Wat is er nog liberaal aan de VVD?

Columns van de week

Amber Wiznitzer en Chard van den Berg

<div class="lead">Fotograaf Ad Nuis reist voor Vrij Nederland door Nederland. Vandaag: Haarlem, 10:57</div>
<p class="p_1">Sinds precies een jaar runt Noëlle Hesp (41) haar uitvaartwinkel vlakbij begraafplaats Akendam. Zelf heeft ze niet zoveel met de dood, maar ze is getrouwd met Guy Troupin (38), en hij werkt al vanaf zijn zeventiende in het familiebedrijf dat sinds 1898 grafmonumenten maakt. Sinds een jaar verzorgen ze ook uitvaarten van A tot Z. En daar komt veel bij kijken: verzorging van de overledene, opbaren, kist of lijkwade, begraven of cremeren, advertenties, bloemen, verzekeringen, rouwvervoer, condoleance en nazorg.</p>
<p class="p_1">Vroeger werden uitvaarten vrijwel altijd gehouden in een rouwcentrum, maar tegenwoordig wordt er steeds meer vanuit huis, een café of het strand begraven. De nieuwste trend is een balseming, ook wel thanatopraxie genaamd. Het is een tijdelijke conservering van het lichaam zodat er geen grote kist in de kamer hoeft te staan voor de koeling. Een vriendin is laatst overleden, ze had drie kleine kinderen. Ze had zich laten balsemen, de kinderen hebben nog vijf dagen met haar geknuffeld. Ook de kist gemaakt van regiohout is populair. Zelf wil ze in elk geval begraven worden. En natuurlijk samen met Guy, onder een zelfgemaakte steen.</p>


Ad Nuis

Een grafmonumentje van regiohout, alsjeblieft

<div class="lead">Fotograaf Ad Nuis reist voor VN door Nederland. Vandaag: Gorinchem, 15:19</div>
<p class="p_1">Tijdens operatie Desert Storm in 1991 woonde en werkte de Irakees Nimer Naser (53) in Koeweit. Direct na de oorlog ging hij terug naar Bagdad om te trouwen en een winkel te beginnen. In 1999, toen het door economische sancties slechter werd, vluchtte hij naar Nederland. Nu IS in Irak actief is, is het helemaal bruut: martelingen, onthoofdingen, vreselijk. Hij is nooit meer terug geweest, en hij wil ook helemaal niet terug. Ruim drie jaar geleden is hij gescheiden van zijn eerste vrouw. Een moeilijke periode, een leven zonder vrouw is zwaar. Vaak dacht hij terug aan zijn nichtje Arwa, op wie hij altijd al een beetje verliefd was. Zij was gevlucht naar Jordanië. Vorig jaar zocht hij haar daar op en een paar maanden geleden zijn ze getrouwd in Amman. Nu is zij over voor vakantie en laat Nimer haar zijn woonplaats zien. Ze toeren samen rond in zijn rode Mercedes. Overal maakt ze foto’s van. Arwa vindt het prachtig in Nederland: de mensen zijn vriendelijk, het verkeer is rustig, geen toeterende auto’s of boze chauffeurs. De kinderen die in groepjes naar school fietsen, het rivierenlandschap. Maar het mooist vindt ze de bomen, zo hoog zie je ze niet in Irak. Ze kan niet wachten om met Nimer een gezin te stichten.</p>


