<div class="lead">
<p>Met filmpjes en billboards spreken Europese overheden ongewenste migranten aan. Maar op wie richten de campagnes zich eigenlijk?</p>
</div>
<p>Neem Duitsland. Terwijl de Duitse regering in linkse kringen hoge ogen gooit met een relatief ruimhartig opvangbeleid voor Syrische vluchtelingen, zijn asielzoekers uit de westelijke Balkan minder gewenst. In de eerste helft van 2015 vormden Kosovaren, Albanezen en Serviërs samen het merendeel van alle asielaanvragen: 103.919, tegenover 34.428 aanvragen van Syriërs. Omdat slechts <a href="https://www.dw.com/en/the-hazy-notion-of-safe-countries-of-origin/a-18648450" target="_blank">een fractie</a> van asielaanvragen van mensen uit de Balkan wordt toegekend, wil de Duitse overheid hen ontmoedigen om <em>die Grenze </em>te passeren.</p>
<p>Daarom heeft het Duitse ministerie van Binnenlandse Zaken een filmpje verspreid waarin het migranten uit de Balkan afraadt om naar Duitsland te komen. Onder een serieuze voice-over zie je gezinnen met koffers en tassen die met <em>Polizei</em>-busjes naar een bureau gebracht worden. Even later worden ze op eigen kosten op het vliegtuig naar huis gezet. Het regent en in de voegen van de stoep ligt nog een laatste beetje sneeuw. Wel koud, niet gezellig. Je hoeft geen genie te zijn om de symboliek te doorgronden. De boodschap: kom maar gewoon niet, want het is hoogst onwaarschijnlijk dat je een verblijfsvergunning krijgt en bovendien kost het je je familiekapitaal.</p>
<figure>
<div class="video"><iframe width="500" height="281" src="https://www.youtube-nocookie.com/embed/4yibT9piM2o?feature=oembed" frameborder="0" allowfullscreen></iframe></div>
</figure>
<div class="figure--right">
<figure id="post-227447 media-227447" class="align-none"><img decoding="async" class="" src="https://www.vn.nl/wp-content/uploads/2015/08/migrationaustralia.jpg" alt="" width="304" height="449" /><figcaption>Poster van de Australische overheid om potentiële migranten te waarschuwen voor haar strenge beleid. Beeld: Twitter</figcaption></figure>
</div>
<p>Naast de Duitstalige versie wordt het spotje ook in het Albanees, Bosnisch, Macedonisch en Servo-Kroatisch vertoond op televisiestations in de Balkan en verspreid via sociale media. Het probleem aanpakken voor het onze bodem bereikt, dat beoogt Duitsland. Dezelfde gedachte vormt de basis van het beleid van <a href="https://www.bbc.com/news/world-asia-28189608" target="_blank">Australië</a>, dat alle asielprocedures overzees laat plaatsvinden op Papua Nieuw-Guinea en Nauru, een eiland in Micronesië. Iemand die Australië op ongedocumenteerde manier bereikt is per definitie niet welkom. Scheelt mensen een gevaarlijke boottocht, kan je denken. Maar de bijbehorende campagneposter doet betwijfelen of deze politiek gevoerd wordt in het belang van vluchtelingen zelf.</p>
<h5>Billboards in het Hongaars</h5>
<p>Ook Hongarije richt zich tot de migranten zelf om ongewenste immigratie in te perken. In juni dit jaar plaatste de overheid billboards met in het Hongaars de boodschap: ‘Als je naar Hongarije komt, kan je niet de banen van Hongaren innemen!’ en ‘Als je naar Hongarije komt, moet je onze wetten respecteren!’. Het is de vraag wat het beoogde effect is, ervan uitgaande dat niet iedere net gearriveerde migrant Hongaars kan lezen. Illegaal werkende mensen afschrikken, of de bevolking laten zien dat er krachtig wordt opgetreden? Het doet denken aan de publiciteitsstunt van het Britse Ministerie van Binnenlandse Zaken, dat in juli beweerde dat het busjes met ‘<em>In the UK illegally? Go home or face arrest</em>’ erop Londense wijken in had gestuurd. Het <a href="https://www.theguardian.com/theguardian/2013/jul/26/illegal-immigrant-billboard-stunt" target="_blank">bleek</a> er maar één, voor de bühne.</p>
<div class="figure--left">
<figure id="post-227538 media-227538" class="align-none">
