<div class="lead">
Als we alleen anderen langs de meetlat van onze moraal leggen, en niet onszelf, blijven er bommen ontploffen in onze steden.
</div>
Ik ben niet religieus. Net zo min als aan een god zal ik mij ooit kritiekloos overleveren aan een mens, hoe hoog de positie van die mens ook is. O, toen Barrack Obama president werd van de Verenigde Staten voelde ook ik, zoals velen, de euforie borrelen in mijn borst, maar ik heb nooit wonderen verwacht van dat mensenkind. De euforie was vooral opluchting, na acht jaar Bush.
<q class="pull-left">Sinds de inauguratie van Donald Trump lijkt de wereld geobsedeerd door zijn handen.</q>
Sinds de inauguratie van Donald Trump lijkt de wereld geobsedeerd door zijn handen. Gebruikers van sociale media pompen beeldfragmenten rond van Trump die andere wereldleiders de hand schudt. Krachtig doet Trump dat. Té krachtig, en met een rare, Lee Towers-achtige terugtrekking van de elleboog, waardoor de ander uit zijn evenwicht gebracht wordt. Je ziet het al voor je als tip in een zelfhulpboek over leiderschap: ‘Laat de ander meteen al bij de eerste handdruk weten wie er de baas is.’
<h3>The Handshake</h3>
Afgelopen week, toen Trump Brussel bezocht voor NAVO-overleg, was het weer zo ver. De Franse president Macron koos ervoor eerst Angela Merkel te begroeten, daarna de secretaris-generaal van de NAVO en de Belgische premier Michel, en daarna pas Trump. Meteen kreeg Macron The Handshake, maar hij had zich duidelijk voorbereid: zijn arm werd niet uit de kom getrokken, hij bleef overeind.
Later zagen we hoe Trump op brute wijze de Montenegrijnse premier Marković opzij trok om zelf vooraan te kunnen staan bij een fotomomentje.
De handenobsessie heeft zich inmiddels uitgebreid naar Trumps vrouw Melania. Toen Trump haar hand wilde vastpakken terwijl ze samen over de rode loper van Ben Gurion International Airport in Israël liepen, trok zij venijnig die hand terug (‘echtelijke ruzie’?!), en hetzelfde tafereel herhaalde zich in Rome, bij het bezoek aan de paus. De videobeelden van die incidenten, al of niet in slow motion, werden gretig verspreid over de sociale media.
<h3>Het puskleurige kapsel</h3>
Wij lezen de leider van het Vrije Westen alsof wij handlezers zijn. Aldus behandelen we hem alsof hij een god is, of in ieder geval een mythische figuur, wiens every move betekenisvol is, terwijl nu juist betekenisloosheid mij zo’n wezenlijk kenmerk lijkt te zijn van de persoon Donald Trump.
<q class="pull-left">Wij lezen de leider van het Vrije Westen alsof wij handlezers zijn. Aldus behandelen we hem alsof hij een god is.</q>
Ik blader door een bundel van Hans Verhagen, de dichter met het hennakleurige haar, en lees: ‘luisterrijk te kijk staan / terwijl je zit te eten met andermans mond’.
Vanuit zichzelf geredeneerd bekleedt de president met het puskleurige kapsel – dat geelwitte puntje op een oranjeroze puist – zijn ambt helemáál niet namens anderen, maar namens zichzelf, al heeft hij het voortdurend over de belangen van ‘the American people’. Zijn kiezers menen wel degelijk dat hij hen vertegenwoordigt. Zij laten zich hun godheid niet afnemen. Typisch Amerikaans? Zijn wij in Nederland te nuchter voor dergelijke praktijken? Kijk even naar de gemiddelde Wilders-aanhanger en je weet dat het tegendeel waar is.