Zo hoog zie je de bomen niet in Irak

<div class="lead">Fotograaf Ad Nuis reist voor VN door Nederland. Deze week: Velden, 12:09.</div>
<p class="p_1">Elke zaterdag vormen de dertien vrienden de C1 van IVO Velden. Inspanning voor ontspanning. Ze hadden samen het WK Rugby gekeken en waren onder de indruk van het team uit Nieuw-Zeeland, de All Blacks. Spits Freek Steegh bedacht de haka te doen, de act waarmee ze straks gaan deelnemen aan de Gekke Maondaagsoptoch. Ook verzon hij de naam van de groep, Ganz Zwart. Ze hebben de afgelopen weken een keer of vijf geoefend, in een loods en <span class="Cursief">in the middle of nowhere</span>.</p>
<p class="p_1">De shirtjes hebben ze bij de carnavalswinkel gekocht. De moeder van Freek heeft op elk shirt ‘66’ geprint. Gekke Maondaagsvereniging De Wuilis bestaat dit jaar namelijk precies 66 jaar. Ze hebben een liedje ingestudeerd: ‘Ka mate! Ka mate! Ka ora! Ka ora!’ Dit zingen de All Blacks ook; het betekent: ‘I die! I die! I live! I live!’ Maar verder hebben ze er een eigen versie van gemaakt.</p>
<p class="p_1"><q class="pull-right">Straks worden ze nog geschminkt door de moeder van Freek.</q></p>
<p class="p_1">Ze oefenen nu in de tuin van Freek aan de Oude Venloseweg 6. Straks worden ze nog geschminkt door de moeder van Freek, ze krijgen zwarte vegen in hun gezicht, sommigen een blauw oog of een zwachtel om het hoofd als waren ze ernstig geblesseerd. Vorig jaar wonnen ze de aanmoedigingsprijs, twintig euro. Nu gaan ze voor de eerste plaats.</p>


De haka voor Gekke Maondagsoptoch

<div class="lead">Fotograaf Ad Nuis reist voor VN door Nederland. Vandaag: Rhoon, 15:33.</div>
<p class="p_1">Hij kan van links komen maar ook van rechts. Een paar keer per week gaat Jens Bonten (8) samen met zijn grootouders Kristina en Hein Kooistra treinen kijken. Zijn moeder Astrid is ziek, de vreselijke ziekte, de trein brengt troost. Ze wilden eerst naar de Waalhaven gaan, daar heb je een rangeerterrein, maar het werd de Netkous, een brug over de A15 en de Betuwespoorlijn.</p>
<p class="tekst">Het begon een jaar of vijf geleden met Thomas de Trein, sindsdien is Jens bezeten van treinen. Hij houdt spreekbeurten over treinen, speelt treinspelletjes op de iPad, heeft een spoorbaan in zijn kamer en ook nog een bij opa en oma.</p>
<p class="tekst">Maar het mooist is toch om ze in het echt te bekijken. Veel machinisten kennen hem al en toeteren als ze passeren. Komend jaar gaat hij samen met zijn grootouders naar het Ertsgebergte op de grens van Duitsland en Tsjechië. Ze hebben een hotel vlakbij een prachtig treinstation. Zijn droom is om ooit machinist te worden, en als hij rijk wordt ook nog zijn eigen trein te kopen. En de meisjes: ach, wel leuk, maar hij zal eerder verliefd worden op een trein.</p>


De troosttrein

<div class="lead">Fotograaf Ad Nuis reist voor VN door Nederland. Vandaag: Andelst, 12:34.</div>
<p class="p_1">De bladeren van de meer dan honderd jaar oude beukenboom lagen verscholen in de bosjes naast de ingang van de Hersteld Hervormde kerk. Een paar jaar terug vormden ze nog één gemeente met Zetten, maar die hebben zich afgesplitst en vormen nu de PKN.</p>
<p class="tekst">Bart Poppe (13) helpt zijn grootvader Albertus Elings (77), die dit jaar precies veertig jaar koster is. Samen doen ze allerlei werkzaamheden in en om de kerk. Ze restaureren de kerkmuur die was ingestort, houden het kerkhof bij, hebben alle kerkbanken opnieuw geschilderd en regelen alles tijdens de diensten op zondag, zoals koffie serveren en de liturgie ophangen, en collecteren nog steeds op de ouderwetse manier met de hengelroede.</p>
<p class="tekst">Vlak naast de beukenboom ligt het toekomstige graf van Albertus, waar hij met zijn vrouw begraven wil worden. Samen met Bart heeft hij het graf gegraven, iedere woensdagmiddag een stukje, één meter veertig diep, een hele klus. Van binnen mooi wit geschilderd, bovenop een zwarte marmeren steen, nu nog zonder tekst en dat willen ze allebei voorlopig nog even zo houden.</p>


