Connie Palmen over die ene van de Grote Drie: ‘Hermans was de buitenstaander, hors concours.’ En hij had zowaar haar debuut gelezen.

Twaalf jaar geleden. Ik vlieg op 4 november naar Berlijn om in Hotel Adlon De donkere kamer van Damokles te presenteren.

De roman is door Waltraud Hüsmert in het Duits vertaald en uitgegeven door het Gustav Kiepenheuer Verlag. Ik reis in het gezelschap van Hermans’ Nederlandse uitgever, Robbert Ammerlaan. Waarom mij de eer te beurt valt Die Dunkelkammer des Damokles voor te stellen, weet ik niet, daar vraag ik nooit naar. Voordat je het weet krijg je redenen te horen die ervoor zorgen dat je het niet doet. Ik word (terecht) nooit met Willem Frederik Hermans vergeleken, noch (terecht) met een van de andere Grote Drie, en als mijn naam al eens in één adem met die van een andere schrijver wordt genoemd, dan is het met Cees Nooteboom, maar die heeft mij in Duitsland niet nodig (terecht).

Wat wist ik van Hermans? Ik had het merendeel van zijn...