<div class="wpg-element paragraph">
Na de mislukte aanslag op 25 december op het toestel van Northwest/Delta zijn alle ogen gericht op Jemen. De Nigeriaanse dader Umar Farouk Abdulmutullab zei dat hij in Jemen instructies had ontvangen. De aanslag is opgeëist door een groep die zich ‘Al-Qaida op het Arabische schiereiland&#8217; noemt. Jemen zegt dat het te weinig steun krijgt van het Westen om Al-Qaida aan te pakken. Is dit waar?
</div>
<div class="wpg-element paragraph">
Hulp is, cynisch gesproken, afhankelijk van hoe &#8216;gevaarlijk&#8217; je als falende staat voor het Westen/de VS bent. Na een paar aanslagen vanuit Jemen krijg je hulp, of je het nu wil of niet, zie ook Pakistan. Die troefkaart wordt door zwakke heersers van dergelijke staten graag uitgespeeld, bij gebrek aan andere opties. Maar er is een grens aan wat &#8216;militaire hulp&#8217; kan doen. 
Na de aanslag op de USS Cole, voor de rede van Aden, in 2000 kreeg Jemen hulp van Bush en wilde het Al Qaida zelf trouwens ook wel helpen bestrijden. Het had ook weinig keus en de VS voerde in november 2002 bijvoorbeeld ook aanvallen uit op Al Qaida-konvooien in de Jemenitische woestijn, vanuit de Afrikaanse basis Djibouti, met onbemande Predatorvliegtuigjes en Hellfire-raketten. Daarna verschoof de aandacht van de VS naar activiteiten van Al Qaida in Irak, Pakistan, Afghanistan.
In het kader van Enduring Freedom heeft Jemen echter altijd in het vizier van CentCom gelegen en de oorlogsvloot die de Arabische Zee en omstreken in de gaten hield. In 2006 ontsnapten twintig Al Qaida-gevangenen uit de gevangenis van Sanaa, waaronder enige lieden die de aanslag op de USS Cole hadden gepleegd. Dat verhoogde de aandacht van de regering-Bush weer. Obama pakte de draad verder op, nadat vanuit (vermoedelijk) Jemenitische trainingskampen aanslagen zijn gepleegd op westerse doelen, onder andere op de Amerikaanse ambassade in Sanaa.
Obama&#8217;s contraterrorisme-gezant John Brennan bezocht Sanaa/Jemen begin september 2009 en zegde steun toe op een aantal fronten: bij de bestrijding van Al Qaida (dat in januari 2009 onder de nieuwe naam Al Qaida op het Arabisch Schiereiland gefuseerd was met een Al Qaida-tak in Saoedie-Arabië), bij de strijd tegen noordelijke &#8216;rebellen&#8217; (de shi&#8217;itische Huthi&#8217;s/Zaydi-stam). Brennan droeg een brief bij zich waarin Obama het land Jemen &#8216;van vitaal veiligheidsbelang voor de VS en de regio&#8217; noemde, een cruciale formule die in Amerikaanse ogen militaire interventie rechtvaardigt. Zie: <a href="http://www.reuters.com/article/idUSL7485052">Reuters</a> 
Een half jaar eerder had Brennan de Jemenitische president Saleh ook al, en ook toen met een brief van Obama op zak, samenwerking aangeboden. Van een &#8216;national security interest&#8217; was toen voorzover bekend nog niet gesproken. De Amerikaanse interesse in Jemen is snel gegroeid sinds de door AQ-geclaimde aanslag op de VS-ambassade eind 2008, en vanwege mogelijk repatriëring Guantanamo-gevangenen. Zie: <a href="http://www.emptyquarter.net/?p=3531">Empyquarter</a>
De strijdfronten in Jemen, op zich zelfstandig, worden nogal eens door elkaar gehaald. De Zaydi&#8217;s beschuldigen de regering ervan met Saoedische wapens te vechten. Zijzelf worden ervan beschuldigd een pion van Iran te zijn. De strijd tegen Al Zaydi kreeg een nieuwe impuls sinds 11 augustus 2009, toen Jemenitische regeringstroepen &#8216;Operation Scorched Earth&#8217; lanceerden. Al Qaida kwam voor de Jemenitische regering op de tweede plaats, het regime vond de opstand van de Huthi&#8217;s belangrijker. VS wil dat veranderen, en het risico bestaat dat de verschillende strijdtonelen, die ook verschillende oplossingen vergen, daarmee vervagen. Volgens The New York Times kan van opening van een derde front tegen Al Qaida worden gesproken (naast Afghanistan en Irak). Dergelijke terminologie suggereert bereidheid tot het sturen van grondtroepen, maar dat ligt niet voor de hand. Ook miskent &#8216;derde front&#8217; het bestaan van vierde, vijfde enz. arena&#8217;s, zoals Somalië, West-Afrika, Zuidoost-Azië enzovoort. 
Wat kunnen de VS nog meer doen? Wat kunnen de consequenties zijn? 
&#8216;Train and equip&#8217; van het Jemenitische leger, sturen van special forces, uitvoeren van luchtaanvallen met UAVs en oorlogsschepen in de Arabische Zee/Indische Oceaan, verschaffen van intelligence waarmee Jemen zelf operaties kan uitvoeren. Maar daar zijn grenzen aan: 
1) de overwegend soennitische bevolking is al niet pro-Amerikaans, de sji&#8217;itische stammen die met de regering in de clinch liggen al helemaal niet, hoe meer (Amerikaans gesteunde) strijd er uitbreekt, des te meer voedingsbodem voor deze anti-Amerikaanse sentimenten (vergelijk Afghanistan: hoe de lokale bevolking die last heeft van gevechten in de armen wordt gedreven van de overigens impopulaire Taliban). 
2) de dreigende vermenging van conflicten (zie boven): de Jemenitische regering bevecht separatistische stammen, en/of de sji&#8217;itische huthi&#8217;s. De VS willen vooral Al Qaida aanpakken met hulp van de regering. Als dat door elkaar gaat lopen kweek je een gemeenschappelijk front en met geweld los je het eerste &#8216;plaatselijke&#8217; probleem zeker niet op. 
3) in wijdere zin kan een derde front de VS uitputten, en de stabiliteit op het Arabisch schiereiland in gevaar brengen. Dat trekt dan Saoedi-Arab weer in de strijd enzovoort. 
Jemen kampt met interne rebellie, terrorisme en separatisme. Wat is de rol van landen in de regio (Iran, Saoedi-Arabië etcetera) in Jemen? 
Iran heeft Saoedi-Arabië en Jemen gewaarschuwd om de shi&#8217;itische minderheid in Jemen met rust te laten. Saoedi-Arabië bestookt die minderheid wel sinds 4 november 2009, nadat deze Jemenitische stammen twee Saoedische grensdorpen zouden hebben bezet en een Saoedische grenswacht hebben gedood. Er is weinig fantasie voor nodig om te zien dat Saoedi&#8217;s en de westers geörienteerde Golfstaten ook geen steunpunt van Al Qaida naast de deur willen hebben. Ook de internationale gemeenschap heeft belang bij dat de staat Jemen niet &#8216;omvalt&#8217;. Als Jemen een werkelijk falende staat wordt, een tweede Somalië dus, wordt de Straat van Aden een piratenstraat en komt ook de veiligheid van olieroutes in gevaar.
</div>

Kan Jemen Al Qaida niet aanpakken?