<div class="lead">
Een nieuwe Poëziepodcast van VN, SLAA en Splendor, door Daan Doesborgh. Over dichters, hun gedichten, en de wereld waar ze die vandaan halen. Deze maand: Vicky Francken.
</div>
Toen ik er met Ingmar Heytze plaatsnam stond de kleine zaal van Splendor nog vol met allerlei instrumenten, standaarden en stoelen. Nu is hij leeg, op een vleugel en een klavecimbel na. Ik maak gebruik van de ruimte door het kleine tafeltje in de hoek waar ik de podcasts aan opneem pontificaal middenin de zaal te zetten. Een vergissing. Aflevering drie klinkt alsof ik hem heb opgenomen in een leegstaand appartement (volgende maand kruip ik weer in een hoekje):
<figure>
<div class="video">
<div class="gpdr-overlay-wrapper">
 <script type="text/plain" class="gpdr-iframe gdpr-service-soundcloud">
 <iframe width="500" height="400" scrolling="no" frameborder="no" src="https://w.soundcloud.com/player/?visual=true&#038;url=https%3A%2F%2Fapi.soundcloud.com%2Ftracks%2F312972791&#038;show_artwork=true&#038;maxwidth=500&#038;maxheight=750"></iframe> </script>
<div class="row">
<div class="col-sm-12">
<div class="gdpr-content">
<h4>SoundCloud</h4>
Deze dienst is alleen beschikbaar wanneer alle cookies zijn geaccepteerd
 <a href="javascript: Cookiebot.renew()" class="gdpr-settings btn btn--primary button--primary">Wijzig cookie voorkeur</a>
 </div>
</div>
</div>
</div>
</div>
</figure>
Maar nu is er eerst de registratie van mijn gesprek met Vicky Francken (1989), die een paar maanden geleden debuteerde. Onder dichters is ze al langer een bekende naam, in 2008 won ze de Hollands Maandblad Schrijversbeurs voor een tijdschriftpublicatie van enkele gedichten, maar een debuut bleef uit, tot dit jaar Röntgenfotomodel verscheen. Zo bedeesd als ze aanvankelijk misschien overkomt, zo zelfverzekerd is haar poëzie. En tijdens het monteren van de aflevering merkte ik steeds weer hoe aanstekelijk ze giechelt. Waar ik bij Menno, Ingmar en mezelf voortdurend allerlei uh-klanken uit onze spraak moest knippen, waren het bij Vicky hooguit de stiltes tussen zinnen waar ik mee rommelde: ze kiest haar woorden heel zorgvuldig. Dat zie je ook terug in haar bedachtzame gedichten.
Maar voor we kennis maken met haar debuutbundel leest ze het gedicht ‘Goede morgen? Hemelse mevrouw Ping’ van Fritzi Harmsen van Beek, uit de prachtige kloeke uitgave van haar verzameld werk, In goed en kwaad, in 2012 verschenen bij De Bezige Bij. Het oeuvre van Harmsen ten Beek is goed terechtgekomen: behalve deze band met verhalen en gedichten is haar grafische werk in 2015 door J. Kircz en M. Meijer behandeld in Ritseldingen, een schrijversprentenboek, en verscheen van A.H. den Boef en J. Kircz in datzelfde jaar bij uitgeverij Kleine Uil Onbegonnen werk, over de kritische receptie van Harmsen van Beek.
Voor nu houden we het bij dit gedicht, dat ze schreef om haar kat op te beuren na het verlies van enkele kittens.
<div class="info-box">
Goede morgen? Hemelse mevrouw Ping
is U de zachte nacht bevallen, hebben de on 
deugende, geheimzinnige planten naar behoren
gegeurd en zijn hopelijk geen van uw overige 
zuigelingen aan de builenpest bezweken?
Hebt u de interessante nerveuze godvruchtige 
vogeltjes, vrome goedertierende mevrouw, al wel
bekeken, druk telefonerend van: hallo, met piet 
kom je op mijn tak – o de sierlijke levendige
vogels, allemaal allemaal voor de brave poes, 
die veelbeproefde droevige moeder. Ja verdomd,
deze ziekte, lieve beklagenswaardige mevrouw, 
is een wrede rakker en zoveel is wel duidelijk:
er valt niet tegen op te baren, waar zelfs het 
begrafeniswezen, die intieme huisgenoot, die
zeer bekende schenker ook van lauwe melk, 
op zijn verlengde achterpoten het ter
aarde bestellen welhaast niet meer bij kan 
benen, nietwaar, dame Ping, radarbesnorde,
dubbelgepuntmutste, mevrouwogige poezin? 
Het is nu beter te zitten zonder weemoed in
de rauwe geurige ochtendlucht, nu de zon nog 
teder is en de gordijnen levendig in de goede
vrolijke wind. O halmstaartige voortreffelijke, 
kijk, zwijgzame zwakzinnige allerliefste,
er loopt een belangwekkend, héél klein maar 
bijzonder lekker beestje tussen de kiezelstenen
onder de hemelsblauwe hortensia
(Aan mijn neerslachtige poes, ter vertroosting 
bij het overlijden van zijn gebroed) 

