Beschouwing / De maakbaarheid van de tijd

In Gullivers reizen (1726) van Jonathan Swift reageren de kleine inwoners van Lilliput met verbazing op het horloge dat de hoofdpersoon draagt. ‘De merkwaardige machine wekt de hoogste interesse van de koning die lang en aandachtig kijkt naar het ronddraaien van de grote wijzer, dat hij net zo onverklaarbaar vindt als het voortdurende geraas in het binnenwerk.’ Het apparaat wordt onderzocht, maar de meningen van de Lilliput-geleerden lopen sterk uiteen. Ze vermoeden dat het horloge een nog onbekend dier is of een geest die Gulliver vereert. ‘We zijn geneigd tot het laatste want hij verzekerde ons dat hij bijna nooit iets doet zonder dat ding te raadplegen.’

Net als dat van Gulliver wordt het leven van veel westerlingen gedicteerd door de klok. Om zeven uur opstaan, van negen tot vijf werken en dat van iedere maandag tot en met vrijdag, totdat de kalender aangeeft dat je vijfenzestig bent en dan ga je met pensioen. Als aliens naar de...