<div class="lead">
De politiek gevangene Ildar Dadin schreef maandag een wanhopige brief uit zijn Russische cel over hoe hij wordt gemarteld. Er gaat een rilling door de Russische samenleving.
</div>
Ildar Dadin is de Russische geschiedenis al ingegaan. In december vorig jaar was hij de eerste persoon die een gevangenisstraf kreeg opgelegd voor het herhaaldelijk schenden van een nieuwe Russische wet tegen protestacties.  (Lees: Dadin had meerdere keren een spandoek opgehouden bij acties tegen het Kremlin.)  Straf: drie jaar, later gereduceerd tot tweeënhalf.
In september dit jaar werd Dadin overgeplaatst naar de IK-7 gevangenis in Karelië, in noordwest-Rusland. Sindsdien had zijn vrouw niets meer van hem gehoord. Tot maandagavond.
Tijdens een kort bezoek van zijn advocaat dicteerde Dadin hem een brief aan zijn vrouw Anastasia. Hij was namelijk te bang om zelf pen op papier te zetten, zei hij.  &#8216;Nastya! Als je besluit om deze brief te publiceren, probeer deze informatie dan zo wijd mogelijk te verspreiden. Dat zal de kans vergroten dat ik in leven blijf,&#8217; begon hij.
Vervolgens beschreef Dadin in schokkend detail wat er de afgelopen maanden met hem zou zijn gebeurd. Hij zou meerdere malen in elkaar zijn geslagen zijn door gevangenbewaarders, waaronder de gevangenisdirecteur, soms wel door twaalf mensen tegelijk. Zijn hoofd zou in een toilet zijn gestopt en hij zou aan zijn handboeien zijn opgehangen. Diezelfde gevangenisdirecteur zou hem bedreigd hebben met verkrachting of de dood als Dadin zijn mond zou open doen.
En toch smokkelde hij zijn verhaal de gevangenis uit. &#8216;Het is een race tegen de klok. Als ik opnieuw martelingen, klappen en verkrachtingen moet ondergaan, hou ik het waarschijnlijk niet langer dan een week uit,&#8217; eindigde Dadin zijn brief.
In het Rusland van vandaag is machtsmisbruik door het politieapparaat geen nieuws meer. Maar toch is de brief van Dadin ingeslagen als een bom. Niet sinds De Goelag Archipel van Solzjenitsyn is er zo&#8217;n grote collectieve rilling door de Russische maatschappij gegaan.
Zelfs de autoriteiten lijken te schrikken en hebben beloofd onmiddellijk onderzoek te doen. De ombudsvrouw voor mensenrechten Tatyana Moskalkova (een voormalig historicus die bij de oppositie bekend staat als iemand met net iets teveel sympathie voor Stalin) zegt dat de situatie onder haar &#8216;persoonlijke controle&#8217; staat. Poetins woordvoerder, wiens standaardreactie op zelfs de grootste schandalen meestal is om zich van de domme te houden (&#8216;hier hebben we zelf nog niets over gehoord&#8217;), zei dat de president zeker geïnformeerd zou worden.
Dat is niet zomaar. Het nieuws heeft een snaar geraakt. De hele dag stonden de nieuwswebsites vol. Beroemde Russen schreven open brieven en steunde petities die verder onderzoek eisen. Gisteravond ontstond in Moskou zelfs een spontane protestactie bij het Ministerie van Justitie.
Al die ophef betekent dat het waarschijnlijk wel &#8216;goed&#8217; komt met Dadin, als hij tenminste nog in leven is. De betreffende gevangenis ligt vanaf nu onder een enorm vergrootglas.  Maar wat gebeurt er verder?
<q class="pull-right">Het leven was al niet normaal, zelfs vóór het nieuws van Dadin. We zijn gewoon gewend geraakt aan die abnormaliteit en zien niet meer dat iemand zonder reden opgesloten zit. </q> Het zijn juist de Russen die niemand kent die het grootste risico lopen. De meeste politiek gevangenen die ik heb gesproken, zeggen dat ze meestal vermeden werden door gevangenisbewaarders die geen zin hebben in onnodige publiciteit. En een prominente mensenrechtenactiviste vertelde me droog dat de beste strategie om marteling van politieke gevangenen te voorkomen is om ze elke dag te laten bezoeken door een advocaat of activist. 
Maar in de brief zei Dadin dat ook &#8216;gewone&#8217; gevangenen gemarteld werden. Voor hen is er geen dagelijks bezoek. Bovendien: in wat voor land leef je eigenlijk als je elke gevangene elke dag zou moeten bezoeken om zeker te zijn dat hij of zij niet met het hoofd in de wc wordt geduwd?
