Portret Angelina Jolie
Ze is de mooiste vrouw op aarde, zo wordt al jaren in menig tijdschrift beweerd, en ook Clint Eastwood, regisseur van haar nieuwe film Changeling, is die mening toegedaan. Haar man is Brad Pitt, de knapste en coolste schoonzoon van Amerika. Ze bereisde in luttele jaren tientallen oorlogsgebieden en werd er gefotografeerd als een moderne Maria. Maar liefst zes kinderen heeft ze (van wie drie geadopteerd). In korte tijd stierf haar moeder, ging ze naar Irak, baarde een tweeling, maakte twee films en sprak Kung Fu Panda in. De actiefilm Wanted werd een gigantisch commercieel succes, maar Jolie zegt dat ze de film zelf niet heeft bekeken. Changeling wel, maar die bracht dan ook, volgens de recensies, een nieuw artistiek hoogtepunt.
Dát kan natuurlijk niet.
Die hele Angelina Jolie is een opgespoten Hollywood-ster met een geraffineerd in elkaar gestoken imago als weldoenster, supermoeder en -echtgenote. Noem me cynisch. Lang geleden al heeft de weldenkende Europeaan besloten dat de seksbom een lege huls is, opgevuld met bij het grote publiek aangewakkerde verlangens, geëxploiteerd door de krachten van het turbokapitalisme. Niks authentieks. Niks waars. Allemaal zo nep als de nacht.
Mmm. Maar als ze zo nep is, waarom vertelden Nederlandse vrouwen me dan dat ze zich slechter over hun uiterlijk voelen als ze Jolie (geboren in 1975) op foto&#8217;s hebben zien stralen? En kijk naar haar Oscarwinnende rol in Girl, Interrupted, de rol als weduwe van Daniel Pearl in A Mighty Heart en nu de geplaagde vrouw in Changeling: dat is het betere acteerwerk. Of lees de vele dagboeken op de website van de UNHCR over de oorlogsgebieden die Jolie bezoekt. Opeens voelt de cynische reflex dan een stuk minder comfortabel.
Vliegbrevet
Ze is moeder en ze blijft cool. Supermoeder. Ze rende door de Groene Zone in Bagdad met een kogelvrij vest boven haar zwangere buik. Er zijn foto&#8217;s waarop ze met haar zoontje Maddox in een vliegtuigje stapt. Zij is de piloot, want, vertelde ze toen ze in 2004 haar vliegbrevet haalde, als ze daadwerkelijk kon vliegen, zou ze voor haar zoontje Superman kunnen zijn wanneer hij vier was. Had ik al verteld dat ze de coördinaten van de geboorteplaatsen van haar kinderen op haar arm heeft laten tatoeëren?
Waar zwangerschap voor aardsere zielen eventueel associaties zou kunnen oproepen met misselijkheid, uitdijen, plotseling vochtverlies en een lichaam dat na de bevalling in de lappenmand ligt, zegt Angelina Jolie: &#8216;I happen to be with somebody who finds pregnancy very sexy. So that makes me feel very sexy&#8217; &#8211; ja, ook haar man is een Superman.
De wereld mag het weten ook. &#8216;Exclusief&#8217;, kopte het tijdschrift W in november, &#8216;Brad Pitts privé-foto&#8217;s van Angelina Jolie.&#8217; Zomaar huis-, tuin- en keukenkiekjes zijn het trouwens niet, zo verraadt de aanwezigheid van stilist, kapper, visagist en kleedster. Jolie&#8217;s tweeling was op dat moment zeven weken oud en de kersverse moeder zag er vlekkeloos uit.
Er zijn wel eerder seksbommen geweest die ook moeder werden. Madonna droeg strakke kleren om haar bolle buik, fameus is de Vanity Fair-cover met een blote hoogzwangere Demi Moore. Maar deze keer zijn het sensuele en het moederschap verweven als nooit tevoren.
Je ziet een borst, je ziet haar billen, ze ligt op de bank in een houding alsof ze masturbeert. Ze is prachtig. Met haar volle lach en bloeiende lippen flasht ze vruchtbaarheid. Gezeten in een fauteuil staat ze een kijkje in haar bloes toe, maar ho: wacht even, dat zijn toch vier kleine vingertjes? Zit ze nou ook de borst te geven? In een en hetzelfde beeld is ze seks en moeder. Troost en opwinding tegelijk. En het is al zo verwarrend voor mannen: het begeren van de borst waar je zelf uit dronk. Moet zij daar nou ook nog eens aan refereren?
Bloed, seks en messen
Trots vertelde ze in dezelfde W dat haar zesjarige Maddox speelgoedpistolen en -messen heeft ontdekt en dat zij zelf op elf- of twaalfjarige leeftijd haar eerste echte messen kreeg van haar moeder. Hetgeen het beeld van wild child Jolie maar weer bevestigt. Want voor ze moeder werd, stond ze vooral bekend als een Gotische prinses. Trefwoorden in de verhalen over haar waren: bloed, seks en messen. Ze kerfde de initialen van geliefden in haar lichaam. Trouwde en schreef de naam van haar man in bloed op haar witte zijden bloes. Stal de mannen van andere beroemde sterren. Kladderde haar lichaam vol tatoeages. Droeg een ketting met het bloed van haar man Billy Bob Thornton. Gebruikte allerlei drugs, had lesbische relaties, vertelde vrijelijk dat en hoe ze aan sm deed en mannen oppikte om hen na afwerking weer te dumpen. Ze zorgde voor een schandaal door haar broer op zijn mond te zoenen &#8211; heel onschuldig overigens.
