Ed van der Elsken

Het is zomer, eind jaren tachtig. Ik stap uit de bus bij Edam en wacht nerveus op de man met wie ik een afspraak heb. Hij heeft beloofd mij hier op te halen. Dan zie ik hem in de verte aankomen in zijn witte Golf cabrio, enthousiast naar mij zwaaiend. De hele rit blijft hij al lachend en pratend met mij flirten. Dat karaktiseert hem, charmeren is zijn tweede natuur. Hij is Ed van der Elsken, in die jaren al een van de invloedrijkste Nederlandse fotografen en een indrukwekkende persoonlijkheid. Zeker voor de net afgestudeerde kunsthistorica die ik dan ben. Mijn bezoek aan zijn woonhuis aan de dijk van Edam is bedoeld om foto’s van hem te kopen voor een tentoonstelling over Het Nederlandse Fotoboek. Ik kom terecht in een hippieparadijs met houten woonhuis waar pauwen vrij rondlopen en op het erf een Pipowagen staat. Mijn bezoekjes aan deze excentrieke plek en zijn bewoners zijn mij altijd bijgebleven.

Het is vijfentwintig jaar later, inmiddels werk ik voor Vrij Nederland. Een jonge collega roept mij enthousiast bij zich om een ‘gaaf’ boek te laten zien dat populair is in de hipsterscene, gemaakt door een ‘coole’ fotograaf – zo omschrijft mijn collega de heruitgave van 'Amsterdam' van Ed van der Elsken. Van der Elsken, de mensenfotograaf die van alle generaties is en die met zijn directe manier van werken bijna iedereen aanspreekt en symbool staat voor een grenzenloos tijdperk van Love and Peace. Die vooral bekend werd om zijn zwart-witfotografie maar ook veel kleurenbeeld maakte. Dit jaar kwam de heruitgave van zijn eerste kleurenboek uit: 'Eye Love You' (1977). Het Nederlands Fotomuseum, dat na de dood van Van der Elsken zijn archief in beheer kreeg, maakt een gelijknamige tentoonstelling in het Parademuseum met prints van gerestaureerde dia’s uit 'Eye Love You'. Dit is mogelijk dankzij het grootschalige restauratieproject dat het Fotomuseum uitvoert om de circa 45.000 kleurenbeelden die door schimmel zijn aangetast te reinigen. In deze speciale uitgave van Vrij Nederland een selectie van spreads uit 'Eye Love You' in de originele vormgeving van Dick de Moei, en een keuze uit niet eerder gepubliceerd kleurenwerk van Van der Elsken. Met veel liefde…

Jenny Smets, Vrij Nederland