De ‘bezorgde moeders’ zijn de druppel: weg met complotdenkers in talkshows!

‘Bezorgde ouders’, zo noemde Jeroen Pauw de twee moeders en vader die gisteravond bij hem aanschoven om te vertellen waarom ze hun kinderen niet (meer) lieten vaccineren. Als tegenstander in het debat was een kinderarts uitgenodigd. Ik kan wel ongeveer beredeneren wat de redactie gedacht moet hebben: zo’n kinderarts komt met gedegen argumenten, dat moet voor onervaren talkshowgasten nogal intimiderend zijn, dus laten we niet één niet-vaccinerende moeder uitnodigen, maar drie, dan voelen ze zich nog enigszins gesterkt. Nou, dat was niet nodig geweest. De twee moeders luisteren niet naar de vraag die Jeroen Pauw stelt, maar beginnen meteen te blazen. Het is ronduit be-la-che-lijk dat we ziektes ‘die al lang niet meer bestaan’ opkweken en moedwillig in gezonde baby’s spuiten. Die kinderziektes zijn trouwens ook ‘heus niet zo erg’, en stammen nog uit de tijd dat niemand z’n handen waste, en oh ja: als die ziektes toch niet meer bestaan, waarom dan überhaupt nog inenten?

De redactie van Pauw heeft hier een grove inschattingsfout gemaakt: dit zijn geen bezorgde moeders die hun twijfels komen toelichten, het zijn antivaxxers die zich zorgvuldig hebben ingegraven in loopgraven en bewapend met “de ware feiten en cijfers”, achterhaalde onderzoeksresultaten, onderbuikgevoelens en Facebook-posts de vijand op liggen wachten. In dit geval is die vijand één kinderarts, die zichtbaar onder de indruk is van de woede en achterdocht aan de andere kant van de tafel. Wanneer ze na tien minuten eindelijk het woord krijgt van Jeroen Pauw, zie je dat ze door de drogredenen het feitelijke bos niet meer ziet, en weet ze niet waar te beginnen. Er komt niet veel meer uit dan wat gestamel, en ook al probeert ze dat gedurende het gesprek recht te trekken: het kwaad is al geschied.

Geef je hen gelijk, dan heb jij gelijk, en ga je tegen ze in, dan ben je deel van het complot dat bestreden moet worden.

Zie hier het grote probleem van de vaccinatiediscussie: de ‘bezorgde ouders’ zijn inmiddels niet langer burgers met een gezonde dosis kritisch vermogen, maar lijken te veranderen in complotdenkers van het ergste soort. En met complotdenkers is het moeilijk, zo niet onmogelijk debatteren. Geef je hen gelijk, dan heb jij gelijk, en ga je tegen ze in, dan ben je deel van het complot dat bestreden moet worden. Hun gelijk is het enige gelijk. In dit geval is elk argument vóór vaccineren gebaseerd op wetenschap, en wordt wetenschap door de complotdenkers afgedaan als een vorm van religie. Je kunt erin geloven, maar als je slim bent denk je zelf na en laat je je kind niet blindelings allerlei ziektes inspuiten door het RIVM. 

In de uitzending van Pauw wordt een filmpje getoond van een moeder met een zoon met een ernstige spierziekte. Ze was naarstig op zoek naar een verklaring voor zijn ziekte, en is tot de volgende conclusie gekomen: ‘Tja, hij heeft veertien maanden geleden tóch zo’n vaccin gekregen hè… verder was hij volkomen gezond, dus mijn conclusie is dat zijn ziekte uit die inenting moet komen.’ Artsen hebben haar verzekerd dat een dergelijk verband niet kan bestaan, maar daar nemen ‘bezorgde ouders’ natuurlijk geen genoegen mee: dokters zijn onderdeel van het complot, en luisteren per definitie niet. Typerend: de argumenten van de antivaxxers beginnen steevast met ‘ik denk’, ‘ik het gevoel dat’ of ‘ik vind’, die van de andere kant met ‘onderzoek wijst uit’ of ‘decennialange ervaring leert ons’. Als je goed luistert kun je maar tot één conclusie komen: dit debat is helemaal geen debat.

Toch wordt het debat gevoerd, en steeds weer breed uitgemeten in de media. Het complot dat deze ouders vermoeden is net zo onwaarschijnlijk als het verhaal waar Prins Bernhard-Bilderberg-Demminkadepten in geloven, toch worden die laatsten zelden tot nooit uitgenodigd door Pauw. Waarom niet? Omdat het een volkomen absurd complot betreft, en het lachwekkend zou zijn om deze mensen au sérieux hun verhaal te laten doen op prime time. Maar waar het Bilderbergverhaal nog een soort van grappig is, is het hele vaccinatiecomplot een gevaar voor de volksgezondheid. Daarom wil ik de redacties van talkshows oproepen om deze groep hardnekkige antivaxxers geen podium meer te bieden om hun onzin te verspreiden. Want hoeveel goed geïnformeerde kinderartsen je er ook tegenover zet: van complotdenkers valt niet te winnen.