Albertus uit Andelst graaft graag zijn eigen graf. Nee, echt

<div class="lead">
<p>Fotograaf Ad Nuis reist voor VN door Nederland. Vandaag: Geldermalsen.</p>
</div>
<p>&#8216;Eerst waren het er zesendertig, toen ineens vijftienhonderd. Dat pikken we niet in Geldermalsen.&#8217;</p>
<p>Waar het aantal van zesendertig vandaan komt, weten Matthew Bontam (12, midden), en de broers Jarno (13, links) en Roelof Kardol (12) niet. Ze zijn rotjes aan het rapen en nog wat vuurwerk aan het afsteken. Vijftienhonderd is het aantal asielzoekers dat onderdak moet vinden in een azc dat de gemeente heeft gepland op industrieterrein Hondsgemet, pal langs de A15.  Ze kregen de grond maar niet verkocht en dat drukt zwaar op de gemeentelijke lasten. Het COA biedt uitkomst.</p>
<p>Maar de bevolking kwam in opstand. Het stadhuis werd belaagd en Geldermalsen was de opening van het Journaal.</p>
<p>Ook vader Kardol is een felle tegenstander, al gingen de rellen hem wel wat ver. Hij heeft een loods op het industrieterrein en is bang voor meer inbraken. Matthew begrijpt wel dat mensen weg willen uit een oorlogsgebied. Zelf zou hij ook vluchten als het hier oorlog wordt. Bijvoorbeeld naar België. Op  26 januari is er weer een bijeenkomst in het gemeentehuis.</p>
<p>&#8216;Dat wordt weer een explosief sfeertje.&#8217;</p>


Een explosief sfeertje

<div class="lead">Gorinchem, 14:42</div>
<p class="p_1">In de oksel van de Betuwelijn ligt het landje van Eef de Wit. Het is er een wirwar van containers, sloopauto’s en stallen voor zijn geiten, ezels en pony’s. Sinds de Betuwelijn er ligt, heeft Eef veel last van inbrekers. Al verschillende keren zijn containers opengebroken waar duur gereedschap in lag. Er is zelfs een shovel meegenomen. De politie doet niets. Toen zijn neef Henk de Wit (54) vijf maanden geleden dakloos was geworden, was één en één dan ook twee. Henk kon wonen in de caravan en gelijk het terrein bewaken. Laatst stonden er om tien uur ’s avonds drie Roemenen voor het hek, ze kwamen iets ‘kopen’. Henk heeft ze weggejaagd met een bijl. Ooit had hij een goede baan bij de BAM, maar hij is de laatste jaren behoorlijk afgegleden. Hij heeft jaren samengeleefd met ‘wilde Jannie’. Die was stapelgek. Ze werkte op het abattoir en zat hem geregeld met een uitbeenmes achterna. Samen hebben ze wel kinderen waar het best goed mee gaat.</p>
<p class="tekst">Nu heeft Henk een nieuwe vriendin, maar dat is niet iemand die hem op het rechte pad houdt, ze moet binnenkort zelf verplicht naar de detox. De bewoning is illegaal, de gemeente wil dat hij binnen twee weken vertrekt. Waarheen? Niemand die het weet.<span class="Cursief"><br />
</span></p>
<p class="tekst">Fotograaf Ad Nuis reist voor VN door Nederland.</p>


Hier waakt Henk

<div class="lead">Fotograaf Ad Nuis reist voor Vrij Nederland door Nederland. Deze week: Gorinchem, 15:13.</div>
<p class="p_1"><span class="1">‘</span>De Heere Jezus is helemaal niet op 25 december geboren. De herdertjes lagen bij nachte, daar is het zelfs in Israël veel te koud voor in december.’ Nico ’t Lam (66) is met de bijbel opgegroeid, zijn vader was ouderling in de Gereformeerde Kerk in Meerkerk. Hij ging altijd trouw, maar was eigenlijk niet in de Heer. In 1988 kwamen de eerste vrouwen in de gereformeerde kerk. Nico was fel tegen en stapte over naar de Hervormde Kerk. Maar hij was nog steeds niet in de Heer. In 1995 liep schoonmaakster Joke op het bedrijf waar hij toen werkte rond in een T-shirt met de tekst ‘Jesus is the Lord’. Nico vroeg aan een collega wat er stond. ‘Dat jij dat niet weet Nico, Jezus is de Heer,’ had die gezegd. Het was of hij door een bliksemschicht werd geraakt. Alles over Jezus zoog hij op. In 2004 werd hij lid van de Christian Motorcyclists Association CMA. ‘Een hart voor Jezus en een motor’ is de slogan. ‘God zond zijn zoon naar de wereld om alle zonden op zich te nemen. Daarom moest hij geboren worden, dat vier ik iedere dag. Voor mij is het dus iedere dag Kerstmis.’ Maar het is verworden tot een commercieel feest met kerstmannen en kerstdiners. ‘Vroeger had ik een bord voor het huis staan: “Zonder Jezus is je Kerst-Mis!”</p>


