Lang leve de Senaat

Columns van de week

Amber Wiznitzer en Hannah Prins

De stemmen van Vrij Nederland

Lief Nederland

<h5>Paramaribo, juni 2025</h5>
<p>De matriarch van de familie is 90! Ze verwacht het zelf niet, maar er is muziek van een liveband. Afro-Surinaamse muziek, die altijd onderdeel is van een bigiyari (lustrum). In Suriname houden we van feesten op de bigiyari, een rond getal, 10, 30 of 90, maar ook halverwege een decennium, dus 5, 25 of 65. We vieren het leven, zodra het kan.<br />
De band is een verrassing, want de matriarch weet niet dat ze komen. De snaredrum, een trompet en skrakidron (grote trom om de nek gehangen) zijn plots te horen. De jarige keert zich om en glimlacht, want alhoewel ze niet goed ter been is, begint ze te dansen zoveel als haar situatie het toestaat. Als Surinamers horen we vaak met een negatieve ondertoon dat we van feesten houden. Maar daar zit juist onze veerkracht in. Een veerkracht die we hebben meegekregen van onze voorouders.</p>
<p>Tijdens de slavernij mochten onze voorouders geen muziek maken, behalve met uitdrukkelijke toestemming van de witte plantage-eigenaren. Die toestemming kwam eerst voor één keer per jaar tijdens de jaarwisseling. Nog veel later werd het verhoogd naar vier keer per jaar. De muziek maakten zij met instrumenten die zij zelf vervaardigden op de plantages. Er werd gezongen en gedanst, het enige dat ze voor zichzelf hadden. Het feesten was steeds tot diep in de nacht en zelfs tot de volgende ochtend. Het was hun manier om te ontspannen en even niet te denken aan de onmenselijke omstandigheden waaronder ze moesten werken, maar het was ook de voorbereiding van het ontvluchten van de plantages, de vrijheid tegemoet.</p>
<blockquote><p>Als Surinamers horen we vaak met een negatieve ondertoon dat we van feesten houden. Maar daar zit juist onze veerkracht in</p></blockquote>
<p>De bandleden nemen plaats op de voor hen gereserveerde stoelen. Ze zetten de polonaise in, want zo begint elk feest. Samen dansen met de jarige, zij aan zij en meezingend met de zanger. Lachende gezichten, swingende bewegingen en blijdschap. Want de komende twee uren geeft de band alles wat ze hebben om de gasten zo veel mogelijk te laten vergeten. De stress van het dagelijks leven en persoonlijke ingewikkeldheden, die verdwijnen naar de achtergrond. Het feesten gaat gepaard met lekker eten, in dit geval rijst met pom (gerecht uit geraspte pomtajer) en pastei (deeg gevuld met vlees en groenten), roti met kip en barra (gekruid deeg dat wordt gefrituurd) en bami met kip.</p>
<p>Intussen wordt er flink gedanst dankzij de swingende muziek. Oude Kaseko (Afro-Surinaamse muziek) nummers uit de jaren zeventig en tachtig volgen elkaar in rap tempo. Steeds meer gasten van de jarige weten de dansvloer te vinden. Jarig zijn, jarig worden is een geschenk. Of er nu een liveband is, of gewoon een samenzijn met de familie en vrienden, met eten en drinken (dawet, gemberbier of orgeade) of er klinkt op de achtergrond muziek vanuit boxen of is er een DJ – het herdenken en feesten kan overal, thuis, in een zaal en tot ver buiten Paramaribo.<br />
Feesten is voor ons belangrijk. Waar we ook zijn: in Suriname, Nederland of enig ander land in de wereld. Het is een moment van stilstaan bij het leven tot dat moment. Dat doen wij dan ook op 1 juli, Ketikoti. We staan stil bij hoe ver we zijn gekomen op de schouders van onze voorouders. De een herdenkt en viert niet, maar de ander feest graag tot diep in de nacht.</p>
<p>Muziek zal altijd een bron blijven van kracht, overdracht en veerkracht. Een moment van samenzijn en samen genieten. De avond loopt ten einde. Moe maar voldaan bedankt de matriarch de muzikanten voor hun enorme inzet… met stralende ogen. Ze kan de dag van morgen weer aan!</p>
<h5>Rosita A. Leeflang,</h5>
<h5>Journalist, cultureel entrepreneur en historica in Suriname</h5>
<div class="info-box">
<p>In de rubriek <span style="font-weight: 400;">‘</span>Lief Nederland<span style="font-weight: 400;">’</span> vragen we buitenlandse correspondenten, schrijvers en andere kenners om een open brief te schrijven aan Nederland met daarin een les of advies voor ons land.</p>
</div>


Feesten zoals de Surinamers