<div class="wpg-element paragraph">
<p><b>Oud-Europarlementariër Ieke van den Burg werd besloten verhoord door de commissie-De Wit. </b></p>
<p>Een keurig gespreksverslag kreeg ze. Met de vraag of ze dat wilde autoriseren. Verder hoorde Ieke van den Burg, oud-Europarlementariër voor de PvdA, niets meer na haar besloten hoorzitting bij de commissie-De Wit van afgelopen november. De acht Kamerleden die onderzoek doen naar de kredietcrisis, bepaalden eind vorig jaar op basis van voorgesprekken wie ook daadwerkelijk op het openbare toneel zijn zegje mocht doen.</p>
</p></div>
<div class="wpg-element paragraph">
<p>En daar zat Van den Burg dus niet bij. De reden hoorde ze niet, maar ze heeft een donkerbruin vermoeden. &#8216;Aan mijn verhaal over het gebrekkige Europese toezicht viel voor de commissie weinig eer te behalen. Die wilde blijkbaar liever tegemoetkomen aan de publieke verontwaardiging over wat er allemaal in Nederland is gebeurd, in plaats van echt zoeken naar de oorzaken. En dus was het een herhaling van het zwartepietenspel: welke poppetjes waren waarvoor verantwoordelijk en wie geeft wie de schuld.&#8217;</p>
<p>Want die &#8216;beetje populistische&#8217; insteek voerde duidelijk de boventoon bij de zittingen van de afgelopen weken, die in totaal vijftig uur duurden. Van den Burg: &#8216;Het viel me op dat bijna niemand &#8211; behalve Nout Wellink &#8211; zei dat deze crisis aantoont dat toezichthouders elkaar essentiële informatie onthouden.&#8217; Terwijl dat nu juist het grote manco is gebleken, zo hield ze in november de commissie voor. </p>
<p>Kijk alleen maar naar hoe de Belgische en Nederlandse toezichthouders steggelden over Fortis, hoe de IJslandse waakhond cruciale informatie achterhield over IceSave en de Britten hun miljardensteun aan RBS, dat een deel van ABN Amro kocht, verzwegen. Nationale belangen hadden steeds weer de overhand, zegt Van den Burg. &#8216;Je kunt het toezicht niet laten afhangen van vrijblijvende samenwerking. Bij grensoverschrijdende instellingen heb je dan als nationale toezichthouder het nakijken en geen grip meer op wat er gebeurt.&#8217;</p>
<p>Ze zegt het niet voor het eerst. Als Europarlementariër zette Van den Burg zich tien jaar lang, tot vorige zomer, in voor een sterker Europees toezicht. Ze was een prominent lid van de commissie economische en monetaire zaken, die zich bezig hield met financiële wetgeving. Maar voor haar continue waarschuwingen voor de gevaren van vrijblijvende samenwerking tussen landen vond ze weinig medestanders. &#8216;Mensen die ik één op één sprak &#8211; ook spelers in de markt, lobbyisten en deskundigen &#8211; zeiden vaak: &#8220;Je hebt gelijk, maar je kunt pas doorpakken als er een crisis is. Iedereen heeft te veel eigenbelang.&#8221;&#8216;</p>
</p></div>
<div class="wpg-element paragraph-quote">
<h3>Ieke van den Burg</h3>
<blockquote>
<p>&#8211; &#8216;Wat mij stoort, is dat blijkbaar zijn enige conclusie is dat je als klein land niet al te grote banken moet hebben.&#8217;</p>
</blockquote>
</div>
<div class="wpg-element paragraph">
<p>Wel voelde ze zich in haar pleidooi gesteund door het ministerie van Financiën. &#8216;Bij Europese discussies had Nederland, vooral tijdens het voorzitterschap eind 2004, een vooruitstrevende rol.&#8217; Daarom begrijpt ze niet dat minister Bos &#8211; haar partijgenoot &#8211; bij zijn verschijning voor de commissie-De Wit vorige week dit onderwerp niet ter sprake bracht. &#8216;Wat mij stoort, is dat blijkbaar zijn enige conclusie is dat je als klein land niet al te grote banken moet hebben. De financiële markt is al lang internationaal, die kun je niet meer laten inkrimpen en in nationale tuintjes afperken.&#8217; </p>
<p>Natuurlijk, zegt Van den Burg, is de crisis voor een groot deel overgewaaid uit de Verenigde Staten. Steeds machtigere investeringsbanken prikkelden Europese spelers mee te doen aan risicovolle activiteiten. Maar de enige manier om tegenwicht te bieden, is wederom: een sterke Europese toezichthouder. &#8216;Het tegenovergestelde is gebeurd. We zijn gaan dereguleren om de weg vrij te maken voor de eigen belangrijke spelers.&#8217; Ook Bos en zijn ambtenaren lieten zich verleiden tot de Angelsaksische toer, zegt Ieke van den Burg. </p>
<p>Begin 2007 presenteerde ze een onderzoek van haar socialistische fractie naar de risico&#8217;s van hedgefondsen en participatiemaatschappijen. &#8216;We signaleerden de enorme impact van dit soort activistische spelers op de financiële markten. Ook banken en bedrijven gingen snel cashen en steeds grotere risico&#8217;s nemen.&#8217; Maar de reactie van Financiën op het rapport was lauw: het viel wel mee met dat winstbejag. Bos liet kort daarna zelf een onderzoek uitvoeren naar dit type investeerders. </p>
<p>In een openbare speech eind 2007 vertelde hij de &#8211; geruststellende &#8211; conclusies. Een paar uitspraken van Bos: &#8216;Hedgefondsen en private equity-investeerders zijn er niet altijd, zelfs meestal niet, op uit om bedrijven kaal te plukken. Integendeel&#8217;; &#8216;zij verstrekken &#8220;groeikapitaal&#8221; aan bedrijven die cruciaal zijn voor de Nederlandse economie en werkgelegenheid&#8217; en &#8216;nemen in het algemeen geen overmatige financiële risico&#8217;s&#8217;. Maar daar ging het niet om, zegt Van den Burg. &#8216;Het probleem was de uitstraling van de kwaaie activiteiten van die kleine groep op banken, investeerders en bedrijven. Dat had desastreuze gevolgen.&#8217;</p>
<p>Als er één ding is waarover iedereen het nu eens is, is het wel dat deze groepen investeerders risicovol gedrag in de financiële wereld hebben aangejaagd. En dat ze onder streng toezicht geplaatst moeten worden. Van den Burg: &#8216;Ook bij Financiën is het besef doorgedrongen dat het allemaal niet zo simpel lag als ze dachten. Maar toen was de crisis al volop gaande.&#8217;</p>
<p>Vragen hierover heeft de commissie-De Wit vorige week niet aan Bos gesteld. De veel gehoorde kritiek dat de leden niet goed doorvroegen, herkent ook Van den Burg uit haar eigen besloten verhoor. &#8216;Soms wilde ik ergens dieper op ingaan, maar dan schakelden zij al snel naar een volgend onderwerp. Je merkt dat de vragen zijn voorgeprogrammeerd.&#8217;</p>
<p>Spijtig vindt ze het niet dat ze geen uitnodiging kreeg voor een openbare hoorzitting. &#8216;Ik stond niet echt te springen. Veel belangrijker vind ik dat de juiste lessen getrokken worden. Die lijn zie ik nu nog niet. Maar ik ben benieuwd naar het rapport, en wat ze daarin doen met mijn gesprek.&#8217;</p>
</p></div>


Ieke van den Burg: ‘Het was weer zwartepieten’