a href="https://www.vn.nl/Meer-dossiers/Crime/Artikel-Crime/De-methodeHolleeder.htm">portretten </a>van de Neus publiceerden onder de kop De methode Holleeder.

Harry Lensink

Gerelateerd