Op 6 november opende de foto-expositie Vechters en Vredestichters van Ad van Denderen. Ik mocht die dag in zeven minuten gesproken woord proberen te bestrijken wat Van Denderen in de onevenaarbare kracht van beelden laat zien.

Volgens Arnon Grunberg, die de inleiding schreef van de catalogus, is oorlog als het openen van de kooi die wij zelf, onder het motto ‘beschaving’, tijdelijk hebben dichtgetrokken. We willen die veilige kooi steeds openen, bezwijken voor het fatale verlangen naar ongetemdheid.

Maar buiten de kooi wacht ons weer een illusie, want alles wat daar gebeurt blijkt ook te zijn besmet door het virus van de beschaving – het slagveld heet ’theater’ en is geadministreerd in de eufemismen van het moderne krijgsbedrijf: verlofregels tijdens het vechten, van Defensiewege verstrekte belbundels, kerstgroetregelingen voor het thuisfront, gemodereerde digitale condoleanceregisters, de patrouilles waarbij je niet gewoon wordt opgeblazen door een bom maar waarbij je...