Zelfs als het geval van Dadin een uitzondering is,  wat onwaarschijnlijk is, zegt het verhaal iets over het hedendaagse Rusland, waar exploitatie van macht tot in de hoogste rang getolereerd wordt en zelfs de norm is. De gevangenis waar Dadin vastzit, is ook de plek waar Mikhail Khodorkovsky, de in ongenade gevallen miljardair, opgesloten zat. Een symbolisch toeval. Krijg een geschil met de verkeerde persoon, en je krijgt direct een gevangenisstraf, alles volledig in lijn met de wet. Zelfs als het om een politiek incorrect spandoek gaat. Het verhaal van Dadin is in dat opzicht het verhaal van elke Rus.
<a data-ga-category="embedded-article" data-ga-action="clicked" data-ga-label="" href="https://www.vn.nl/ljoedmila-petroesjevskaja-diva-met-een-leven-als-sovjetroman/" class="article-embed article-embed--right">Lees ookLjoedmila Petroesjevskaja, diva met een leven als sovjetroman20 oktober 2016</a>In een bericht op zijn Facebookpagina verwoordde journalist Kirill Martinov het mooi: &#8216;Het leven was al niet normaal, zelfs vóór het nieuws van Dadin. We zijn gewoon gewend geraakt aan die abnormaliteit en zien niet meer dat iemand zonder reden opgesloten zit en weggehaald is uit de maatschappij.  Met de martelingen is de norm wat verder opgeschoven, of preciezer gezegd, krijgt het weer iets terug van haar historische context. Het aparte is dat we zelfs daar aan zullen wennen. Het is een “normaal leven,” behalve dat ergens mensen gemarteld worden. Een normaal leven, behalve dat het recht zelf in Rusland een marteling is.&#8217;
Hier een verkorte versie van de brief van Ildar Dadin aan zijn vrouw Nastya:
<div class="info-box">
Nastya!
Mocht je besluiten om deze brief te publiceren, probeer deze informatie dan zo wijd mogelijk te verspreiden. Dat zal de kans vergroten dat ik in leven blijf. 
Weet dat in gevangenis IK-7 een maffia opereert, waar het hele leiderschap aan meedoet: de directeur en de absolute meerderheid van de werknemers, inclusief het medisch personeel.
Vanaf mijn aankomst op 10 september werd me alles afgepakt en werden er twee mesjes bij me &#8216;gevonden&#8217;. Het is hier de praktijk om nieuwe arrivés gelijk in de isoleercel te gooien, zodat ze gelijk snappen in wat voor een hel ze belandt zijn [&#8230;]. In antwoord op al deze wetteloze handelingen, heb ik een hongerstaking aangekondigd.
11 september kreeg ik bezoek van de directeur en drie bewakers. Ze hebben me toen samen in elkaar geslagen. In totaal ben ik die dag vier keer in elkaar geslagen, soms door 10-12 mensen tegelijk, met hun benen. Na de derde keer stopte ze m’n hoofd in de wc van m&#8217;n isoleercel.
12 september werden m’n handen achter m’n rug vastgebonden en werd ik aan m’n handboeien opgehangen. Zo hing ik een halfuur. Ze deden m’n onderbroek uit en zeiden dat ik verkracht zou worden door een andere gevangene als ik mijn hongerstaking niet stopte.
Toen kwam Kossiev (de directeur) en zei: &#8216;Dit was nog maar het begin. Als ik het akkoord geef, wordt je nog veel harder in elkaar geslagen. Probeer te klagen en je wordt vermoord en buiten de poort begraven.&#8217;
Constant in elkaar geslagen worden, pesterijen, vernedering en onleefbare condities— dit alles geldt ook voor de andere gevangenen. 
Ik mag geen brieven sturen, het leiderschap heeft gedreigd mij te vermoorden als ik een klacht schrijf.
Het is een race tegen de klok. Als ik opnieuw martelingen, klappen en verkrachtingen moet ondergaan, houd ik het waarschijnlijk niet langer dan een week uit.
In het geval van mijn plotselinge dood zullen ze je waarschijnlijk vertellen dat het zelfmoord was, een ongeluk, een schot tijdens een vluchtpoging of ruzie met een medegevangene. Maar dat zal een leugen zijn, een geplande moord door de leiding van de gevangenis.
Ik hou van je en hoop je ooit nog te zien.
Je Ildar
</div>

Eva Hartog Skorobogatova