Gedachten op maandagochtend
Is Nederland toch een gidsland? In de afgelopen vijf jaar verloor ons land in rap tempo de reputatie &#8216;voor&#8217; te liggen op de rest van de wereld. Vooral in de Verenigde Staten kregen we er stevig van langs. Na de moord op Theo van Gogh verschenen in Amerikaanse kranten artikelen met titels als &#8216;Holland&#8217;s Deadly Tolerance&#8217;. Nederland zou zijn moslimminderheid verkeerd hebben behandeld. Sommige Amerikaanse commentatoren spraken zelfs ronduit van racisme. Nee, in Amerika deden ze dat anders. In de dagen en maanden na 11 september 2001 benadrukte president Bush dat de toorn van Amerika uitsluitend zou worden gereserveerd voor Al Qaida en landen die terroristen herbergen. Geen enkel verwijt aan de islam, een godsdienst die volgens Bush &#8216;vredelievend&#8217; is, &#8216;een rijke beschaving heeft voortgebracht&#8217; en &#8216;van ieder ras broeders en zusters heeft gemaakt&#8217;. Arabische Amerikanen zijn bovendien goed geïntegreerd, verdienen bovenmodaal en stemmen in grote meerderheid op Bush.
Schoolhoofd &#8211; Maar deze week werd duidelijk dat Amerika het niet veel beter doet dan Nederland in de omgang met mainstream moslims. De New York Times berichtte uitgebreid over een hetze tegen een New Yorkse schooldirectrice, een gematigde moslima die goede banden met christelijke en joodse organisaties onderhield. Ter bevordering van het onderlinge begrip richtte ze een school op waar behalve Engels ook Arabisch zou worden gesproken, naar het voorbeeld van duizenden Spaans-Engelse scholen in Amerika. Daniel Pipes, de Afshin Ellian van Amerika, maakte in enkele felle opiniestukken een terroristenvriend van haar en zette een actie op touw die uiteindelijk leidde tot haar ontslag. Diezelfde Pipes benijdde Nederland destijds om de moord op Van Gogh. &#8216;Eén gruwelijke moord heeft wellicht meer geholpen om Nederland wakker te schudden dan 11 september dat bij de Amerikanen deed,&#8217; schreef hij in november 2004. Bewonderend haalde Pipes de &#8216;tough Dutch response&#8217; op het moslimterrorisme (snoeiharde commentaren in De Telegraaf, brandende moskeeën overal in den lande) aan als lichtend voorbeeld voor de VS.
Mueslireep &#8211; Toch zijn er nog talloze transatlantische verschillen. Neem drie berichten van deze week. Eén: het Amerikaanse maandblad Harper&#8217;s spreekt zijn verbazing uit over een onderzoek waaruit blijkt dat negenenzestig procent van de artikelen in Britse dagbladen bestaat uit de integrale of licht gewijzigde berichten van persbureaus. Deze journalistieke praktijk is in Europa gangbaar, maar komt in Amerika nauwelijks voor. Twee: het bericht dat maar liefst een derde van de Amerikaanse bevolking ooit een concert van een Elvis-imitator heeft bijgewoond &#8211; voor Europeanen een sociaal-culturele eigenaardigheid. En drie: de eis van negen maanden gevangenisstraf die de twintiger Timothy Caudill uit Ohio tegen zich hoorde eisen. Reden: tijdens een eerder verblijf in de gevangenis had hij een mueslireep gedeeld met een medegevangene die bij wijze van disciplinaire maatregel geen snacks mocht nuttigen.
Cruijff-coach &#8211; In de sport blijven de verschillen tussen Europa en de Verenigde Staten al helemaal onoverbrugbaar. Dat bleek deze week uit de relatieve stilte waarin Gordon Bradley overleed, de enige voetbalcoach die zowel Beckenbauer als Cruijff als Pele heeft getraind. De Brit Bradley kwam in de jaren zestig als immigrant naar Amerika, waar hij aanvankelijk als gymleraar en uiteindelijk als coach van de profclubs New York Cosmos en Washington Diplomats probeerde het voetballen populair te maken. Vooral met Cruijff kreeg Bradley het aan de stok. De Nederlandse voetbalster had de gewoonte om na een bespreking van de coach het team nog even te vertellen dat &#8216;we het natuurlijk allemaal effe heel anders gaan doen&#8217;. Er kan er maar een de ster zijn. &#8216;Een zet de muziek op,&#8217; aldus Cruijff, &#8216;de anderen dansen mee.&#8217;