Nico, trots lid van de Christian Motorcyclists Association

<div class="lead">Zandvoort aan Zee, 12:31</div>
<p class="p_1">Ivan Luna (51) is geboren in Caracas, Venezuela. Toen zijn ouders gingen scheiden, is hij met zijn Amerikaanse moeder in Miami gaan wonen. Daar is zijn liefde voor de natuur ontstaan. Hij is gek op de zee, kijkt elke aflevering van Planet Earth en plant bomen. In Amerika kreeg hij ook zijn eerste vogel, Birdy.</p>
<p class="tekst">Toen hij de Nederlandse Linda tegenkwam, was Birdy sneller verliefd op haar dan hijzelf. Ze vlogen allebei als purser bij United Airlines. Een paar jaar geleden zijn ze naar Nederland gekomen. Birdy moest in Amerika achterblijven, hij is van verdriet gestorven. Maar het vogelvirus had hen wel te pakken. Inmiddels zijn er zeven vogels, allemaal afdankertjes, ze vliegen vrij rond in het appartement. Alleen Jako, een kaketoe uit de jungle van Indonesië en ongeveer net zo oud als Ivan, gaat mee naar buiten – wel aan de lijn, anders is hij verdwenen. Linda heeft als hobby schilderen, een groot portret van Jako hangt boven het bed.</p>
<p class="tekst"><span class="Cursief">Fotograaf Ad Nuis reist voor VN door Nederland.</span></p>


Tortelduifjes aan zee

<div class="lead">
<p>Anna Paulowna, 11:43</p>
</div>
<p>Simone en Ruud (M) hadden tot 2 uur &#8216;s nachts naar de tv gekeken, beiden ook nog met een laptop op schoot. Alles wilden ze weten over de vreselijke moordpartij in Parijs. Toen ze die ochtend samen met de ouders van Simone, Judy en opa Pim naar de haven liepen, waren ze nog steeds een beetje beduusd. Normaal komt de Sint binnen op een grote boot via de Ewijcksluis, maar de brug in het dorp kan niet open, er zitten haarscheurtjes in. Dochter Juliëtte zag de Sint en zijn Zwarte Pieten dus binnenkomen op een klein bootje via Oudesluis. De pieten waren allemaal zwart, in het dorp was het geen onderwerp van gesprek, maar ze mogen van de familie ook allemaal wit zijn.</p>
<p>Na de aankomst in de haven waren ze direct naar huis gegaan om warme chocolademelk te drinken. Later die ochtend zou de stoet toch langs hun huis komen. Toen &#8216;De zak van Sinterklaas&#8217; uit de speakers van de bus van bouwbedrijf F.C. Huiberts klonk, snelden ze naar buiten. Een brutale Piet sprong over de heg om Juliëtte wat snoep te geven, maar dat was te veel van het goede. Ze hoefde niet te huilen, maar moeder Simone moest de pepernoten in ontvangst nemen.</p>


Pepernoten na Parijs

<div class="lead">
<p>Fotograaf Ad Nuis reist voor Vrij Nederland door Nederland.  Deze week: Apeldoorn, 13:23.</p>
</div>
<p>Ze vervelen zich de hele dag suf. Maar alles beter dan Eritrea. Ghebrejghi ( l, 42) Tesfom (m,55) en Kiflom (r, 45) zijn onafhankelijk van elkaar gevlucht, de situatie in Eritrea is onhoudbaar.</p>
<p>Kritiek op de overheid is ondenkbaar, mensenrechten worden ernstig geschonden.</p>
<p>Ze hebben alle drie dezelfde route afgelegd, eerst een voettocht dwars door Soedan, een dag of twaalf, illegaal de grens over naar Libië. Verzamelplaats was Bani Waled, vandaaruit naar de boot. Drie dagen op volle zee. Een helse tocht, iedere vluchteling hier heeft er een trauma aan overgehouden, wij ook, het spookt in onze hoofden. Daarna een tijd in een kamp in Italië doorgebracht onder slechte omstandigheden. Via Duitsland uiteindelijk naar Nederland gereisd. Nu zitten we met ongeveer vijftig Eritreërs bij elkaar, de meeste anderen komen uit Syrië, bijna allemaal mannen.</p>
<p>Het is wachten, wachten en nog eens wachten.</p>
<p>Maar we zijn Nederland dankbaar. We hebben mooie nieuwe kleren, een bed en iedere dag goed eten. We willen allemaal maar één ding, zo snel mogelijk door de procedure en aan het werk. Wij zijn gehard door het leven in Eritrea en zijn gewend hard te werken. Het liefst in de landbouw….</p>


