<div class="lead">
Minister Schultz-van Haegen houdt van de kust zoals die is: ‘mooi en leeg.’ Maar hoe mooi en leeg blijft de kust als het landelijke bouwverbod voor de kuststrook wordt afgeschaft? Melanie, we willen in Nederland geen Knokke! En jij ook niet!
</div>
Als het even kan maakt Melanie Schultz-van Haegen grote wandelingen over het strand. Bij de Wassenaarse Slag of bij Noordwijk, dichtbij Leiden, waar ze woont. Dan zoekt ze schelpjes op het strand, en door de zee rondgeslepen stukjes glas en hout. ‘Dan is je hoofd meteen weer leeg,’ vertelde ze me een paar jaar geleden, toen ik haar sprak over de Nederlanders en de strijd tegen het <a href="https://www.vn.nl/de-dreiging-die-we-allemaal-onderschatten-wat-als-het-water-komt/" target="_blank">water</a>. Wie van het strand houdt, van de duinen, de zee en de eindeloze ruimte, zal dat gevoel herkennen. Maar uitgerekend die mensen joeg Schulz-van Haegen tegen zich in het harnas toen ze vlak voor het kerstreces bekend maakte dat ze het landelijke bouwverbod voor de kuststrook wil afschaffen.
<q class="pull-left">Straks zou de Nederlandse duinstrook net zo’n foeilelijke wand van flats worden als de Belgische kust.</q>
Even leek de minister haar plan er geruisloos doorheen te krijgen, maar afgelopen week laaide het verzet in alle hevigheid op: de petitie van ‘<a href="https://beschermdekust.nl/" target="_blank">Bescherm de kust</a>’, een gelegenheidsplatform van natuurorganisaties, werd in korte tijd door 25.000 mensen ondertekend. En in de kranten verscheen het ene na de andere felle pleidooi tegen de dreigende verrommeling: straks zou de Nederlandse duinstrook net zo’n foeilelijke wand van flats worden als de Belgische kust. Wilde de minister dat soms op haar geweten hebben?
Natuurlijk niet, haastte Schulz-Van Haegen zich te zeggen, onder andere in <a href="http://www.trouw.nl/tr/nl/4492/Nederland/article/detail/4220913/2016/01/08/Schultz-niet-bedoeling-om-kust-vol-te-bouwen.dhtml" target="_blank">Trouw</a>: het is absoluut niet de bedoeling de kust vol te bouwen, natuurgebieden blijven natuurgebieden, en de provincies en de gemeenten, die over de ruimtelijke ordening gaan, zullen echt niet instemmen met ieder bouwplan. ‘Ik hou van de kust zoals die is: mooi en leeg.’
De minister lijkt het werkelijk te geloven: dat het mogelijk is een algeheel bouwverbod op te heffen en tegelijkertijd de ongereptheid aan de kust te behouden.
Wie wil begrijpen hoe Schultz-van Haegen die twee zaken – althans: voor zichzelf &#8211; met elkaar kan verenigen, moet beseffen dat ze niet alleen een liefhebber van het strand en de duinen is, maar ook een vurig gelovige in deregulering, zoals de meeste VVD’ers van haar generatie. Het is een zorgeloze houding die de afgelopen jaren wel vaker tot grote problemen heeft geleid, van rommelhypotheken tot ondoordachte privatiseringen en de daarop volgende ellende.
Op papier ziet het er allemaal prachtig uit: dat burgers, lagere overheden en marktpartijen ‘hun eigen verantwoordelijkheid nemen’, waardoor er louter ‘win-win-situaties’ ontstaan. Maar dat is precies wat in België is gebeurd, en wat de lelijkste kustlijn van heel Europa heeft opgeleverd: vanwege het onvermogen – of eigenlijk: de afwezigheid &#8211; van de nationale overheid in België is daar een muur van foeilelijke appartementengebouwen verrezen, van de Franse grens bij De Panne tot de Nederlandse even boven Knokke. Een paar zomers geleden voer ik er nog langs met mijn zeiljachtje. Na de grauwe betonnen wanden van de Vlaamse kust was het Nederlandse duinlandschap een verademing.
Maar de ongereptheid wordt al jaren voortdurend bedreigd. Dat is het best te zien in Zeeland, waar vlakbij de duinstrook het ene na het andere vakantiepark, met of zonder jachthaven, is verschenen: Noordzee Résidence De Banjaard, Roompot Marina, Marina Port Zélande, compleet met nieuw opgespoten stranden, restaurants en appartementengebouwen in Mediterrane stijl. Zelfs tijdens de crisis werd er driftig doorgebouwd. Advertenties in de dagbladen juichten: ‘geniet nog dit jaar van uw luxe Zeeuwse droomvilla!’.
Op de website van Bescherm de kust staan de nieuwste bouwplannen op een rij. Het zijn er vele tientallen, van de uitbreiding van Noordzee Résidence Cadzand-Bad tot ‘luxe duinvilla’s’ bij Petten. En in de kranten verscheen deze week nog een fraai voorbeeld: de plannen in Den Haag om de Scheveningse Bosje, het laatste stukje duingebied tussen Den Haag en Scheveningen, om te toveren in een &#8216;internationaal park&#8217; met biertuin en food trucks. Tot grote woede van de omwonenden, die vrezen dat het tussen villawijken ingeklemde stukje natuur naar de filistijnen gaat. Verantwoordelijk voor de omstreden metamorfose: de Haagse wethouder en oud-campagnestrateeg van de landelijke VVD Bouwewijn Revis. Inderdaad: een partijgenoot van Melanie Schultz.
Als de Tweede Kamer met het plan van Schultz akkoord gaat, kun je op je vingers uittellen dat er nog vele tientallen bouwpprojecten bij zullen komen, en dan niet alleen vlakbij de duinstrook, maar er middenin. Dat is precies het probleem: de ambities van de projectontwikkelaars zijn grenzeloos, en voor armlastige provincies als Zeeland en wegkwijnende kustdorpen als Petten is de verleiding moeilijk te weerstaan om met hen in zee te gaan. Dan zijn de glanzende brochures over het ‘samengaan van natuur en recreatie’ op een ‘unieke locatie’ snel geschreven.
Als we de rust en de ruimte aan de Nederlandse kust willen behouden, is er maar één ding dat helpt, en dat tot nu toe op bijvoorbeeld de Waddeneilanden voortreffelijk heeft gewerkt: geen vrijblijvende praatjes over ‘win-winsituaties’, maar een keihard nee.
In december leek het voorstel van de minister misschien nog een hamerstuk, maar de komende tijd zou het nog heel wat weerstand kunnen wekken in het parlement. Inmiddels beginnen niet alleen steeds meer PvdA&#8217;ers zich tegen het plan te roeren, maar ook steeds meer VVD&#8217;ers, onder wie oud-Kamervoorzitter <a href="https://twitter.com/fransweisglas/status/685361574043848704" target="_blank">Frans Weisglas</a>, zelf woonachtig vlakbij de Wassenaarse Slag, waar ook Schultz zo graag gaat wandelen.
Het zal ijdele hoop zijn dat de minister het wetsvoorstel alsnog terugtrekt. Maar ze zou er wel voor kunnen kiezen er geen principieel punt van te maken en het plan zachtjes te laten verdampen.

Gerelateerd