<div class="lead">
Opeens lijkt de stemming over vluchtelingen om te slaan. Maar wat was er nou eerst: het draagvlak, of de mediacampagne?
</div>
De waarheid over vluchtelingen, die is zo veranderlijk als de wind. Vorige week opende de Duitse krant Bild groots met de chocoladeletter-kop ‘7 waarheden over vluchtelingen.’ Ondertitel: banen, criminaliteit, geld.
<figure id="post-227995 media-227995" class="align-left"><img decoding="async" src="https://www.vn.nl/wp-content/uploads/2015/09/fluechtlinge_23.jpg" alt="" /><figcaption>Bron: Bildblog.de</figcaption></figure>
Wat binnenin volgde was een debunk van mythes over vluchtelingen. Nee, ze pakken onze banen niet af. En nee, ze zijn ook niet crimineel.
De waarheid, daar houdt de krant sowieso wel van, <a href="https://www.bildblog.de/ressort/bild/">kaartte</a> de sceptische Duitse mediablog Bildblog deze week aan. De waarheid over criminele buitenlanders bijvoorbeeld, bracht Bild eerder dit jaar. Of over buitenlanders die bijstand ontvangen. Of over Roma.
<figure id="post-227999 media-227999" class="align-left"><img decoding="async" src="https://www.vn.nl/wp-content/uploads/2015/09/roma0.jpg" alt="" /><figcaption>Bron: Bildblog.de</figcaption></figure>
<figure id="post-228001 media-228001" class="align-left"><img decoding="async" src="https://www.vn.nl/wp-content/uploads/2015/09/hartz-1.png" alt="" /><figcaption>Bron: Bildblog.de</figcaption></figure>
<figure id="post-228002 media-228002" class="align-left"><img decoding="async" src="https://www.vn.nl/wp-content/uploads/2015/09/auslaenderkriminalitaet.png" alt="" /><figcaption>Bron: Bildblog.de</figcaption></figure>
Mooi is dat, schreef Bildblog. De mythes die Bild zelf ooit met een zekere gretigheid aanwakkerde, worden inmiddels met dezelfde gretigheid ontkracht.
Is de redactie plotseling radicaal van mening veranderd? Dat kan natuurlijk. Je gunt iedereen een openbaring, ook de journalisten van Bild die vandaag nog dit <a href="https://www.bild.de/unterhaltung/leute/jordan-carver/postet-dieses-yoga-bild-von-sich-42400900.bild.html" target="_blank">pareltje</a> wisten te produceren. Op de Amerikaanse <a href="https://www.npr.org/2015/08/26/434975390/german-publication-criticizes-attacks-on-migrant-shelters-in-germany" target="_blank">radio</a> werd online-chef van Bild Julian Reichelt over de kwestie geïnterviewd. Hij benadrukte daarbij dat, ondanks de gewelddadige incidenten bij asielzoekerscentra, een overweldigende hoeveelheid Duitsers juist heel gastvrij en welwillend ten opzichte van vluchtelingen is. Bovendien, aldus Reichelt: in de EU moeten we staan voor onze gezamenlijke christelijke waarden.
Voert Bild nu een campagne, of voelt ze de tijdsgeest aan? Kennelijk is er in elk geval voldoende positief sentiment om het voor Bild interessant te maken op die golf mee te liften. En de manier waarop Bild de vluchtelingencrisis oppakt, met koppen in clickbait-stijl, laat bovenal zien dat ze geweldig goed zijn in het verkopen van hun berichtgeving over het thema. Tegelijkertijd lijkt op meer plaatsen in Europa de mening over het opnemen van vluchtelingen te verschuiven. Ook in IJsland is het enthousiasme voor de opvang van vluchtelingen veel groter dan verwacht, bleek <a href="https://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/europe/iceland/11835537/10000-Icelanders-offer-to-house-Syrian-refugees-after-authors-call.html" target="_blank">gisteren</a>, toen duizenden mensen zich vrijwillig opgaven om een vluchteling in huis te nemen. De stemming slaat om, lijkt de teneur.
Hoe komt dat? Zijn het de hartverscheurende beelden van kinderen in bootjes, en mensen die vechten om in een trein te komen? Die bootjes spoelen natuurlijk al veel langer aan. Maar, lijkt Bild te zeggen: nu is het anders. Nu zijn het échte vluchtelingen, die onze hulp – en christelijke waarden – écht en wel direct nodig hebben.
De Duitse journalist en commentator Jan Rübel <a href="https://de.nachrichten.yahoo.com/hetzt-die-%E2%80%9Ebild%E2%80%9C-zeitung-gegen-fl%C3%BCchtlinge-161611885.html" target="_blank">analyseerde</a> eerder de verschuiving van de krant. Bild houdt zich aan de wetten van een boulevardkrant, schrijft hij. Een zelfversterkend mechanisme is dat: bovenal probeert men opmerkzaam te zijn voor wat er leeft, maar om aandacht te trekken en kranten te verkopen moeten ze campagne gaan voeren. Steeds moet de krant dus afwegen: wie of wat pikken we op uit de samenleving om op een voetstuk te tillen, en hoe valt dat bij het publiek? Rübels conclusie: voor vluchtelingen betekent het dat ze nooit veilig zijn, want de betrokkenheid van de krant kan zomaar weer omslaan.
Misschien is dat te cynisch. Het Bild-frame van een acute crisis, die directe actie vereist, wakkert immers wel degelijk werkelijke publieksacties aan waar vluchtelingen in Duitsland en elders echt iets aan hebben. En ook op politiek niveau lijkt er steeds meer animo te komen voor het opzij schuiven van het Dublinakkoord en een ruimhartiger beleid. Interessant is dat Timmermans daarbij juist <a href="https://www.elsevier.nl/Buitenland/achtergrond/2015/8/Timmermans-EU-moet-veilig-transport-voor-vluchtelingen-garanderen-2677484W/" target="_blank">verwees</a> naar de media, die met de hartverscheurende beelden van de afgelopen weken draagvlak hebben gecreëerd voor de opvang van meer vluchtelingen.
Was dat draagvlak er nou al, of danken we het mede aan media als Bild? Laten we voor nu in elk geval maar blij zijn met de hashtags en benefietconcerten. Maar laten we ook hopen dat ze er volgende maand nog steeds zijn.

Gerelateerd