<div class="lead">
Murmelend las Eurovoorzitter Jean-Claude Juncker zijn jaarlijkse State of the Union voor. Maar de oude vos is nog niet verslagen.
</div>
Afgelopen zondag betoogde Angela Merkel dat Europa een ‘Wow-effect’ nodig heeft om het vertrouwen van de burgers in het Europese project terug te winnen. De verwachtingen waren dan ook hooggespannen toen Jean-Claude Juncker vanmorgen aan het katheder plaatsnam voor zijn State of the Union in Straatsburg: zou de Commissievoorzitter erin slagen een nieuw Europees élan uit te stralen, na een jaar waarin de Unie aan het wankelen werd gebracht door de migratiecrisis en de Brexit? De jaarlijkse toespraak werd zeldzaam grondig voorbereid: alle Eurocommissarissen leverden een hele speech, een team van tekstschrijvers was er wekenlang mee in de weer. En om te voorkomen dat Junckers verhaal bleekjes zou afsteken bij de flux de bouche van ‘great communicator’ Frans Timmermans, zoals <a href="https://www.vn.nl/frans-timmermans-is-van-iedereen-en-ook-van-niemand/" target="_blank">vorig jaar</a> bij de State of the Union gebeurde, bleef de eerste vicevoorzitter deze keer weg van het podium: Jean Claude moest in zijn eentje schitteren.
Maar het gewenste Wow-effect bleef uit.
Via de sociale media werd Juncker er vooral om geprezen dat hij zijn murmelend voorgelezen toespraak had weten te beperken tot 51 minuten. Zelfs een persoonlijke noot tegen het einde van de speech, waar Juncker betoogde dat hij net zo oud was als het Europees project, dat hij zijn Europese waarden van zijn vader heeft meegekregen en dat hij nog altijd vurig in Europa gelooft, wekte weinig ontroering. Junckers critici binnen het buiten het Europarlement, die zich de afgelopen maanden steeds luider roeren, zagen er alleen een bevestiging in van hun eigen gelijk: de Commissievoorzitter is oud, moe en niet meer tot vernieuwing in staat.
Bij nader inzien had het misschien geen kwaad gekund Frans Timmermans wél namens de Commissie te laten spreken, ná het verhaal van Juncker, al was het maar voor het Wow-effect.
Toch is Juncker, de oude vos, nog niet verslagen. In april, middenin de internationale rel over de Panama Papers, kwam de Commissie onder zijn aanvoering met een <a href="https://www.vn.nl/wat-is-die-frans-timmermans-toch-een-handige-bliksem/" target="_blank">ambitieus plan</a> om belastingontwijking door multinationals aan te pakken. Het bleef niet bij grote woorden: een paar weken geleden maakte de Commissie bekend dat Apple 13 miljard euro moet betalen vanwege belastingontduiking in Ierland. In zijn speech kon Juncker er trots naar verwijzen. Ook zijn investeringsplan om de kwakkelende Europese economie vlot te trekken bleek de afgelopen maanden een onverwacht succes, dat smaakt naar meer: de Commissievoorzitter kondigde in zijn toespraak aan dat het fonds in 2022 verdubbeld moet zijn naar 600 miljard.
Als voorzitter van de Europese Commissie een direct gekozen ambt zou zijn, zou Jean-Claude Juncker met zijn ouwelijke voorkomen en mummelende speeches geen schijn van kans maken. Maar het is de vraag of een flamboyante publiekslieveling met minder ervaring in de Brusselse wandelgangen ook zulke resultaten zou boeken. Juncker is de verpersoonlijking van de complexe Europese machtspolitiek: vooruitgang is alleen mogelijk met kleine stapjes. En soms kan dat ook een voordeel zijn.

Er was weer weinig ‘wow’ aan de speech van Jean-Claude Juncker