Den Haag
De eerste twee letters van zijn achternaam deugen, zei Jan Marijnissen dit weekend over de mogelijke nieuwe PvdA-voorzitter Hans Spekman. Verder hield de Wizard of Oss zijn kaarten tegen de borst. Spekman moest nog worden gekozen, er konden zich tegenkandidaten aanmelden, de SP had vooral te maken met Cohen en of die voor linkse samenwerking voelde was een raadsel.
Marijnissen, door Patrick Lodiers op de radio geïnterviewd, had onlangs gesproken met de vertrekkende PvdA-voorzitter Lilianne Ploumen. De SP&#8217;er, die is teruggetreden als Tweede Kamerlid maar zijn partij nog steeds voorzit, had zich voor zijn doen mild uitgedrukt. De PvdA was de partij van Troelstra, Drees en Den Uyl. Ze had veel voor de sociaal zwakkeren betekend. Maar een kwart eeuw geleden was het misgegaan. De sociaal-democraten waren gaan geloven in de zegeningen van de vrije marktwerking. Daar moesten ze eerst maar eens van terugkomen. De belangrijkste eis die Marijnissen stelde: hij wilde een persoonlijk commitment van Job Cohen.
Marijnissen en Roemer kunnen hun eisen stellen. De SP, begin jaren negentig goed voor twee Kamerzetels, is in de laatste peiling van Maurice de Hond even groot als PvdA en CDA bij elkaar. Ze strijdt met de PVV om de stemmen van de lager opgeleiden die tegen de verhoging van de AOW-leeftijd zijn en tegen de steun aan Griekenland. Bijna veertig procent van de PVV-kiezers noemt Roemer een uitmuntende politicus. Terwijl Cohen bij zijn eigen kiezers minder populair is dan de oud-onderwijzer uit Boxmeer. Van de politiek leiders uit het midden doet alleen Pechtold het goed. Van Haersma Buma, Blok en Sap komen er nauwelijks aan te pas. De flankpartijen zijn bezig het politieke midden leeg te vreten.
In 2006 moest Marijnissen de vernedering ondergaan dat hij bij de formatie als een klein kind werd weggestuurd. Informateur Hoekstra vond de SP niet regierungsfähig. Toenmalig PvdA-leider Bos legde zich zonder slag of stoot bij dat oordeel neer, Marijnissen heeft het hem nooit vergeven. Waarschijnlijk liggen de kaarten bij de volgende formatie totaal anders. Nu is het de PvdA die genadebrood moet eten.
Hans Spekman als voorzitter is bedoeld als tegenzet tegen de SP. Hij is in veel opzichten een kopie van Marijnissen. De SP-goeroe was worstenmaker en lasser voordat hij van de politiek zijn beroep maakte. Spekman was lasser, verhuizer en barman voordat hij raadslid en wethouder werd. Beiden hebben een volks imago. &#8216;Het wantrouwen tegen de politieke elite is terecht,&#8217; zei Marijnissen in 2008 in de Volkskrant. Spekman lonkt naar &#8216;de jonge vrouw die bij Zeeman achter de kassa staat&#8217; en naar de vrachtwagenchauffeurs &#8216;die door de Polen van de snelweg dreigen te worden verdrongen&#8217;. Hij wil ijveren voor &#8216;een beter armoedebeleid&#8217;. Geen wonder dat Marijnissen zijn mogelijke nieuwe collega-partijvoorzitter koeltjes tegemoet treedt. Voor de SP was het electoraal beter geweest als de PvdA de keuze op een public affairs-consultant uit Brussel, een professor uit Leiden of een bakfietsmoeder uit de grachtengordel had laten vallen.
In Vrij Nederland van 22 oktober beschreef ik hoe droevig het staat met de linkse samenwerking. Na de gezamenlijke bijeenkomst van PvdA, SP en GroenLinks in de Amsterdamse Brakke Grond werd het verdacht stil. Bij de Statenverkiezingen was het ieder voor zich. In de Kamer vochten de progressieve fracties elkaar de tent uit over Kunduz en de euro. Tekenend voor de situatie is het interview dat Jolande Sap zaterdag gaf aan NRC Handelsblad. Ze droomt van een &#8216;herverkaveling van het politieke landschap&#8217;: &#8216;We willen samenwerken met D66 en met de meer hervormingsgezinde tak van de PvdA. En dan daag ik de SP uit om veel meer de concurrentie aan te gaan met de PVV. Dan krijg je misschien een keer een links, progressief meerderheidskabinet.&#8217; Toekomstmuziek, geeft Sap toe, want Pechtold heeft zich in het veilige midden genesteld en wil het liefst samen met Rutte optrekken. De PvdA voelt zich door de SP electoraal zo bedreigd dat de discussie over partijvernieuwing stagneert. &#8216;We zitten klem,&#8217; constateert Sap. Ze heeft haar hoop nu gevestigd op vernieuwers uit het land. Niet meer op Den Haag.
Spekman heeft zich voor linkse samenwerking uitgesproken, maar hij zegt er niet bij met wie. Zijn opmerking dat de PvdA &#8216;activistischer en linkser&#8217; moet worden doet vermoeden dat hij eerder aan Roemer denkt dan aan Pechtold en Sap. Maar de &#8216;ware socialisten&#8217; van de SP zullen zich met zevenentwintig zetels in de peilingen niet snel gewonnen geven. Aan de Floraliastraat in Oss wordt eerst op het telefoontje van Job Cohen gewacht.

Gerelateerd