Ze vertoont dus trekken van de klassieke fatale vrouw, met die cocktail van onweerstaanbare seksualiteit, duister flirten met dood, eeuwigheid en het goddelijke &#8211; maar over dat laatste straks meer. Ook in haar eerste grote rollen was ze die gevaarlijke, wilde vrouw: in Gia speelde ze de Werdegang van een aan aids en verslaving lijdend fotomodel. En in Girl, Interrupted, vertolkte ze een archetypisch psychopathisch maar beeldschoon meisje. Zo leerde het grote publiek haar kennen, als een waanzinnige schoonheid die fulmineert: &#8216;You think you&#8217;re free? You don&#8217;t know what freedom is. I&#8217;m free. I can breathe. And you will choke on your average fucking mediocre life!&#8217; Ze won er een Oscar voor.
Gevaarlijke vrouwen dus. En de donkere schijn blijft ze in haar persoonlijke leven handhaven door het imago van rockchick nog af en toe uit te spelen &#8211; met de tatoeages van die coördinaten bijvoorbeeld.
Moedersdochter
Het verhaal van haar vader, de acteur Jon Voight, past bij het verhaal van het wilde meisje. Voight is hier het bekendst om zijn rol als de mannelijke hoer in Midnight Cowboy &#8211; gevraagd of haar lippen echt zijn, antwoordde Jolie bevestigend: &#8216;You can tell if you look at my father in Midnight Cowboy.&#8217;
Voight verliet het gezin toen Jolie drie was en zij hechtte zich aan haar moeder, die in 2007 overleed. Die moeder voorzag haar scripts van aantekeningen, ging zover dat ze brieven stuurde naar Jolie&#8217;s karakters en parfum voor haar kocht als dochterlief een sexy rol moest spelen. Met haar vader is ze overhoop blijven liggen. Ze gebruikte al op jonge leeftijd haar achternaam niet meer en nadat Voight haar op televisie opriep zich psychiatrisch te laten behandelen, liet ze die achternaam ook officieel schrappen.
Liever vertelt ze nu over haar moeder. In Changeling is ze een vuurbal van emoties als ze een moeder speelt wier kind wordt ontvoerd en die van de politie een verkeerd kind krijgt terugbezorgd. Bij de presentatie brak ze in tranen uit toen ze het over haar eigen moeder had: &#8216;She was really sweet and was never angry &#8211; she couldn&#8217;t swear to save her life. But when it came to her kids, she was really fierce and so this is very much her, her story.&#8217;
Zo willen wij onze ster: als verhaal, als drama. Hoofdrolspeler in een minitragedie. Als een ster een nieuwe film uit heeft, komt ze in het nieuws, maar juist niet om de prestaties in de film zelf. De redenen waarom Jolie de afgelopen weken in het nieuws was, ontvouwen zich slechts in pubertaal &#8211; zij had dus iets gezegd over Brad en zijn ex Jennifer vond dat ze niet cool deed. Clint Eastwood waarschuwde Jolie nu dat haar grote zichtbaarheid buiten de bioscoop haar acteerprestaties kan gaan overschaduwen.
Maria
Een leven volgens de vijf d&#8217;s: drugs, dood, decadentie, demonen en destructie. Tot ze in 2001 voor filmopnamen in Cambodja kwam en Sierra Leone bezocht. &#8216;It was as if someone slapped me across the face and said, &#8220;Oh my god, you silly young women from California, do you have any idea how difficult the world really is for so many people?&#8221;&#8216;
De loutering ving aan. Ze bedacht dat ze haar populariteit te gelde kon maken. Door in goedbetaalde actiefilms te blijven spelen, kon ze tientallen miljoenen aan goede doelen schenken. De foto&#8217;s van haar afgelopen juli geboren tweeling verkocht ze voor zo&#8217;n veertien miljoen dollar aan het blad People, het bedrag gaf ze vervolgens weg. The New York Times beweert dat ze dit zelf regelde, zonder publiciteitsmedewerker of agent. People moest garanderen dat in het bijbehorende artikel over de goede projecten van het koppel werd gesproken, maar People had niks te klagen want het nummer met de foto&#8217;s bracht de hoogste losse verkoop op sinds zeven jaar.
