Column

Doorgaans worden goed presterende werknemers gedurende hun loopbaan net zo lang gepromoveerd, tot ze in een positie belanden die hen boven de pet gaat. We kennen ze allemaal. De aimabele arts die mislukt als zorgbestuurder. De topambtenaar die verzuipt als premier. De prijswinnende journalist die zijn redactie gek draait als hoofdredacteur.
Bij Mark Rutte is het andersom.
Nadat hij als staatssecretaris van Onderwijs studenten massaal ‘van hun leenangst afhielp’ en hij als premier leidinggaf aan kabinetten die de ideale wegbereider zijn gebleken voor de populistische revolte van 2023, opereert onze voormalige premier nu eindelijk op het bestuurlijke niveau dat past bij zijn bestuurlijke kwaliteiten.
Zoveel durf ik wel te stellen, nadat Rutte deze week het geitenpaadje vond waarover hij alle 32 leiders van de NAVO naar een nieuwe 5-procentnorm wist te loodsen.
Die norm van 5 procent (het percentage van het BBP dat NAVO-landen moeten uitgeven aan Defensie) is de eis die de Amerikaanse president Trump aan zijn vriendschap verbindt. Dat de Amerikanen zelf ‘slechts’ 3,4 procent van hun BBP aan Defensie uitgeven, zegt hij er zelden bij. In debatten over veiligheid blijven de toch al aanzienlijke Europese defensie-uitgaven sowieso al vaak onbenoemd.
De Europese landen besteden samen met 457 miljard euro per jaar nu al bijna drie keer zoveel aan Defensie als de 146 miljard euro die Poetin jaarlijks in zijn krijgsmacht pompt. Natuurlijk kunnen we die bedragen niet één-op-één vergelijken. De soldij van een Russische dienstplichtige staat niet in verhouding tot de cao van een Europese beroepsmilitair.
Toch kun je moeilijk volhouden dat Europa pas veilig is wanneer we de defensie-uitgaven opkrikken naar 5 procent – wat voor Nederland zou neerkomen op een slordige 55 miljard euro per jaar. Afgaande op de omvang en de slagkracht van het Amerikaanse leger, zou een procent of 3,5 ruimschoots voldoende moeten zijn om de Russen geloofwaardig af te schrikken van militaire avonturen op Europese bodem.
Rest de vraag of het ego van de Amerikaanse president kan leven met een compromis.
Enter Mark Rutte.
Waar onze voormalige premier op het Binnenhof steeds meer ergernis opriep met zijn onnavolgbare geitenpaadjes en zijn aan elkaar gelijmde kabinetten, blijkt zijn vermogen om onmogelijke standpunten met elkaar te verenigen in zijn huidige baan als secretaris-generaal van de NAVO ons allemaal uitstekend van pas te komen.
Publiekelijk heeft Rutte de 5 procentnorm met een joviaal gebaar omarmd, terwijl hij achter de schermen heeft afgesproken dat ‘slechts’ 3,5 procent van het budget aan wapens en manschappen hoeft te worden besteed. Het resterende bedrag mag worden aangewend om snelwegen en spoorlijnen aan te leggen. Of om domweg de gaten in de weg te vullen.
Je hebt tenslotte niets aan een leger als het je ontbreekt aan de infrastructuur om je troepen te verplaatsen.
Iedereen die Rutte al langer dan drie kwartier volgt weet, hij heeft al lang gezien dat Europese NAVO-landen deze investeringen al lang doen. Voor het eerst in jaren kost het mij deze week geen enkele moeite om enthousiasme op te brengen voor het instituut Mark Rutte. Als premier mag hij Nederland de verdoemenis in hebben gemanaged. Als chef van de NAVO zou hij zomaar de geschiedenis in kunnen gaan als de bureaucraat die voorkwam dat we ons onderwijs of zorg kapot moesten bezuinigen om aan een hysterische wens van de Amerikaanse president te voldoen.

Sander Heijne

Gerelateerd