<div class="wpg-element paragraph">
<p><b>Mogen privédetectives telefoons afluisteren? Soms wel. ‘In het civiel recht stelt bescherming van privacy nog steeds weinig voor.’</b></p>
<p>Noem het naïef van hem. De Leidse advocaat Ralph van den Hoek meende dat alleen het justitiële opsporingsapparaat en veiligheidsdienst AIVD telefoongesprekken mogen afluisteren- en dan nog alleen onder strikte voorwaarden. Maar nee.</p>
<p>Een van zijn cliënten had een reeks e-mails en faxen in handen gekregen met correspondentie tussen een Haagse raadsvrouw (die optrad namens de tegenpartij in een alimentatiezaak die hij onder handen had) en een privédetective. Boeiende lectuur. De detective bleek ingehuurd door de ex-echtgenoot om uit te zoeken in hoeverre mevrouw inkomsten genoot en of ze een nieuwe liefde had. Opmerkelijk is het bericht van detective John van Bruck waarin hij meldt dat telefoongesprekken wel worden opgenomen, maar niet gebruikt mogen worden voor de rechter.</p>
</p></div>
<div class="wpg-element paragraph">
<p>Dat lijkt voor maar één uitleg vatbaar. Voor advocaat Van den Hoek was het genoeg om telefonisch een afspraak met de politie te maken om aangifte te doen wegens afluisteren. Een uur later werd hij teruggebeld door politiekorps Hollands-Midden: &#8216;Ik kreeg te horen dat ik niet langs hoefde te komen. Het was onmogelijk om aangifte te doen, want dat detectivebureau heeft een vergunning van het ministerie van Justitie en Veiligheid. Dat geeft hun het recht om de telefoon af te tappen. De taps mogen niet als wettig bewijs bij een rechtszaak worden ingebracht, maar een erkende privédetective heeft toestemming om af te luisteren.&#8217;</p>
</p></div>
<div class="wpg-element paragraph">
<p>Waar of niet waar? De nationale privacywaakhond College bescherming persoonsgegevens (CBP) waagt zich niet aan een oordeel over de weigering van de Leidse politie om de aangifte serieus te nemen. &#8216;Daar gaan we niet over. Bovendien doen we geen uitspraken over zaken die we niet hebben onderzocht,&#8217; meldt CBP-woordvoerster Koosje Verhaar.</p>
<p>Wel wijst ze &#8216;in zijn algemeenheid&#8217; op het Wetboek van Strafrecht, waar artikel 139c voorziet in maximaal een jaar cel voor degene &#8216;die opzettelijk en wederrechtelijk met een technisch hulpmiddel gegevens aftapt of opneemt die niet voor hem zijn bestemd&#8217;. Duidelijker kan het niet, zou je denken, maar de Privacygedragscode sector particuliere onderzoeksbureaus, die het CBP in 2009 met de beveiligingsbranche overeenkwam, maakt die duidelijkheid weer wat troebel: &#8216;Het aftappen en/of opnemen van telefoongesprekken is niet strafbaar indien de normering in acht genomen wordt.&#8217; Zo moet de &#8216;rechthebbende van de aansluiting&#8217; opdracht tot het onderscheppen van het telefoonverkeer geven. En er moet een vermoeden zijn dat de af te luisteren persoon schuldig is aan &#8216;ernstig laakbaar en/of strafbaar handelen&#8217;.</p>
<p>Carlo Cahn, secretaris van de vakvereniging Nederlandse Veiligheidsbranche, verzekert dat particuliere detectives die gesprekken afluisteren, met een richtmicrofoon of via de telefoon, zich aan de regels houden. &#8216;Ik ken althans geen geval waarbij de regels werden overtreden, maar onze leden houden zich vrijwel uitsluitend bezig met bedrijfsrecherche. Een werkgever die voor een korte periode laat meeluisteren bij zakelijke telefoontjes omdat hij vreest dat er gefraudeerd wordt, is een ander verhaal dan de capriolen van detectivebureautjes die worden ingehuurd om overspel of geknoei met alimentatie aan te tonen. De leden van onze organisatie zitten niet in die hoek.&#8217;</p>
</p></div>
<div class="wpg-element paragraph-quote">
<blockquote>
<p>&#8211; Een detectivebureau met vergunning heeft het recht om telefoons af te tappen</p>
</blockquote>
</div>
<div class="wpg-element paragraph">
<p>Wat jammer dat John van Bruck, directeur van detectivebureau Quso uit Nieuwegein, met vakantie is. &#8216;Maar misschien kan ik u helpen,&#8217; zegt Rob de Bakker die bij Quso de telefoon aanneemt. Van de Leidse afluisteroperatie is hij niet op de hoogte, maar hij kan op voorhand verzekeren dat de bewering van de advocaat nergens op slaat. &#8216;Wij luisteren geen telefoons af. Mogen we niet, doen we niet, kunnen we niet.&#8217; De dossierstukken suggereren iets anders. &#8216;Wat ik zeg, ik ken de zaak niet,&#8217; herhaalt De Bakker. &#8216;Maar afluisteren doen we niet.&#8217;</p>
