<div class="wpg-element paragraph">
26-02-2005 door Marian Husken
De liquidatie van hasjhandelaar Jaap van der Heiden was twaalf jaar geleden groot nieuws. Hij werd opgeblazen door een bom in een tasje dat aan zijn voordeur hing. Afgelopen week werd hiervoor een verdachte aangehouden: topcrimineel Mink K. Een reconstructie van deze opzienbarende wraakactie, gebaseerd op vertrouwelijke dossiers en gesprekken met betrokkenen.
Het gebeurt niet iedere dag dat leden van de Nationale Recherche een crimineel in de gevangenis arresteren. Maar vorige week, 15 februari 2005, werd drugs- en wapenhandelaar Robert Mink K. aangehouden in zijn cel in het halfopen kamp in Heerhugowaard en overgebracht naar de gevangenis in Scheveningen. Hij had zijn straf voor betrokkenheid bij een omvangrijke wapen- en xtc-vondst in 1999 er bijna opzitten. Justitie verdenkt K. van betrokkenheid bij de liquidatie van Jaap van der Heiden. Deze Alkmaarse hasjhandelaar vloog op 10 april 1993 de lucht in toen een bom afging die in een plastic zakje aan zijn voordeur hing.
Jaap van der Heiden heeft op 10 april 1993 proefverlof. Vanuit de Alkmaarse gevangenis Westlinge had hij van tevoren geregeld dat hij door zijn kennis H. aan de poort zou worden opgehaald. Om 11.45 uur rijdt H. met zijn Mercedes voor. Hij heeft nog iemand bij zich. Met zijn drieën rijden ze naar Alkmaar. Onderweg zien ze op de carpoolstrook een paarse Golf staan. Er zitten twee mensen in met een telescoopkijker. Als de Mercedes later de binnenstad in rijdt, komen ze dezelfde Golf tegen.
Als Van der Heiden uit de gevangenis vertrekt, gaan zijn vrouw en dochtertje boodschappen doen. Ze sluiten niet af omdat Jaap geen sleutel heeft. Om 11.51 uur wordt Jaap door H. in de buurt van zijn grachtenpandje afgezet. Enkele minuten daarvoor staat er een vrouw stil voor zijn huis. Als ze verder loopt, hangt er een rood-oranje tasje aan de deurknop. Om exact 12.00 uur wil Jaap de voordeur opendoen, maar wordt daarbij gehinderd door die plastic zak. Als hij die eraf wil halen, drukken zijn moordenaars op een toets van hun gsm. Die staat radiografisch in verbinding met een pieper die het ontstekingsmechanisme van de bom laat afgaan. Er vindt een hevige explosie plaats. Tussen het puin en de glasscherven ligt een bloedende Van der Heiden. Vijf minuten later, als zijn vrouw met haar dochtertje komt aanrennen, is hij al afgevoerd naar het brandwondencentrum in Beverwijk. Hij overlijdt die middag om kwart over twee.
Op het moment van de aanslag is het druk in het centrum van Alkmaar. De politie beschikt over een foto waarop een menigte mensen is te zien die zich naar de plek des onheils spoedt. Twee mannen lopen precies de andere kant op. Het zijn bekenden van de politie en van Mink K.: Jules Jie (geliquideerd in oktober 2003) en Rob van E., de directe zakenpartner van George Plieger (geliquideerd in januari 2003). Ook de onafscheidelijke vriend van Mink K., Jan Femer (geliquideerd in september 2000), zou zich in Alkmaar hebben opgehouden rond het tijdstip van de aanslag. Dat kon de politie vaststellen aan de hand van het ‘uitpeilen’ van zijn mobiele telefoon.
Twee maanden na de moord ontvangt de Criminele Inlichtingendienst (CID) van de politie informatie dat ‘Mink K. en Jan Femer achter de moord op Van der Heiden zouden zitten’. Bij de moord is gebruik gemaakt van een paarse auto, een Golf. Ook het kenteken wordt doorgegeven. Het is dezelfde Golf die op de dag van de moord in Alkmaar is gesignaleerd.
Mink K.’s naam was al eerder genoemd in verband met de moord op Van der Heiden. In 1999 vertelde officier van justitie Fred Teeven in De erven Bruinsma aan auteur Bas van Hout dat hij een deal met K. had willen sluiten om meer over de moord te weten te komen. De officier vermoedde dat K. hem veel kon vertellen over de verwevenheid van opsporingsdiensten en criminelen. De deal ging niet door. Het parlement stak er – in de nasleep van de IRT-affaire – een stokje voor omdat de minister er niet in was gekend. Teeven zei tegen Van Hout dat de deal afbrak omdat zijn gesprekken met K., die zweeg, niets opleverden.
Het OM zal Mink K. nu proberen te vervolgen voor moord. Een deal sluiten is niet meer mogelijk. Of de topcrimineel straks tijdens zijn proces opnieuw zal zwijgen over de warme betrekkingen tussen politie en criminelen is nog maar de vraag.
