Gaan de middenpartijen nu een heldere visie op Europa ontvouwen? Ik ben er niet gerust op.

Laatst vond ik de uitnodiging terug die PvdA-voorzitter ­Lilianne Ploumen verstuurde aan de vooravond van de Europese verkiezingen van 2009. Iedereen was van harte welkom op de uitslagenavond in het Haagse Lucent Danstheater: ‘Wij hopen op een gezellige avond!’ Dat werd het niet.

De PvdA kreeg een enorme dreun te verwerken: van zeven naar drie zetels. Ook CDA en VVD zakten in de kiezersgunst. Grote winnaars waren de pro-Europeanen van D66 en de anti-Europese PVV. Het wishy-washy standpunt van de traditionele middenpartijen over de EU (‘we vinden Europa best belangrijk maar ook weer niet zo belangrijk als vroeger’) werd door de kiezer genadeloos afgestraft.

‘De vechtpartij’, noemt Thijs Niemantsverdriet de PvdA in zijn onlangs verschenen gelijknamige boek. De uitslagenavond in het Danstheater leverde daar het bewijs voor. Teleurgestelde partijprominenten openden direct de aanval...