Schoof trekt de grens

Columns van de week

Teun van de keuken en Chard van den Berg

Open brief

<p>Lief Nederland,</p>
<p>Een zondagochtend in de Colombiaanse hoofdstad Bogotá. De Avenida Séptima, normaal een van de drukste verkeersaders van deze metropool met 8 miljoen inwoners, oogt als een gemoedelijk stadspark. Geen dieselwolken uitspuwende stadsbussen en ongeduldig toeterende auto’s, maar een onophoudelijke stroom fietsers, wandelaars, hardlopers en skaters trekt voorbij over de driebaansweg, nonchalant om elkaar heen slalommend.</p>
<p>Wielrenners stuiven in vol ornaat langs groepjes vrienden die traag naast elkaar fietsend de week met elkaar doornemen. Straatschoffies met nekmatjes houden wedstrijdjes, balancerend op het achterwiel van hun opgevoerde fietsen. Gehelmde kleuters met zijwielen zwalken voor hun vader of moeder uit, honden proberen hun baasjes bij te houden, of andersom.<br />
De stoepen zijn het domein van de straatverkopers, die bergen sinaasappels wegpersen en maiskolven roosteren op barbecues. Het geheel wordt gecompleteerd door een kakofonie van muziek uit de draagbare speakers van recreanten en straatverkopers, en van optredens van fluitisten, cellisten en andere soloartiesten.</p>
<p>Sinds de jaren 70 sluit Bogotá elke zondag een deel van de straten af voor gemotoriseerd verkeer. Dat begon in 1974 als protest van een groepje burgeractivisten, die op een decemberochtend twee hoofdstraten afsloten voor de ‘Grote Manifestatie van het Pedaal’. Vijfduizend fietsers namen deel aan het evenement. ‘Weg met luchtvervuiling! Leve de schone lucht!’, riepen de activisten al fietsend door de hoofdstad. Het gemeentebestuur nam hun idee over en sinds 1976 is de ‘Ciclovía’ (Fietsweg) een feit.</p>
<blockquote><p>‘Bogotá heeft geen strand, maar wel een Ciclovía’</p></blockquote>
<p>Sindsdien is het wekelijkse evenement uitgegroeid tot de grootste recreatieve ‘Fietsweg’ ter wereld, waarbij alle zondagen en feestdagen meer dan 120 kilometer aan wegen door de stad wordt afgesloten. Op zonnige dagen maken tot twee miljoen hoofdstadbewoners gebruik van hun Ciclovía, waarmee de metropool van 7 uur ’s ochtends tot 2 uur ’s middags transformeert in het grootste stadspark ter wereld.</p>
<p>Nou en? In Nederland hebben we overal fietspaden, denkt u nu misschien. Maar de Ciclovía van Bogotá is meer dan alleen een autovrije zondag. Het is de enige dag van de week waarop bewoners uit alle lagen van de maatschappij samenkomen om te sporten en te ontspannen in dezelfde openbare ruimte, met een circuit aan afgesloten wegen door alle stadsdelen, van arm tot rijk. Op de Ciclovía is iedereen gelijk, en dat is een groot goed in Colombia, het land met de grootste ongelijkheid van Zuid-Amerika.</p>
<p>Daarbij zet het stadsbestuur niet alleen wegen af, maar organiseert het langs het circuit ook tal van gratis activiteiten. Van ademhalingssessies en yoga in de stadsparken tot aerobicslessen aan de snelweg. Ook zijn er zorgposten waar stadsbewoners met overgewicht leren om gezonder te eten, of waar slachtoffers van huiselijk geweld een luisterend oor vinden bij psychologen en sociaal werkers.</p>

<div class="newsletter-teaser bg-gray">
    <div class="teaser__content__container">
                    <div class="teaser__header">Blijf vrij van geest. Lees onze nieuwsbrief.</div>
        
                    <div class="teaser__text">Ontvang de beste verhalen van Vrij Nederland twee keer per week in je mail. In elke nieuwsbrief ontvang je één artikel helemaal gratis.</div>
            </div>

    <div class="teaser__btn__container">
                    <div class="teaser__btn">
                <a class="btn btn--rounded btn--white-bg" 
                    href="/service/nieuwsbrieven"
                    data-ga-category="banner-newsletter-button" 
                    data-ga-label="Blijf vrij van geest. Lees onze nieuwsbrief." 
                    data-ga-action="clicked">Ja, dit wil ik ></a>
            </div>
            </div>
</div>
<p>‘Bogotá heeft geen strand, maar wel een Ciclovía’, zeggen de stadsbewoners liefkozend over hun stad. De fietszondag is in vijftig jaar een onlosmakelijk deel geworden van de identiteit van de hoofdstedelijke bewoners. En dankzij de Ciclovía heeft de fiets ook op andere dagen van de week terrein gewonnen. Inmiddels loopt er meer dan 600 kilometer aan fietspaden door de stad, meer dan in welke andere stad in Latijns-Amerika dan ook.</p>
<p>Dankzij de Ciclovía durfde menigeen – onder wie de schrijver van dit stukje – weer te fietsen in Bogotá, een typisch Latijns-Amerikaanse metropool waar een paar miljoen auto’s chronisch de wegen verstoppen. De eerste keer dat ik op een geleende, oranje mountainbike de Avenida Séptima op reed, op een fietszondag, voelde als een grote overwinning. Het was op die dag dat ik besloot om in Bogotá te blijven.</p>
<p>Ynske Boersma,<br />
Freelance journalist en reizend correspondent in Latijns-Amerika.</p>


De fietshoofdstad van de wereld ligt niet in Nederland