Vluchten, wachten, wachten, wachten…

<div class="lead">
<p class="p1">Fotograaf Ad Nuis reist voor Vrij Nederland door Nederland. Deze week: Capelle aan den IJssel, 13:24.</p>
</div>
<p class="p2"><span class="s1">‘</span>Nee, wij zijn geen karakters uit een film van de Coen Brothers.’ <i>Elder</i> Sudweaks (20, l) en <i>elder</i> Pugh (20) komen uit Utah (VS) en zijn zendelingen van de kerk van Jezus Christus van de Heiligen der Laatste Dagen, ook wel Mormonen genoemd. Ze hebben een zesweekse cursus Nederlands gevolgd voordat ze in september 2013 werden uitgezonden. <span class="s1">‘</span>Je kan niet bij iemand aanbellen zonder hem aan te spreken in zijn eigen taal.’</p>
<p>Of ze veel mensen hebben bekeerd willen ze niet zeggen. Maar het is hard werken, en belangrijker dan bekeren is dat ze hun boodschap hebben verteld. <span class="s1">‘</span>Iedereen heeft een hemelse Vader.’ Wel merken ze dat er bij veel mensen een aversie is tegen alles wat met religie te maken heeft. Godsdienst brengt niets dan ellende, moord en doodslag, hoorden ze vaak. Zelf zien ze dit heel anders, ze voelen zich in de voetsporen van bekende profeten als Moses en Abraham, net als zij hebben de <i>elders</i> ook een openbaring gehad. Ze moesten op zending! Twee jaar hebben ze ervoor gespaard, maar het was het meer dan waard. Ze zijn er een stuk wijzer van geworden. In september zit hun missie erop en vliegen ze terug naar Utah. Ze gaan een nieuw leven opbouwen, studeren en, heel belangrijk, een goede vrouw vinden.</p>


‘Nee, wij zijn geen karakters uit een film van de Coen Brothers!’

<div class="lead">
<p class="p1">Fotograaf Ad Nuis reist voor Vrij Nederland door Nederland. Deze week:  Eindhoven, 12:46.</p>
</div>
<p>Dagelijks wandelt de tweeling Jan en Pierre van Hoof minimaal vier uur. Ze vertrekken vanuit hun appartement op de derde verdieping, via de trap, nooit de lift. Soms lopen ze een rondje Eindhoven, meestal maken ze een wandeling naar plaatsen in de buurt als Oirschot, Eersel of Valkens waard. Onderweg wordt er niet gepraat. Daarna thuis nog even op de hometrainer. Ze wonen al hun hele leven samen, zijn beiden verkoopleider geweest bij een Eindhoven se multinational en nooit getrouwd. Ruzie maken ze nooit. Minimaal vier keer per jaar gaan ze op wandelvakantie. Indonesië, Tenerife, Oostenrijk, Praag. Als het reisgezelschap na de maaltijd op het terras achter een halve liter bier ploft, trekken Jan en Pierre de wandelschoenen weer aan. Altijd een straffe pas; Pierre telt de passen, honderdtwintig per minuut, vijfenhalve kilometer per uur.</p>
<div class="info-box">
<p class="p2">Fotograaf Ad Nuis reist voor VN door Nederland.</p>
</div>


