<div class="lead">We maken Poetin groot, dichten hem meesterzetten toe, maar het is geenszins rationeel voor Rusland om alle kaarten op Assad te blijven zetten.</div>
Na een week ‘Syrië’ is iedereen tot de conclusie gekomen dat het Poetin vooral te doen is om puur eigen belang in Syrië. Tsjonge, was er nog iemand die er van tevoren anders over dacht? Iedereen voert zijn eigen agenda in de wereldpolitiek, en als dat toevallig een hoger belang dient, is dat een win-win die mooi is meegenomen.
De coalitie onder aanvoering van de VS vecht aarzelend vanuit de lucht om niet weer in een kostenverslindend Afghanistan en Irak terecht te komen. Om greep op het Midden-Oosten, vroeger vanzelfsprekend, te houden. Saoedi-Arabië gebruikt Syrië om een conflict met Iran om de regionale hegemonie uit te vechten. Iran redeneert hetzelfde: het beheerst de sjiitische as Teheran-Bagdad-Damascus-HezbollahHamas en wil die niet door een radicaal-soennitisch kalifaat in Raqqa gedwarsboomd zien. Turkije grijpt in Syrië vooral in vanuit (anti-) Koerdische motieven. Europa heeft geen Syriëstrategie, de impulsen zijn niet geopolitiek maar komen voort uit interne problemen zoals de vluchtelingengolf en de mogelijke terugkeer van foreign fighters met IS-bagage in hun rugzak. En Rusland sprong in het vacuüm. Natuurlijk wil het graag – wat de uitkomst ooit moge zijn, met of zonder Assad – zijn mediterrane aanlegsteiger behouden. Maar we moeten in de grote geopolitieke logica niet vergeten dat de afstand tussen het islamitische kalifaat en de Kaukasus klein is (500 km) en een paar duizend Tsjetsjeense jihadi’s ook een binnenlandse zorg zijn voor Poetin.
In die mêlee van nationale, niet-primair Syrische agenda’s kan de slagvaardigste partij snel winst boeken en voldongen feiten creëren. Obama en Europa lopen nu achter die feiten aan en zullen moeten accepteren dat Rusland een deel van de koek eist. Makkelijk is het overigens niet om die ‘feiten’ te verifiëren, want partijen zullen er alles aan doen om de berichtgeving te kleuren. 
<q class="pull-right">De overwegende indruk is op zijn minst dat Rusland eerst en vooral de luchtmacht van Assad wil zijn en al zijn tegenstanders te pakken neemt</q>
Vrijwel gelijktijdig met het begin van de Russische bombardementen beweerden de Russen bij hoog en bij laag dat het om antiterroristische acties ging, maar vanaf het eerste moment werd vanuit coalitiekringen beweerd dat ook gematigde rebellen, gesteund en getraind door de CIA, onder vuur waren genomen. Groot-Brittannië wist zeker dat na drie dagen bombarderen slechts in vijf procent van de gevallen doelen van Islamitische Staat het mikpunt waren geweest. Niet waar, zeiden de Russen, we hebben nota bene de IS-hoofdstad Raqqa aangevallen. Maar daarvan werd meteen weer beweerd dat het een geval van Russische desinformatie betrof, het zou om Al Latamneh in de provincie Hama zijn gegaan. De overwegende indruk is op zijn minst dat Rusland eerst en vooral de luchtmacht van Assad wil zijn en al zijn tegenstanders te pakken neemt.
Ofschoon de Russische Soekhoi’s de arena drastisch hebben veranderd, waagt Poetin een grote gok. We maken hem erg groot, dichten hem de ene meesterzet na de andere toe, maar zijn machismo kan hem nog duur komen te staan. Drie dagen bombarderen hebben hem nu al de boosheid van Turkije opgeleverd, de aangevallen rebellengroepen zullen zich verenigen en de Russische bases zelf onder vuur gaan nemen, en vergeldingsaanslagen in Rusland zullen niet uitblijven. En is het voor Rusland rationeel om alle kaarten op Assad te blijven zetten? Nee, want die wacht een paria-toekomst. Wat de Russen kunnen hopen, is dat hij uiteindelijk plaats maakt voor een andere dictator-bondgenoot, ongeveer zoals Egypte weer terug bij af is na de vervanging van Moebarak door Sisi. Waarschijnlijker is dat Syrië op zijn Bosnisch uiteenvalt, in de woorden van de Amerikaanse diplomaat Philip Gordon, in een ‘Assadistan’, ‘ISISstan’, ‘Nusrahstan’, en ‘Kurdistan’, en dan zitten de Russen in een wespennest.

Gerelateerd