Op de redactie van Vrij Nederland worstelen we al dagen met de duiding van de rellen rondom de wedstrijd Ajax – Maccabi Tel Aviv. Waar veel andere media al direct op vrijdagochtend klaarstonden met hun interpretatie van de gebeurtenissen, hadden wij moeite om precies vast te stellen wat zich in de Amsterdamse binnenstad heeft afgespeeld.
Het is niet dat we het niet hebben geprobeerd. Onze redactie zit in het hart van de stad. Als geboren Amsterdammer durf ik ook wel te beweren dat ik de stad behoorlijk goed ken, inclusief vele stadgenoten met Joodse of juist Arabische wortels. Maar waar onze premier op vrijdagochtend, getuige een tweet vanuit Boedapest, al om 7.09 uur precies leek te weten wat zich in de hoofdstad had afgespeeld, heeft het ons hier ter plaatse dagen gekost om een evenwichtig beeld te krijgen.
Al in aanloop naar de wedstrijd op donderdagavond liepen onze tijdlijnen op de social media vol met beelden van Israëlische hooligans die provocerende en zeer racistische liederen zongen. Onder meer over hoe Gaza geen scholen meer nodig had, omdat er geen kinderen meer over waren. En hoe het Israëlische leger alle Arabieren zou verneuken.
Het was eveneens voor de wedstrijd dat ik verschillende berichten kreeg van stadgenoten die zich ernstig geïntimideerd voelden door de aanwezigheid van deze supportersgroep. Een bevriende taxichauffeur meldde dat er toen al een collega was mishandeld door Israëlische voetbalfans. Hij deed wat meer van zijn collega’s hadden moeten doen. Hij besloot het tweede deel van die avond maar even vrij te nemen.
Hij had geen zin in gezeik.
Een dag later, op vrijdag, keken wij geschokt naar talloze video’s waarin te zien is hoe Nederlandse jongeren met een migratieachtergrond Israëlische voetbalfans hebben opgejaagd, vernederd en ernstig hebben mishandeld. Het heeft er alle schijn van dat veel van de slachtoffers part noch deel hadden aan de provocaties van de voorgaande dag. Voetbalsupporters vormen nu eenmaal geen homogeen gezelschap.
Als we toestaan dat hele bevolkingsgroepen van overheidswege worden gecriminaliseerd, kunnen we met recht stellen dat de Tweede Wereldoorlog ons niets heeft geleerd.
Zoals uit het inmiddels gepubliceerde feitenrelaas van de gemeente blijkt, was de stad in de nacht van donderdag op vrijdag het toneel van anti-Israëlisch én antisemitisch geweld op een schaal die we sinds de bezetting niet meer hebben gezien.
De daders dienen te worden opgespoord, vervolgd en berecht.
Als alle hoofdrolspelers binnen onze liberale democratie zich verantwoordelijk zouden opstellen, zou ik hier een punt kunnen zetten. Dan zou het recht zijn loop kunnen hebben, en kunnen alle goedwillende Amsterdammers door met hun leven.
Helaas blijkt een komma meer op zijn plaats.
Want een deel van de pers en politiek blijkt helemaal geen onderzoek nodig te hebben om tot een diagnose te komen over de oorzaak van de spanningen in de hoofdstad. Al voor de publicatie van het feitenrelaas gaf de premier een persconferentie waarin hij Marokkaanse Amsterdammers collectief afschilderde als slecht geïntegreerde antisemieten.
De premier weet zich ongetwijfeld gesteund door VVD-leider Dilan Yeşilgöz en BBB-leider Caroline van der Plas, die openlijk fantaseren over de deportatie van Nederlandse staatsburgers. Ondertussen buitelen de columnisten over elkaar heen om het hen na te zeggen. In EW-Magazine worden inmiddels alle getinte jongens op een fatbike gecriminaliseerd als gewelddadige antisemieten die niets op hebben met onze verlichte cultuur.
Nog los van het feit dat dit beeld op geen enkele manier strookt met de realiteit die ik als Amsterdammer iedere dag doorleef, is het buitengewoon zorgwekkend dat ons land wordt geleid door lieden die denken dat ze antisemitisme kunnen bestrijden met racisme.
De cynische realiteit is dat het juist Schoof en de rechtse echoput zijn, die er blijk van geven geen enkel respect te hebben voor onze Nederlandse cultuur en tradities. Amsterdam is de bakermat van het liberalisme. In een tijd waarin Europa onder de knoet zat van de kerk en almachtige koningen, was Amsterdam de vrijplaats waar denkers als Descartes en Spinoza de basis legden voor een samenleving waarin je lot niet afhing van je afkomst of geloof, maar van je persoonlijke verdienste.
Wanneer wij nog niet kunnen vaststellen waar hooliganisme, moslimhaat, anti-Israëlische sentimenten en antisemitisme in elkaar overlopen, is enige terughoudendheid op zijn plaats.
Een land bovendien waarin het niet uitmaakt of je Indische, Turks-Koerdische, of Ierse wortels hebt. Als je mee wilt doen, ben je van harte welkom. Zelfs als andere Indische, Turks-Koerdische of Ierse jongeren rotzooi trappen. Als we toestaan dat hele bevolkingsgroepen van overheidswege worden gecriminaliseerd, kunnen we met recht stellen dat de Tweede Wereldoorlog ons niets heeft geleerd.
Online zag ik de afgelopen dagen verschillende reageerders zich afvragen waar de progressieve en linkse media waren in de nasleep van de rellen in Amsterdam. Waarom laten wij de framing over aan pro-Israëlische en uiterst rechtse duiders?
Het antwoord op deze vraag is vanuit Vrij Nederland simpel. Wanneer wij nog niet kunnen vaststellen waar hooliganisme, moslimhaat, anti-Israëlische sentimenten en antisemitisme in elkaar overlopen, is enige terughoudendheid op zijn plaats. Wij oordelen pas als we weten hoe de vork in de steel zit.
De komende dagen publiceren wij enkele verhalen over de spanningen in de stad, het politieke klimaat in Den Haag en over hoe politici, columnisten en activisten steeds vaker naar grote woorden grijpen om ons tegen elkaar uit te spelen.