F. Harmsen van Beek, uit: In goed en kwaad, verzameld werk. (De Bezige Bij, 2012)
</div>
Behalve over de mevrouwogigheid van poezen gaat ons gesprek over de toegevoegde waarde die poëzie aan het dagelijks leven geeft. Het is heel prettig om over straat te lopen en de werkelijkheid om je heen te kunnen verrijken met het denken aan of het horen van een gedicht. Poëzie in de openbare ruimte is daar ook een mooi voorbeeld van, en het is dan ook goed, vinden Vicky en ik, dat er op de site straatpoezie.nl een database wordt aangebracht van alle poëzie in de Nederlandse en Vlaamse openbare ruimte.
Dan richten we de blik op Röntgenfotomodel, de bundel die Vicky dit jaar bij De Bezige Bij uitbracht. De gedichten in de bundel zijn heel lichamelijk, gaan over de mogelijkheden, maar ook de beperkingen en bedreigingen van ons lichaam. Maar het gedicht dat Vicky heeft gekozen heeft een net wat andere insteek:
<div class="info-box">
Avondmaaltijd van de vermoeide medemens
hoe laat is het 
en hoe laat in China 
en hoe laat in Amerika 
en hoe lang is het geleden dat 
en hoe ging dat toen daarna
hoe lang moet dit in de oven 
nou de schotel gaat alsof het niets kost 
weer eens in de sauna
waarom verdragen wij 
zo weinig warmte
te hoog is koorts
wie eet er mee, hoeveel borden 
zijn er nodig 
moet het bestek nog afgewassen
in welke kast, waar ligt het kleed 
waarom koop je een mooie tafel 
als je het blad toch nooit te zien krijgt 
tabula rasa een raadsel
hoe krijg ik die vislucht weg 
of moet ik er maar aan wennen 
hoe ver is het naar de Waddeneilanden 
wadlopend 
of zwemmend
ik dacht dat bakpapier niet branden kon 
maar dit gaat niet goed zo
o
hoe sta je vroeg op
hoe sta je op een skateboard 
hoe sta je op spitzen
hoe sta je op een foto
hoe sta je open
hoe sta je op
als je bent gaan liggen
Vicky Francken, uit: Röntgenfotomodel
</div>
De ik in dit gedicht zit niet zozeer in het lichaam, als wel in het hoofd. Het is een opeenstapeling van gedachten, veelal in vraagvorm, maar volgens Vicky is dat juist ook een teken van lichamelijkheid. Zo moe zijn dat er dit soort gepeins uit voortkomt, dat is een extreme fysieke toestand die aansluit op de thematiek in de rest van de bundel.
De Poëziepodcast wordt gepresenteerd en geproduceerd door Daan Doesborgh, en mogelijk gemaakt door de <a href="http://www.slaa.nl/">Stichting Literaire Activiteiten Amsterdam</a>, Vrij Nederland en muziekpodium <a href="http://www.splendoramsterdam.com/">Splendor</a>, waar de podcast wordt opgenomen. De tune van De Poëziepodcast is een compositie van <a href="http://www.bartdevrees.com/">Bart de Vrees</a>. Het concept is geïnspireerd op de <a href="http://www.newyorker.com/books/page-turner/introducing-the-new-yorkers-poetry-podcast" target="_blank">New Yorker Poetry Podcast</a>.
<div class="info-box">
Meer poëzie? Schrijf je in voor de <a href="https://www.vn.nl/service/vrij-nederland-nieuwsbrief/" target="_blank">VN-nieuwsbrief.</a>
</div>

Daan Doesborgh

Gerelateerd