Want hoe zat het ook al weer met die IRT-affaire? Begin jaren negentig experimenteerden de Interregionale Recherche Teams (IRT’s) die zich bezighielden met de drugsoorlog in het geheim met bijzondere opsporingsmethoden. Men werkte niet alleen met informanten, maar maakte ook deals met drugshandelaren, die vervolgens hun gang konden gaan. Onder het motto ‘boeven vang je met boeven’ hoopte de politie de top van een criminele organisatie, de zogeheten Delta-groep, te arresteren. Toen de betrokken ministers en het parlement ontdekten hoe vergaand de samenwerking tussen rechercheurs en criminelen inmiddels was gevorderd, werd het betreffende IRT meteen op nonactief gezet. Daarmee was de ‘IRT-affaire’ geboren.
Van der Heiden was in diezelfde tijd een goede bekende van de opsporingsambtenaren. Hij deed niet alleen in verdovende middelen, maar zou de politie ook informatie hebben gegeven over de activiteiten van collega-drugshandelaren.
Mink K. kon zich in die turbulente jaren samen met Jan Femer opwerken van ‘adjudant’ in de Delta-organisatie tot grote drugs- en wapenbaas. Het duo wist veel over corruptie binnen de overheidsdiensten. Ze konden ‘alles binnenhalen wat ze wilden’, zei Femer in De erven Bruinsma, en wisten welke opsporingsambtenaren ‘plat’ waren. ‘We wisten precies met wie we te maken hadden: wie, wat, hoeveel en tegen welke prijs. Maar er zijn ook politiemensen die integer blijven.’ Die laatsten moeten tandenknarsend hebben toegezien dat een bijna ‘panklare’ zaak als de bomaanslag op Van der Heiden op de plank is blijven liggen. Hoe kwam dat?
De Alkmaarse officier van justitie mr. C.P.A.C. Van Riel meldde in 1994 in het staatsgeheime deel III dat hoort bij het rapport van de commissie-Wierenga die onderzoek deed naar de IRT-affaire (in bezit van VN): ‘De dadergroep van Delta en de dadergroep van Van der Heiden (zijn moordenaars – MH) waren dezelfde.’ Er waren al afspraken gemaakt om ze aan te houden vóór 1 maart 1994. Maar de IRT-affaire gooide roet in het eten. Ook werden er in deel III al namen genoemd: Mink K. en Jan Femer. Ook uit andere interne stukken waarover VN kon beschikken en uit gesprekken met betrokkenen blijkt dat politie en justitie al jarenlang wisten wie achter de aanslag op Jaap van der Heiden zaten. Maar uit deel III wordt duidelijk dat het aanpakken van de drugshandel van Delta en het afschermen van criminele informanten het onderzoek naar de voordeurbommoord blokkeerden. De politie had de bewijsvoering voor de zaak-Van der Heiden al rond, maar de magistraten wilden niet ingrijpen: ze wilden de daders ‘niet onrustig maken’. Er was nog steeds hoop, ook al was het IRT uit elkaar gespat, dat justitie alsnog de top van de Delta-organisatie zou kunnen oppakken. Daarom werd in 1994 besloten om de Alkmaarse bomaanslag bij een ander parket onder te brengen: het gerechtelijk vooronderzoek kon dan even blijven ‘doorsudderen’.
Het was niet de eerste keer dat er sprake was van tegenstrijdige belangen tussen twee onderzoeken rond Jaap van der Heiden. Vanaf 1992 tot en met april 1993 deed de politie Noord-Holland Noord (Alkmaar dus) onderzoek naar hasjtransporteur Van der Heiden. Hij was een soort chef laden en lossen voor verschillende belangrijke criminelen uit de randstad, onder wie Henk R., alias ‘de Zwarte Cobra’. De Alkmaarder regelde boten en vrachtauto’s en deed ondertussen ook zelf transportjes. Ook leden van het IRT hielden Van der Heiden in de gaten. Tussen beide teams ontstond animositeit over wie wat mocht doen. De zaaksofficieren van justitie maakten hier ruzie over en uiteindelijk hakte procureur-generaal mr. R. van Randwijck de knoop door. Van der Heiden hoorde thuis in het IRT-onderzoek. Alkmaar haalde daarom meteen, dus vlak voor 10 april, zonder enig overleg de observatiecamera weg die al enige tijd op de huisdeur van de transporteur stond gericht.
‘Een onbegrijpelijk besluit,’ zeggen direct betrokkenen bij de onderzoeken tegen VN, want het leven van Van der Heiden liep op dat moment gevaar. ‘Als die camera was blijven staan, hadden we de daders zo in de kraag kunnen vatten of de afrekening kunnen voorkomen.’
De CID van het IRT had begin maart 1993 al van informanten gehoord dat Jaap vermoord zou worden als hij op proefverlof ging. Bovendien had de CID ook een tip gekregen dat Van der Heiden zelf een ‘wanbetaler’ naar de andere wereld wilde helpen. Het zou gaan om de Zwarte Cobra, die samen met Van der Heiden een groot transport naar Engeland had geregeld dat was misgegaan. Toen Van der Heiden in april weer met proefverlof naar huis mocht, kwam er nog eens een tip bij CID van het IRT binnen dat Van der Heiden eraan zou gaan. Ook deze informatie zou telefonisch zijn doorgegeven aan alle betrokken teams. Dus ook aan Alkmaar.