Samen met Pitt heeft ze vele miljoenen aan liefdadigheidsdoelen geschonken. Ze adopteerde Maddox uit Cambodja, Zahara uit Ethiopië en Pax uit Vietnam. Allerlei projecten is het echtpaar aangevangen. Tegen aids, voor onderwijs, voor meisjes en de natuur. Ze leest over een man die na de invasie de dieren uit de dierentuin in Bagdad in leven houdt &#8211; inclusief de leeuwen van de zonen Hoessein, belt hem op en huurt hem in om een natuurproject in Cambodja op te zetten. Ze is goodwill-ambassadeur voor de Verenigde Naties en maakte meer dan dertig reizen naar oorlogsgebieden. In februari van dit jaar schreef ze na haar Irak-reis nog een solide opiniestuk in de Washington Post. De dagboeken die ze er bijhield, doen authentiek aan. Er staan tikfouten in die een professioneel schrijver eruit zou hebben gehaald. Pagina na pagina lezend begin je je een beetje te generen als je de echtheid van deze vrouw blijft bevragen. Politieke uitspraken probeert ze te vermijden. Echtgenoot Pitt zei over politieke opinies van acteurs al: &#8216;Who cares what I think China should do? They hand me a script. I&#8217;m a grown man who puts on make-up.&#8217;
Ze schrijft veel over onschuldige kinderen die maar naar haar blijven lachen, in Azië klinken ze als engelen wanneer ze voor haar zingen, in Darfur vraagt ze zich af hoe men haar Arabische tatoeage zal opvatten. In Tsjetsjenië durft ze haar trui niet uit te doen omdat oudere dametjes de tatoeages zullen zien. In Londen, voor een reis naar Kosovo, beseft ze hoe overdreven ze in haar hotel gepamperd wordt.
En als ze beschrijft hoe schuldig ze zich voelt, komt het akelig dichtbij en lijkt ze daar ook voor ons te staan. Zij representeert de verdorven Westerse samenleving en neemt de schuld op zich. Levend tussen de armen doet ze boete &#8211; een paar dagen althans. Zo wast ze onze zonden weg.
Griekse Godin
Angelina dies for our sins, kopte de Amerikaanse Esquire boven een portret van Jolie. De grap is dat ze dat nu juist niet doet. Ze lééft, en wel een superleven.
Ze is van een andere dimensie. Naar ons gezonden van een planeet waar alleen maar mooie vrouwen leven. Vaak speelt ze ook bovenmenselijke wezens. In 1993 al was ze half mens, half robot in Cyborg 2. En niemand anders dan zij kon Lara Croft spelen. Als avatar in een computerspel was Lara Croft de verzinnebeelding van de fantasieën over een supervrouw. Toen er een échte vrouw voor haar rol werd gezocht, paste er maar één menselijk lichaam in de digitale mal.
Sommigen noemen haar een sterke vrouw. Anderen een gekke ster op ramkoers. Een femme fatale die gelouterd een moeder Maria werd. Mooiste echtgenote van de mooiste man ter wereld. Moeder en seksbom ineen. Elke kwalificatie is tijdelijk en wordt likkebaardend gelezen met de onmiddellijke vraag: hoe lang zou ze dat nog volhouden? Zes kinderen! Een huwelijk met Brad Pitt! Dat zogenaamde goed doen!
Maar het echte verhaal, dat is er niet. Daarom kunnen we simpel psychologiseren dat ze een niet af iemand is. Dat ze een moeilijke jeugd had, aan zichzelf niet genoeg heeft en daarom destructief gedrag vertoonde, maar nu, zinvoller, afreist naar de hellehaarden op aarde. Dat ze van zichzelf alleen mag bestaan vanwege haar goede werken. Dat die haar donkere kant in balans brengen. Maar we zijn haar psycholoog niet en dit is allemaal psychologie van de koude grond.
De wereld blijft op zoek naar haar echte verhaal. Zij heeft Jolie nodig zoals de Grieken hun goden nodig hadden. Jolie lijkt zoals een Griekse godin op een mens en verkeert zoals een Griekse godin onder de mensen, maar eigenlijk is ze perfecter, beter, sterker, mooier en groter. En net als in de Griekse verhalen wordt ook nu bezongen hoe zij het extreme leven leeft, in de problemen komt, mannen rooft en strijdt met het kwaad in zichzelf. De wereld heeft verhalen nodig over mensen die het leven uitvergroot leven.
5 films met Angelina Jolie die je gezien moet hebben
Gia (1998) &#8211; Fotomodel gaat ten onder aan drugs en aids. Geïnspireerd op echt fotomodel en mede geschreven door Jay Mc Inerney.
Girl, Interrupted (1999) &#8211; Winona Ryder als patiënt in het gekkenhuis waar Angelina Jolie een psychopathische schoonheid is. Jolie won er een Oscar voor.
Mr. and Mrs. Smith (2005) &#8211; Een verveeld echtpaar blijkt te bestaan uit twee huurmoordenaars die elkaar moeten doden. Film waarin zij en de toen getrouwde Brad Pitt naar eigen zeggen verliefd werden.
A Mighty Heart (2007) &#8211; Verhaal over de weduwe van de in Pakistan ontvoerde en onthoofde journalist Daniel Pearl.
Changeling (2008) &#8211; Zoontje verdwijnt en moeder krijgt door politie verkeerde kind terugbezorgd. Regie: Clint Eastwood.