<div class="lead">
Het EYE Film Instituut in Amsterdam is de enige bioscoop in de Benelux die Tarantino’s The Hateful Eight kan vertonen zoals hij bedoeld is: op 70mm Ultra Panavision. Maar kunnen we het verschil met digitale projectie wel zien? Of is het allemaal alleen maar nostalgie?
</div>
<figure>
<div class="video"><iframe width="500" height="281" src="https://www.youtube-nocookie.com/embed/gnRbXn4-Yis?feature=oembed" frameborder="0" allowfullscreen></iframe></div>
</figure>
De vraag is: zien we het verschil? Quentin Tarantino’s western The Hateful Eight is gedraaid op 70mm-film en hoort volgens hem ook zo vertoond te worden: geprojecteerd vanaf 70mm breed celluloid. Met een ouderwetse filmprojector dus, niet digitaal gebeamd. Maar kunnen wij die twee versies wel uit elkaar houden?
In de Benelux is het EYE Film Instituut in Amsterdam de enige plek waar The Hateful Eight vertoond kan worden zoals hij bedoeld is: met 70mm-film die door de projector ratelt. Aangezien Tarantino gebruikmaakt van het zeldzame <a href="https://youtu.be/SGg2N32Z-co" target="_blank">Ultra Panavision</a>, een systeem dat al vijftig jaar niet meer is gebruikt, met anamorfe lenzen voor <a href="https://www.geek.com/wp-content/uploads/2015/11/Ben-Hur-aspect-ratio-comparison.jpg" target="_blank">nog</a><a href="https://www.geek.com/wp-content/uploads/2015/11/Ben-Hur-aspect-ratio-comparison.jpg" target="_blank"> breder </a>beeld (2,76:1), moest EYE er zelfs een speciale projectielens voor aanschaffen.
70mm! Echte projectoren! Dat raakt de <a href="https://vimeo.com/76383856" target="_blank">nostalgie van elke cinefiel</a>. Als Quentin Tarantino oude projectoren uit de mottenballen redt, oude lenzen (die nog voor Ben Hur zijn gebruikt) onder het stof vandaan haalt, en zelfs, een jaar geleden, met enkele collega’s de filmproductie van het ooit dominante <a href="https://www.cinemablend.com/new/Quentin-Tarantino-Chris-Nolan-J-J-Abrams-Save-Film-From-Extinction-66537.html" target="_blank">Kodak redt</a>, dan wil je als filmliefhebber zijn film – dat totale, enorme project – heel graag mooi vinden. Op 70mm.
Maar, aangezien alle andere Nederlandse vertoningsplekken van The Hateful Eight gewoon een DCP (digitale print) beamen is dus de vraag: zie je eigenlijk wel verschil?
Moet je naar EYE? Het antwoord is ja. Als je The Hateful Eight überhaupt wilt zien.
Nadat ik de digitale versie al had gezien kon ik bij een tweede persvoorstelling van The Hateful Eight (in dezelfde zaal in EYE) de 70mm-versie bekijken. Zittend op de eerste rij, in het midden, bleken de schaduwen zwarter, het zonlicht feller, de kleuren rijker en, geholpen door die sterkere contrasten, de tekening scherper: sneeuwvlakten, bontjassen, huid, hout en haar hebben allemaal meer detail en nuance. Bovendien wordt de film op 70mm nog iets groter vertoond (waarvoor EYE het scherm van zijn grootste zaal moest aanpassen), zodat de film, in elk geval op de voorste rijen, nog iets meer immersive wordt.
Nu denk ik niet dat mensen die de digitale versie gaan zien, zich bekocht zullen voelen. Die beeldkwaliteit is tenslotte de norm tegenwoordig. En we moeten de projectie van film ook niet heilig verklaren: er zat een lelijk springende cut in de versie die ik zag (waar kennelijk twee rollen slecht aan elkaar waren geplakt) en een fysieke film krijgt na verloop van tijd onvermijdelijk last van slijtage. Ook zijn er maar weinig mensen die de oude projectoren nog probleemloos kunnen bedienen: in Amerika, waar voor The Hateful Eight honderd bioscopen opnieuw werden voorzien van opgeknapte 70mm-projectoren, werden bij vertoningen <a href="https://www.hollywoodreporter.com/news/hateful-eight-70mm-road-show-851235" target="_blank">meerdere problemen gemeld</a>, en zelfs als op het oog alles goed gaat, staat de filmoperateur nog vaak <a href="https://www.indiewire.com/article/what-its-like-to-be-a-hateful-eight-70mm-projectionist-with-quentin-tarantino-watching-20151231" target="_blank">te zweten</a>.
Ik ken ook geen enkele dwingende reden waarom digitale cinema in de toekomst niet dezelfde detaillering, contrastwaarde en kleurverzadiging zou kunnen bereiken als fysieke 70mm-film. Wat deze hele onderneming bij voorbaat nostalgisch maakt.
<q class="pull-left">Het vreemde is dat Tarantino, als zijn western eenmaal begint, de draak lijkt te steken met die hele 70mm-nostalgie.</q>
En de film zelf? Inhoudelijk? Die valt helaas nogal tegen. Het vreemde is dat Tarantino, als zijn western eenmaal begint, de draak lijkt te steken met die hele 70mm-nostalgie: bijna het hele verhaal speelt zich binnen af. Na de openingsscènes met een postkoets in besneeuwd Wyoming, voortgejaagd door het <a href="https://play.spotify.com/track/7k1kRW4kB1UKaOhhzdh9rm" target="_blank">krachtige, epische thema</a> van meester Ennio Morricone, brengen we de rest van de tijd grotendeels door in een houten hut. Erger is dat de film vol zit met nutteloze scènes, overbodige handelingen en eindeloze herhalingen, vooral in de dialogen. Typisch Tarantino, maar dan tekortschietend in spanning en humor. Het verhaal benoemt de voortdurende raciale spanningen na afloop van de Amerikaanse Burgeroorlog, met Samuel Jackson als centrale figuur, maar heeft er verder weinig over te melden. En de acteurs zijn wisselend: Jennifer Jason Leigh is uitstekend, Bruce Dern en de onbekendere Walton Goggins zijn goed, maar Tim Roth, Michael Madsen en Samuel Jackson doen gewoon weer Tim Roth, Michael Madsen en <a href="https://tvtropes.org/pmwiki/pmwiki.php/Creator/SamuelLJackson" target="_blank">Samuel Jackson</a>.
Tarantino sleept er alles bij elkaar nog wel een zeventje uit, maar dat is, gezien de hoge verwachtingen, een tegenvaller. De 70mm-ervaring is beter dan The Hateful Eight zelf.
<figure id="post-311416 media-311416" class="align-center"><img decoding="async" src="https://www.vn.nl/wp-content/uploads/2016/01/HH-52367924.jpg" alt="" /><figcaption>Foto: Snap Stills/REX/Shutterstock /HH</figcaption></figure>
<div class="info-box">
De gewone, digitale versie van The Hateful Eight (van 167 minuten) draait vanaf 7 januari in de Nederlandse bioscopen. Alleen in <a href="https://www.eyefilm.nl/film/the-hateful-eight-70mm?program_id=11780648" target="_blank">EYE Amsterdam</a> draait de 70mm-versie (van 187 minuten, met een pauze en 6 minuten aan extra scènes).
</div>

Gerelateerd