In sommige delen van Duitsland is de Koude Oorlog niet terug, maar nooit weggeweest.

Begin november wordt de val de Berlijnse Muur, vijfentwintig jaar geleden, herdacht. In het jaar dat het begrip Koude Oorlog weer op ieders lippen ligt, is dat méér dan een gebruikelijk ritueel, al was het maar omdat voortdurend de vergelijking tussen nu en die donkere periode tussen 1948 en 1989 wordt gemaakt. De agenda van Poetin zou niets minder dan herstel van het Sovjetimperium zijn, Russische onderzeeërs duiken weer ouderwets op bij Zweedse marinebases, en bejaarde Sovjetbommerwerpers vliegen weer aan de horizon.

In Duitsland is de gedachtenis van de Koude Oorlog nooit weggeweest. Altijd vaste kost op de Duitse tv, afgelopen maanden in ontroerende beelden van de eerste scheuren in het IJzeren Gordijn tussen Hongarije en Oostenrijk in de zomer van 1989.

De paradox is dat je de beklemming in de hoofdstad Berlijn, de plaats waar je die het meest zou verwachten, nog het minst ondergaat....