Twee tweelingbroers, twee petjes en een wandeling van vier uur

<div class="lead">
<p>Fotograaf Ad Nuis reist voor VN door Nederland. Deze week: Utrecht,<br />
12:49.</p>
</div>
<p>Toen Hassan (37) twee was, kwam zijn oudere broer over uit Duitsland. Hij had snoep bij zich. Iedereen rende erop af, behalve Hassan. Die is blind, had zijn broer gezegd. In Marokko bestond toen geen blindenschool. Op zijn zestie de kwam hij naar Nederland en ging hij direct naar blindenschool Bartimeus in Zeist. Binnen twee maanden liep hij alleen over straat met zijn blindenstok. Nu is hij alweer jaren getrouwd met een prachtige vrouw, al heeft hij haar nog nooit gezien. Twee keer per dag haalt en brengt hij Aya (5) van en naar school. Eerst de steile trap af van zijn woning aan de Robijnlaan, 15 treden. Dan rechtsaf de Opaalweg in, 86 passen tot aan de Turkoois laan. Links luisteren, rechts luisteren, de stok recht de lucht in en oversteken. 240 passen en dan rechts de Slotlaan in, 39 passen, links de Ridderlaan in en dan nog 130 passen tot aan het plein van basisschool de Blauwe Aventurijn.</p>


De blinde Hassan haalt en brengt Ayla (5) elke dag naar school

<div class="lead">
<p><span class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span">Fotograaf Ad Nuis reist voor VN door Nederland. Deze week: America, 15:13.</span></span></p>
</div>
<p>Op het terrein van Augouria BV aan de Nieuwe Peeldijk is een BMX crossbaan. In de hallen ernaast worden gewassen geteeld. Het bedrijf is van Govert Kok (49), in de jaren tachtig Nederlands en Europees kampioen BMX. Toen was het nog een kleine sport, net over komen waaien uit Amerika. <span class="Apple-style-span"><span class="Apple-style-span">Deze privébaan heeft Govert aangelegd voor zoon Sem (19, tweede van rechts) die hij heeft besmet met het fietscrossvirus. In de kassen is een indoorbaan. In het bos iets verderop hebben de ‘Kokjes’ ook nog, met de schep, een baan aangelegd die tussen de bomen doorslingert. Dat mag natuurlijk niet, maar er mag zoveel niet in dit land. Sem begon met wedstrijdrijden toen hij zeven was. Hij had talent, werd verschillende keren kampioen, maar het racen begon hem te vervelen. ‘Veel te serieus, een helm op en overal bescherming, en je bent elkaars concurrent, vreselijk.’ Daarom is hij sinds kort gestopt met wedstrijden. Nu doet hij vooral aan freestylen, dat weer allemaal afsplitsingen heeft als Dirt, Street, Park, en Flatland, maar het komt allemaal neer op stunts en sprongen maken. Soms doet zijn vader ook mee, hij heeft net een nieuwe BMX-fiets, zelf gemaakt. Vandaag maar niet, de botten worden ook wat strammer.</span></span></p>
<p><em>Fotograaf Ad Nuis reist voor VN door  Nederland.</em></p>


Lekker freestylen in je achtertuin. Zo hoort het

<div class="lead">
<p class="intro">Fotograaf Ad Nuis reist voor VN door Nederland. Deze week: Asch, 13:45.</p>
</div>
<p>Het zijn barre tijden in Rusland voor kunstenaars en intellectuelen, om van gays nog maar te zwijgen. Alex (37, rechts) en Slava (42) zijn nu zes jaar een stel. Beiden komen uit Khabarovsk, een stad in het verre Oosten aan de grens met China. Ze hebben elkaar pas ontmoet in Moskou, waar ze studeerden, Alex scheikunde en Slava aan de Gnessin Staatsacademie voor Muziek. Sinds anderhalf jaar wonen ze in Nederland – ‘wat een fantastisch land’ –, eerst in Best en sinds kort in de Betuwe. Alex kreeg een baan aangeboden bij Philips; ze zijn dolblij dat ze  weg zijn uit Rusland. ‘Alles is daar gebaseerd op het verkopen van zoveel mogelijk olie en gas. Het geld verdwijnt in de zakken van een kleine elite. Wetenschap en cultuur worden vernietigd, iedere intellectueel of kunstenaar die de kans krijgt, vertrekt,’ zegt Alex.</p>
<p>Onlangs zijn ze getrouwd en hebben ze een huis gekocht, straks houden ze een housewarming party voor vrienden en collega’s.</p>
<p>Nu nog een kind adopteren, dan is het leven bijna perfect. Ze hebben zich al ingeschreven bij een adoptiebureau.</p>
