<div class="lead">
In tijden van Piketty is het werk van Marx en Engels nog relevanter. Nu wordt het kiezen: de dikke pil op het nachtkastje of de priegelletters in het digitale archief?
</div>
Hij ligt nog ongelezen op mijn nachtkastje, moet ik bekennen: het alom geprezen meesterwerk van Thomas Piketty over Kapitaal in de 21ste eeuw, waarin hij na grondige studie een kritisch betoog afsteekt over vermogensverschillen. Ik heb wel van alles over het boek gelezen, ik heb er zelfs in gebladerd, maar de dichtbedrukte tekst en de tabellen schrokken me tot dusver toch een beetje af. Wellicht was de zomervakantie een mooi moment geweest, maar in mijn strandstoel gaf ik gek genoeg toch de voorkeur aan fictie als de Tijdmeters van David Mitchell en een thriller van Indridason. Die krijgt van Vrij Nederland altijd zoveel sterren.
Geen beste beurt natuurlijk. Een politiek redacteur moet maximaal op de hoogte zijn van de inhoud van een boek dat zo’n invloed op het politieke denken schijnt te hebben. Zeker nu Jesse Klaver, de nieuwe ster van links, zo met het gedachtegoed van Piketty wegloopt. Zou die trouwens zelf het kloeke boek helemaal uit hebben gekregen? Ik zal het hem eens vragen.
Gelukkig zijn er ook andere manieren om de bronnen van politiek gedachtegoed tot ons te nemen. Zo maakte het vermaarde Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis (IISG) in Amsterdam afgelopen week <a href="https://socialhistory.org/nl/nieuws/archief-marx-engels-volledig-online-beschikbaar" target="_blank">bekend</a> de originelen van het volledige werk van Karl Marx en Friedrich Engels gedigitaliseerd te hebben. Het hele papieren archief van de mannen die onder andere met hun Communistisch Manifest zo’n cruciale invloed op de 19e en 20ste eeuw en haar politiek uitoefenden, is voor iedereen een muisklik verwijderd.
Dat archief ligt in papieren vorm al sinds 1938 bij het instituut. Maar sinds het neoliberalisme de afgelopen pakweg tien jaar steeds meer tegenwind ondervindt, zijn Marx en Engels weer relevanter geworden. Zij keerden zich destijds immers tegen het klassieke liberalisme dat weer de inspiratiebron vormde voor het neoliberalisme. Ook Piketty is aan hun werk schatplichtig.
Het kon dus niet op. Tot mij via Twitter een <a href="https://twitter.com/_knaw/status/631833904207560704?lang=nl" target="_blank">waarschuwing</a> van de deftige Koninklijke Nederlandse Academie van Wetenschap (KNAW) bereikte dat het handschrift van Karl Marx ‘extreem priegelig’ is. En inderdaad, wie een <a href="https://search.socialhistory.org/Record/ARCH00860/ArchiveContentList#Q%2032" target="_blank">willekeurig stuk</a> oproept, zinkt de moed vrijwel onmiddellijk in de schoenen. Daar is helaas slechts na grondige handschriftstudie chocola van te maken.
Misschien dat ik toch eerst maar eens naar het boek op mijn nachtkastje grijp.