<p>Toevallig staat op het adres van Quso nog een onderneming ingeschreven: de Spywebshop. Ook van deze firma is Van Bruck directeur, al doet hij daar bescheiden over. In een artikel over &#8216;spionagesoftware&#8217; in <i>NRC Handelsblad</i> in mei dit jaar kwam een zekere &#8216;John van de Spywebshop&#8217; aan het woord: &#8216;John wil niet met zijn achternaam in de krant&#8217;. Hij hecht aan zijn privacy. Aan degenen die zijn zorg delen, verkoopt de Spywebshop hightech accessoires om alle verstopte microfoons en zendertjes op te sporen die de Spywebshop vanzelfsprekend óók in de aanbieding heeft. Zo is er een ruim aanbod <i>spyphones</i>. Daartoe in het toestel geïnstalleerde software brengt gesprekken, sms-berichten en e-mails binnen het bereik van een tweede toestel. Een bestaand toestel tot spyphone ombouwen, kan ook. Het is mogelijk om een Nokia te verknutselen tot een zender die binnen een straal van tien meter alle gsm-gesprekken oppikt en doorstuurt. De firma waarschuwt dat de aanschaf van de speeltjes op eigen risico is: &#8216;Spywebshop accepteert geen aansprakelijkheid voor het onjuist of onwettig gebruik van de door ons aangeboden spionageproducten.&#8217; En: &#8216;Doordat wij ook exporteren, kan het zijn dat onze spyshopproducten niet in Nederland gebruikt mogen worden.&#8217;</p>
<p>Tussen 24 februari en 18 april van dit jaar voerde John van Bruck in Leiden opdrachten uit voor de cliënt van de Haagse advocate. Hij meldde te gaan posten voor de deur van de echtgenote in Leiden om na te gaan of er een man naar buiten kwam. De detective werd ook gevraagd foto&#8217;s te nemen. En, met het oog op het verweer in de appèlprocedure, waar de juriste aan wilde beginnen, stelde zij het op prijs dat Van Bruck tijdig met een rapport zou komen over haar leefwijze. Als de vrouw bijvoorbeeld vrijwillig haar uitkering zou hebben stopgezet, zou dat een aanwijzing kunnen zijn dat zij opnieuw samenwoont. Er was enige haast bij, want het hoger beroep in de alimentatiezaak kwam naderbij. De advocate vond de aanwijzingen voor het samenleven nog wat mager &#8211; foto&#8217;s waaruit bleek hoe vaak de man over de vloer kwam, zouden het verschil kunnen maken. Maar het posten voor de deur door de detective leverde niets op. Een verweer tegen de opgelegde alimentatiesom leek weinig kans te maken.</p>
<p>Zonde van de tijd, de moeite, het geld en vooral de privacy van moeder en dochter die maandenlang met gespitste oren en hightech opsporingsapparatuur door John van Bruck en zijn team waren gevolgd. De speurzin resulteerde vooral in een aanslag op de zenuwen van de vrouw die werd geschaduwd. De auto die &#8216;onopvallend&#8217; voor haar deur stond, was de vrouw niet ontgaan. Haar zesjarige dochtertje werd op het schoolplein met verrekijker en telelens geobserveerd. Nee, ze heeft geen nieuwe vriend; wel laten diverse vrienden en bekenden het afweten sinds hen het naargeestige idee bekroop dat ze door een spion in de gaten werden gehouden. De vrouw kocht het detectie-apparaat CC308+, een gadget dat begint te piepen zodra het mobieltje wordt afgeluisterd. Vooral in de weekends was het gepiep niet van de lucht.</p>
</p></div>
<div class="wpg-element paragraph-quote">
<blockquote>
<p>&#8211; &#8216;In alimentatiezaken komt veel voorbij dat onrechtmatig is verkregen&#8217;</p>
</blockquote>
</div>
<div class="wpg-element paragraph">
<p>In 2004 hekelde mr. L. Nuis, raadsheer in het Amsterdamse hof, de manier waarop resultaten van particulier rechercheonderzoek wordt gebruikt in strafzaken. Het gemak waarmee rechters zich baseren op informatie met een dubieuze herkomst kwalificeerde Nuis destijds als het &#8216;zoetekoek-effect&#8217;. De bewijslast zou kritischer moeten worden beoordeeld: &#8216;Men is zich niet altijd bewust van het gemak waarmee inbreuk wordt gemaakt op de persoonlijke levenssfeer en weegt dit soort gegevens gewoon mee in het bewijs.&#8217;</p>
<p>De Privacygedragscode sector particuliere onderzoeksbureaus was bedoeld om een eind te maken aan de praktijken die Nuis aan de orde stelde. &#8216;Maar in het civiel recht stelt bescherming van privacy nog steeds weinig voor,&#8217; zegt Van den Hoek, die er aan hecht te melden dat hij VN niet heeft geïnformeerd over de contacten tussen zijn tegenpartij en de detective. &#8216;In alimentatiezaken zie ik van alles voorbijkomen dat overduidelijk op onrechtmatige wijze werd verkregen: bankafschriften, gehackte e-mailtjes, uit de brievenbus geviste correspondentie. Computervredebreuk, schending briefgeheim, afluisterpraktijken &#8211; de civiele rechtbank gebruikt stukken die daaruit voortkomen gewoon bij haar oordeelsvorming. Kennelijk heiligt het doel de middelen.&#8217; </p>
</p></div>


Gerelateerd