Hoe vaak gebeurt het dat er bij een protestdemonstratie – tegen de Amerikaanse bombardementen op Noord-Vietnam, destijds – iemand meeloopt die het hartgrondig ééns is met datgene waartegen gedemonstreerd wordt en die voor zijn standpunt, ook nog met argumenten omkleed, bij een menigte andersgestemden aandacht probeert te vragen?

De schrijver Wessel te Gussinklo (1941) herinnert zich dat hij in Utrecht in zo’n demonstratie meeliep, ‘niet omdat ik tegen die bombardementen was – terreurregime, schurkenstaat, moordenaars en terroristenbende – maar omdat het gruwelijk en mensonwaardig is dat zulke bombardementen noodzakelijk zijn; dat het soms onontkoombaar is dat zulke dingen tussen mensen en staten gebeuren – dat compromissen en redelijkheid soms alleen op die manier afgedwongen kunnen worden.’ Je kunt je afvragen hoeveel gehoor je met zo’n genuanceerd standpunt vindt bij degenen die de modeovertuigingen van die tijd aanhingen. En ja, leert Te Gussinklo:...