Een president die zijn sigaar in een stagiaire stak en daarover jokte zoals elke vreemdganger zou jokken over zijn seksuele escapades, kon in de jaren negentig bijna uit zijn ambt worden ontheven – terwijl er heden ten dage een levensgevaarlijke gek zonder manieren in het Witte Huis zit tegen wie niemand in het verweer lijkt te durven komen, ondanks al zijn wangedrag.
Luisterrijk te kijk staan of niet – wij laten ons onze godheden niet afnemen. Is dat het?
<h3>Trump-duiding</h3>
Misschien zijn het wel de handvorsers zelf die schuld dragen – een deel van de schuld, dan toch. NRC Handelsblad opende afgelopen zaterdag met flink wat Trump-duiding. Pas ergens diep in de krant, op pagina 16, las ik het volgende: ‘Onder president Trump blijken er meer doden onder burgers te vallen dan eerst.’ Tijdens de nogal impulsieve luchtaanval op de stad Mosul in Irak, afgelopen maart, lieten meer dan honderd mensen het leven, zo blijkt nu.
Ook de Volkskrant berichtte, in het rubriekje ‘Kort’ (je moet er niet te veel aandacht aan besteden&#8230;), over Amerikaanse moordpraktijken: ‘Minstens veertig kinderen zijn donderdag en vrijdag omgekomen bij bombardementen op Al Mayadin, een stad in het zuidoosten van Syrië in handen van Islamitische Staat. De bombardementen werden uitgevoerd door de door de VS geleide anti-IS-coalitie.’
<h3>Geen wiskunde met mensenlevens</h3>
Als we dan toch op de handen van Trump letten, laten we dan vooral ook oog hebben voor het bloed dat eraan kleeft. Ik zou niet willen beweren dat de aanslag in Manchester bij de bloedbaden in het Midden-Oosten verbleekt, want ik bedrijf geen wiskunde met mensenlevens, maar er is wél een verband. En ja, dan kan ik nu meteen al de rechtse brigades horen protesteren dat ik terreur relativeer, dat ik lijd aan zelfhaat en aan een ‘weg met ons’-mentaliteit. Dat zijn de mensen die denken dat een paar extra douanebeambten en het bouwen van een muurtje het internationale terrorisme kunnen tegenhouden. Quod non, uiteraard.
<q class="pull-left">Als we dan toch op de handen van Trump letten, laten we dan vooral ook oog hebben voor het bloed dat eraan kleeft.</q>
Natuurlijk is de situatie in het Midden-Oosten niet het hele verhaal, maar je kunt er niet omheen. Wat heeft zo’n terrorist uit Manchester met Syrië te maken? Niets, in principe, maar de islam is er nu eenmaal goed in het idee van een internationale broederschap te creëren. Daarom zijn ook zoveel Europese moslims betrokken bij hun broeders en zusters in de bezette Palestijnse gebieden.
Vreemd? Nee. Seculiere westerlingen zijn óók meer betrokken bij mensen uit Manchester – waar ze net als wij naar Oasis luisteren – dan bij de koptische slachtoffers van de recente terreuraanslag in Egypte. Het is niet voor niets dat mensen zeggen: ‘het komt nu heel dichtbij’ wanneer ze zelf twee weken geleden nog met hun dochter naar een concert van Ariana Grande in de Ziggo Dome zijn geweest.
Wrang? Ja. Vreemd? Nee.
Conclusie?
We kunnen het ons niet permitteren om niet bezig te zijn met de oorzaken van terrorisme. Onze moraal is niet legitiem zolang we louter anderen langs de meetlat van die moraal leggen, en niet onszelf. Willen we dat niet inzien, dan blijven er bommen ontploffen in onze steden.
Misschien moeten we ons dus allemaal wat minder bezighouden met de onbeleefdheden van Trump in zijn omgang met andere wereldleiders of met het handenspel van hem en zijn vrouw. En ietsje meer aandacht besteden aan belangrijker problemen. Het doden van onschuldige burgers in Syrië en Irak is namelijk ook héél onbeleefd.

Gerelateerd