<figure id="post-227923 media-227923" class="align-none"><img decoding="async" src="https://www.vn.nl/wp-content/uploads/2015/08/sorrypm.jpg" alt="" /><figcaption>Poster in Boedapest als reactie op de campagne van de Hongaarse regering. Foto: Mauricio Olivares-Mendez</figcaption></figure>
</figure>
<figure id="post-227538 media-227538" class="align-none"><img decoding="async" src="https://www.vn.nl/wp-content/uploads/2015/08/van.jpg" alt="" /><figcaption>Busjes zoals deze zouden door Londense wijken rondtouren. Foto: Twitter</figcaption></figure>
</div>
<p>Voertuigen en billboards drukken een stempel op de openbare ruimte – dit in tegenstelling tot een filmpje, dat in de privésfeer bekeken wordt. Alsof de Hongaarse regering met de borden het land terug wil claimen<em>: deze plek is nog steeds van ons, hoor! </em>Of deze territoriumdrift effect heeft op de beoogde doelgroep is onduidelijk. In elk geval stuitte de campagne op flinke tegenstand. Oppositieleden en NGO’s riepen op tot het beschadigen van de posters en via crowdfunding is een anti-campagne op touw gezet. Met dezelfde vormgeving als de officiële billboards verwelkomen de spot-billboards migranten in het Engels: ‘<em>Sorry about our prime minister</em>’ en ‘<em>Come to Hungary by all means, we’re already working in London!’ </em>. Onderliggende gedachte: er is helemaal geen immigratieprobleem; sterker nog, Hongarije loopt leeg<span style="text-decoration: underline;font-size: 1em;line-height: 1.556em">.</span></p>
<p>Het laatste nieuws over deze kwestie: de regering-Orbán laat het er niet bij zitten en wil vanaf september posters plaatsen in ondermeer <a href="https://www.ekathimerini.com/200536/article/ekathimerini/news/hungary-plans-anti-migration-campaign-in-greece-other-transit-countries" target="_blank">Griekenland</a>, <a href="https://hungarytoday.hu/news/hungary-extend-anti-immigration-poster-campaign-syria-afghanistan-66714" target="_blank">Syrië en Afghanistan</a>.</p>
<p>De trend om afschrikbeleid internationaal uit te voeren zet zich dus door. Maar ditmaal niet in het Hongaars, waarschijnlijk.</p>
<div class="info-box">
<h5 id="post-227599 media-227599" class="align-none"><em>Migrant-to-migrant</em>-campagne</h5>
<figure class="align-none"><img decoding="async" src="https://www.vn.nl/wp-content/uploads/2015/08/surprisingeuropescreenshot.jpg" alt="" /><figcaption>Screenshot van de website &#8216;Surprising Europe&#8217;.</figcaption></figure>
<p>Niet alleen overheden richten zich op migranten, maar ook migranten zelf. Ssuuna Goloba – journalist in Oeganda, wc-schoonmaker in Nederland – schrok van het gat tussen de beeldvorming in Afrikaanse landen over Europa en het echte leven als immigrant. Hij besloot hier een documentaire-reeks over te maken. De serie, ‘Surprising Europe’, is uitgezonden op Al Jazeera en heeft een tour gemaakt langs filmzalen in zuidelijk Afrika. Het project is uitgebreid tot een <a href="https://www.surprisingeurope.com/" target="_blank">website</a> met alle afleveringen, waar Afrikaanse migranten hun persoonlijke verhaal kunnen achterlaten. Op die manier hoopt Golona een realistischer beeld te verspreiden en teleurstellingen te voorkomen, vertelde hij tijdens een gastcollege op de UvA: ‘Mensen moeten zelf de keuze maken of ze hierheen willen komen, maar ze moeten wel weten waar ze voor kiezen’. Daar kan een documentaire bij helpen: als het nieuwe leven tegenvalt, vinden veel migranten het moeilijk om dit te vertellen door hooggespannen verwachtingen van het thuisfront. En soms willen familieleden het gewoonweg niet geloven.</p>
<p>Helemaal <em>peer-to-peer </em>is ‘Surprising Europe’ alleen niet. Een greep uit de sponsoren, blijkens de website: de Nederlandse regering van Buitenlandse Zaken, het European Return Fund (deel van de EU) en de Internationale Organisatie voor Migratie (IOM). Zelfs dit project is een poging van de overheid om ‘gelukzoekers’ af te weren voordat ze zijn gearriveerd.</p>
</div>


Gerelateerd