Baghdad Zoo &#8211; Tijdens een bezoek aan Bradley, vorig jaar in een bejaardencompound buiten Washington DC, bleek de Brit nog altijd te geloven in een glorierijke toekomst van het voetbal in Amerika. Onverwoestbaar Amerikaans optimisme, net als bij Llewellyn Werner. De baas van C3, het bedrijf dat Disneyland heeft gebouwd, kondigde onlangs aan een vijfhonderd miljoen dollar kostend attractiepark te gaan bouwen in downtown Bagdad. De &#8216;Baghdad Zoo and Entertainment Experience&#8217; zal onder meer een skateboardbaan, een concertzaal en museum herbergen. Werner hoopt dat sjiieten en soennieten zij aan zij plezier zullen gaan maken in zijn park. &#8216;Mensen hebben deze positieve invloed nodig,&#8217; zei Werner bij de presentatie van zijn plannen. &#8216;Het park zal een enorme psychologische invloed hebben.&#8217;
De Niro, the player
In de slechte film die in de slechte film zit die is gekozen als slotfilm van het filmfestival van Cannes (15-25 mei) loopt een hond als eregast over de rode loper. Lachen! Straks lopen daar Robert de Niro en zijn vriend Sean Penn. Sean Penn is dit jaar voorzitter van de jury. Hij speelt zichzelf in What Just Happened, de slotfilm. Robert de Niro speelt de producent van de slechte film in de film. Fijn voor Cannes om verzekerd te zijn van de sterren, al verbleekt de ster van De Niro met elke nieuwe film. Hij is geen Jack Nicholson die steeds verrast. Vriend Sean Penn is ook kieskeuriger bij het aannemen van rollen. What Just Happened was een geintje, een beetje dollen met vrienden: Bruce Willis, John Turturro, Stanley Tucci. En De Niro. Penn heeft niet de hand in de uitnodiging, bezweert de pr-man van Cannes. Slechte film of niet, De Niro loopt straks over de rode loper als de ster, niet als de geslagen hond. (EF)
21 procent
Zowel in activistische als in militair-strategische kring gaat veel aandacht naar de invloed die olie zou hebben op het buitenlands beleid van de Verenigde Staten. Toch haalt dat land niet meer dan eenentwintig procent van de dagelijks benodigde vaten olie uit het Midden-Oosten. Een iets kleiner percentage komt uit Afrika. Negentien procent halen de Amerikanen uit buurland Canada, elf procent komt uit Venezuela. De grootexporteurs van olie zien het deel van de export naar Amerika dalen door de toenemende vraag uit razendsnel groeiende economieën als die van India en China. De prijsstijging in de afgelopen vijf jaar benadert de vijfhonderd procent. (PvO)
Onderschat
Diederik samsom
Hij verloor nipt de verkiezing van het PvdA-fractievoorzitterschap van Mariette Hamer. Maar Hema-caissière Annemiek van Leeuwen was geen partij voor Samsom tijdens de Grote Geschiedenis Quiz. Na overwinningen in de Nationale IQ Test en de Nationale Nieuwsquiz is het duidelijk: buiten de Kamer is Samsom een winnaar.
Overschat
Microsoft
Jarenlang was Microsoft gewend onwelwillende concurrenten uit de markt te drukken of te verslinden. Deze week liep die strategie spaak. Zoekmachine Yahoo weigerde een vijandig overnamebod van vijftig miljard dollar. De hegemonie van Microsoft is definitief voorbij, Google is de echte roerganger van het digitale universum.

Thijs Niemantsverdriet

Emile Fallaux

Maurits Martijn