Jaap van der Heiden was zich bewust van het gevaar dat hij liep. Inmiddels hadden meerdere criminelen het op hem gemunt.
Grote partijen hasj werden begin jaren negentig binnengehaald door groepen die incidenteel met elkaar samenwerkten. In november 1992 werd het schip Brittannia Gazelle, dat Van der Heiden had gecharterd, met zeventien en een halve ton ‘paak’ (Pakistaanse hasj) aan boord op volle zee geënterd door de Engelse douane. Schipper Jan W. (broer van een bekend kamerlid) en zijn bemanning, onder wie Laurens P.R. (zoon van een vooraanstaande advocaat), belandden in de Britse gevangenis. Iedereen schoof de schuld op elkaar af, wilde geld zien en was kwaad op elkaar. Bij dit transport zou ook de Zwarte Cobra zijn betrokken.
Kapitein Jan liet een dreigbrief bij Van der Heiden bezorgen. Jaap moest honderdduizend gulden aan Jans moeder betalen. Als hij dat niet deed, zouden Jan en de bemanning eens een boekje over hem opendoen. Van der Heiden had deze brief bij zich in zijn cel in Westlinge. De brief werd na zijn dood door de politie gevonden.
Maar dit dreigement was nog maar kinderspel vergeleken bij de andere plannen die tegen Van der Heiden werden beraamd. Ook leden van Delta waren kwaad op hem. Het ging om George Plieger en de Katwijker Rob van E. – goede bekenden van Jan Femer en Mink K. Zij hadden Jaap na een eerder debacle met kapitein Jan verboden om nog langer met hem te werken. Toen hij dat toch deed, waren ze daar woest over. Bovendien kwam uit dat Jaap ook nog hasjzaken buiten hen om had willen doen. Daarover waren ze lááiend. ‘Plieger en Van E. willen Jaap van der Heiden liquideren omdat hij onvoorzichtig te werk gaat,’ luidde in 1992 de informatie van een tipgever aan de politie. Bovendien was ‘George zo kwaad op Jaap dat hij hem uit de weg wil ruimen’.
Begin 1993 bereikte de politie opnieuw informatie dat het groepje van Plieger en Van E. bezig was met een wraakactie. Ze spraken erover bij iemand thuis, in een restaurant en in een hotel. Op een van die bijeenkomsten was ook een man met een paardenstaart aanwezig, Jules Jie. Hij zou het plan moeten uitvoeren, volgens een informant die VN sprak. En Plieger probeerde er achter te komen wanneer Van der Heiden met proefverlof zou gaan. Dat ook Jan Femer in dit moordcomplot zat, wordt duidelijk uit weer een ander strafdossier, dat van een corrupte Amsterdamse politieambtenaar met wie Femer op te goede voet verkeerde. Hij vroeg deze politieman in de weken voorafgaand aan de bomaanslag in Alkmaar om nadere informatie over Jaap van der Heiden. Zelf zei die agent hierover, zo blijkt uit zijn strafdossier, dat hij Femer als ‘zijn informant’ beschouwde en dat met zijn hulp al heel wat misdrijven waren opgelost. Op zijn beurt verstrekte hij Femer regelmatig informatie uit allerlei politieregisters. Ook over Mink K.
Uit de stukken waarover VN beschikt, wordt duidelijk dat de Delta-leden voor en tijdens de aanslag op Van der Heiden in Alkmaar waren. Dat heeft onderzoek naar het telefoon- en semafoon-verkeer rond het tijdstip van de moord op Van der Heiden uitgewezen. In ieder geval Jan Femer, Jules Jie, George Plieger en mogelijk Mink K. waren op 10 april 1993 in Alkmaar – sommige gsm’s of ‘piepers’ stonden niet op hun eigen naam, maar op die van familieleden of relaties, zogeheten katvangers.
Het OM hoopt nu onder andere hiermee aan te tonen dat Mink K. een van de opdrachtgevers voor de afrekening op Van der Heiden is geweest. Hij zou hebben toegekeken of de huurmoordenaar(s) hun werk naar behoren uitvoerde(n).
In 1994 legden de opsporingsambtenaren die betrokken waren bij de IRT-affaire achter gesloten deuren aan de commissie-Wierenga uit dat ze zich zorgen maakten over het lot van de criminele infiltranten die de politie hadden geholpen in de jacht op Delta. Jan Wilzing, destijds hoofd Divisie Recherche Informatie van het Korps Landelijke Politiediensten, wees erop dat het goed mogelijk was dat er door de IRT-affaire ‘mensenlevens in gevaar zijn gebracht’. ‘In dit deel van de top van de criminaliteit hebben we te maken met groeperingen die voldoen aan alle criteria die wij daarvoor (de georganiseerde misdaad) hebben. Liquideren is daar een van. Dat gebeurt, misschien nog niet eens zo snel, maar over enige tijd.’
De moord op Jaap van der Heiden lijkt achteraf gezien dan ook het begin van een reeks liquidaties die tot op heden voortduurt.

</div>

Gerelateerd