<div class="lead">
Uit de Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden blijkt dat bijna zeventig procent van de leraren kampt met een te hoge werkdruk. Maar zelf zullen ze dat niet toegeven. Dat trotse zwijgen en wijzen moet stoppen.
</div>
Een paar dagen geleden werden <a href="http://www.avs.nl/artikelen/67procentvowerknemersvindtaanvullendemaatregelentegenwerkdruknodig" target="_blank">de resultaten</a> van de Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden gepresenteerd. Wat blijkt: 67% van de leraren in het primair- en voortgezet onderwijs vindt dat er iets gedaan moet worden aan de werkdruk, omdat die te hoog is. Vergeleken met andere sectoren (40%) is dat percentage hoog. Daarnaast blijkt dat docenten meer emotioneel geïnvesteerd zijn in hun werk dan de gemiddelde werknemer, en dat verzuim en burn-out-klachten beduidend meer voorkomen bij docenten dan bij de (gemiddelde) rest van werkend Nederland.
Deze cijfers zijn niet echt verrassend; werkdruk is binnen de onderwijssector al jaren een heet hangijzer. Telkens wanneer er cijfers naar buiten komen over uitval, stress en werkdruk laait er een discussie op over maatregelen die wel of niet getroffen moeten worden. Het valt me daarbij steeds meer op dat zich onder docenten zelf twee kampen af lijken te tekenen. Aan de ene kant staat een relatief kleine groep die beaamt dat docenten hard, lang en veel werken, en dat het allemaal best een tandje minder zou kunnen. Aan de andere kant staat een grotere groep docenten, die defensief reageert: &#8216;Ik werk al dertig jaar in het onderwijs, en mij hoor je niet klagen.&#8217; Of: &#8216;Als je stress hebt, dan ben je nou eenmaal niet geschikt voor het onderwijs.&#8217; 
Het adagium &#8216;niet klagen, maar werken of wegwezen&#8217; heerst vooral op fora en in de comment-secties onder artikelen die over werkdruk gaan. Verschijnt er een stuk over docenten die zijn gestopt met lesgeven vanwege de stress, dan kun je aftellen tot de eerste reactie verschijnt in de trant van: &#8216;Weer zo’n artikel over afhakers, échte docenten zeuren niet. Dit soort types zijn we liever kwijt dan rijk.&#8217; Het lijkt vreemd dat docenten, wanneer ze anoniem bevraagd worden, aangeven dat ze de werkdruk te hoog vinden, maar vervolgens gepikeerd reageren wanneer dit in de media verschijnt. Toch is dat niet zo gek: dezelfde enquêtes wijzen ook telkens weer uit dat docenten bovengemiddeld trots zijn op hun professie, en bovendien (zoals uit het onderzoek blijkt) emotioneel zeer geïnvesteerd zijn.
<q class="pull-left">Het enorme verantwoordelijkheids- gevoel van docenten is prijzenswaardig, maar zorg er ook voor dat er nooit collectief gestaakt of zelfs geprotesteerd wordt.</q>
Docenten lijken soms te denken dat ze een aparte categorie mensen zijn. Mensen die zich geroepen voelen om kennis te delen, en bereid zijn daarvoor bovengemiddeld hard te werken voor weinig geld. Natuurlijk geef je als docent moeilijk grenzen aan. Je kunt bezwaarlijk tegen je leidinggevende zeggen dat je aan je uren zit, en dat je daarom het kofschip niet uitlegt. Een docent voelt zich verantwoordelijk voor zijn of haar leerlingen, en zal er alles aan doen om hen zo goed mogelijk te onderwijzen, hoeveel uren daar ook voor gemaakt moeten worden. Dat is nobel, en iets om trots op te zijn. Tegelijkertijd vormt deze instelling een gevaar voor de hele beroepsgroep. Wanneer niemand openlijk de werkdruk aan de kaak wil stellen, dan zal er nooit verandering worden afgedwongen, en zullen politiek en schoolleiders steeds meer budget en werkzaamheden laten verdwijnen in het zwarte gat van taakuren en lumpsum. Het enorme verantwoordelijkheidsgevoel van docenten is prijzenswaardig, maar zorg er ook voor dat er nooit collectief gestaakt of zelfs geprotesteerd wordt – dat gaat immers ten koste van lesuren, en dus van leerlingen. 
Elkaar wijsmaken dat je niet geschikt bent voor het onderwijs wanneer je de werkdruk te hoog vindt, is al net zo schadelijk. Het zorgt er allereerst voor dat werkdruk een onderwerp wordt dat alleen nog in enquêtes ter sprake komt, en niet langer in het openlijke debat. Daarnaast zal het alle mogelijke toekomstige leraren achter de oren doen krabben: want hoe weet je of je &#8216;geschikt&#8217; bent voor het onderwijs? En word je niet als loser gezien wanneer je het een jaar (of wat) probeert en vervolgens toch iets anders gaat doen? Juist die mensen hebben we nodig. Niet alleen de kleine groep docenten die geboren werden met een roeping, maar ook de grote groep die via een omweg of &#8216;per ongeluk&#8217; in het onderwijs belandde, en besloot te blijven omdat het zo’n fantastisch beroep is.
<div class="info-box">
Eerder zocht Aafke Romeijn (zelf oud-docent) voor VN uit hoe het toch komt dat een derde van de docenten onder de dertig binnen vijf jaar <a href="https://www.vn.nl/jonge-docentenuitval-aafke-romeijn/" target="_blank">stopt met lesgeven</a>.
&#8216;Een veelkoppig monster waar alle leraren – jong en oud – mee kampen, is de hoge werkdruk. De afgelopen maanden is het onderwerp veelvuldig in de media geweest; steeds meer onderzoek wijst uit dat docenten die werkdruk niet alleen ervaren, maar dat het een reëel probleem is.&#8217;
<figure id="post-341626 media-341626" class="align-center"><img decoding="async" src="https://www.vn.nl/wp-content/uploads/2016/10/Schermafbeelding-2016-10-17-om-14.53.30.png" srcset="https://www.vn.nl/wp-content/uploads/2016/10/Schermafbeelding-2016-10-17-om-14.53.30-320x99.png 320w, https://www.vn.nl/wp-content/uploads/2016/10/Schermafbeelding-2016-10-17-om-14.53.30-640x199.png 640w" alt="" /></figure>
</div>

Gerelateerd