<div class="lead">
<p class="tussenkop">Wie denkt dat taboes niet meer bestaan, zie hieronder.</p>
</div>
<h3 class="tussenkop">Beatrijs Ritsema, journalist</h3>
<p class="tekst">‘<em>Seks van volwassenen met tieners.</em> Homoseksualiteit is verdwenen uit de taboesfeer, maar seks van volwassenen met tieners, eeuwenlang volstrekt gangbaar, is gecriminaliseerd. Er blijft wel verschil tussen een taboe bespreken en er een schenden. Seksuele mores vormen van oudsher een gebied met veel verboden die toch ook aan mode onderhevig zijn. Onder invloed van de #MeToo-beweging voorzie ik een forse toename van seksgerelateerde taboes – om verlekkerd te bespreken. Want als met het doorbreken van taboes de bespreekbaarheid ervan wordt bedoeld, kan ik geen fenomeen bedenken dat zo onzegbaar affreus is dat iedereen het doodzwijgt. Vooralsnog staat het vrije woord fier overeind.’</p>
<figure id="post-377827 media-377827" class="align-none"><img decoding="async" src="https://www.vn.nl/wp-content/uploads/2017/12/mens-en-dier-1_preview.jpg" srcset="https://www.vn.nl/wp-content/uploads/2017/12/mens-en-dier-1_preview-320x484.jpg 320w, https://www.vn.nl/wp-content/uploads/2017/12/mens-en-dier-1_preview-640x969.jpg 640w" alt="" /></figure>
<h5>Roos Vonk, hoogleraar sociale psychologie, Radboud Universiteit Nijmegen</h5>
<p class="tekst">‘<em>Mensen met dieren vergelijken.</em> Denk aan de gezondheidszorg en euthanasie. Vroeger, in nomadische samenlevingen, werden “de uitzichtlozen” achtergelaten en stierven, net als dieren in de natuur. Nu willen we voor elk mens de maximaal haalbare levenslengte, hoeveel het ook kost en zelfs als iemand er klaar mee is. We minachten het leven van andere dieren – we slachten hier 1,4 miljoen dieren per dag – en discussiëren over respect voor het leven. Het menselijk leven is heilig, alsof een mens een soort Godje is. Bij uitzichtloos lijden kun je beter een huisdier zijn, dan is “een spuitje geven” geen punt. Maar wie zou opperen dat dat bij mensen ook kan, zou afgemaakt worden.’</p>
<figure id="post-377823 media-377823" class="align-none"><img decoding="async" src="https://www.vn.nl/wp-content/uploads/2017/12/vliegen_preview.jpg" srcset="https://www.vn.nl/wp-content/uploads/2017/12/vliegen_preview-320x210.jpg 320w, https://www.vn.nl/wp-content/uploads/2017/12/vliegen_preview-640x420.jpg 640w, https://www.vn.nl/wp-content/uploads/2017/12/vliegen_preview-1280x840.jpg 1280w" alt="" /></figure>
<h5>Marli Huijer, hoogleraar filosofie Erasmus Universiteit</h5>
<p class="tekst">‘<em>Het aankaarten van de vervuiling veroorzaakt door ons massale vliegen.</em> Als een vriend, collega of familielid vertelt over hun volgende verre vliegreis naar een exotisch oord hoor je vriendelijk te knikken en vooral niet te beginnen over CO2-uitstoot en de vervuiling die erbij komt kijken. Er dan wat van zeggen maakt je een moraalridder of spelbreker. Wie (bewust) niet vliegt, wordt als bekrompen of kortzichtig weggezet. De norm is tegenwoordig je horizon verbreden door de wereld over te vliegen in plaats van milieuvriendelijkere vormen van zelfontwikkeling. Je hoeft je niet te schamen als je niet elke uithoek van de wereld hebt gezien, we zouden ons beter kunnen schamen voor onze exorbitante CO2-uitstoot.’</p>
<figure id="post-377825 media-377825" class="align-none"><img decoding="async" src="https://www.vn.nl/wp-content/uploads/2017/12/ziekte-2_preview.jpg" srcset="https://www.vn.nl/wp-content/uploads/2017/12/ziekte-2_preview-320x312.jpg 320w, https://www.vn.nl/wp-content/uploads/2017/12/ziekte-2_preview-640x624.jpg 640w, https://www.vn.nl/wp-content/uploads/2017/12/ziekte-2_preview-1280x1247.jpg 1280w" alt="" /></figure>
<h5>Bram Bakker, psychiater:</h5>
<p class="tekst">‘<em>Het recht op ziekte.</em> Anno nu gedraagt de mensheid zich steeds meer op een manier die onvermijdelijk leidt tot lichamelijke en psychische klachten. Maar we eisen vervolgens een diagnose en willen behandeld worden op kosten van een zorgverzekeraar. We voelen ons slachtoffer, en de gezondheidszorgindustrie vindt het prima, want de zaken gaan goed. Maar het eigen aandeel erkennen of zelf verantwoordelijkheid nemen voor ons zieke gedrag doen we niet of nauwelijks, en er over twisten mag al helemaal niet. De cultuur is ziek.’</p>
<h5>Victor Lamme, hoogleraar en hersenonderzoeker, Universiteit van Amsterdam:</h5>
<p class="tekst">‘<em>Cynisme.</em> We leven in een tijd waarin er juist steeds meer taboes bijkomen. Wie zich ook maar enigszins gekwetst voelt, kan meteen een Facebook-hetze beginnen en hopla, je kwelgeest wordt kaltgestellt, je krijgt je een hoogstpersoonlijke safe space, en wie er nog tegenwerpingen wil maken, staat meteen in het verdachtenbankje. Op naar een wereld van vrede en vriendschap, waarin niemand elkaar meer kwetst, grieft of in een hokje zet. Iedereen is geweldig en uniek, en wee degene die af en toe wat braaksel voelt bovenkomen bij al dat virtuele respect voor elkaar. Het cynisme is dood, leve de hypocrisie!’</p>
<figure id="post-377821 media-377821" class="align-none"><img decoding="async" src="https://www.vn.nl/wp-content/uploads/2017/12/en-zij-leefden-nog-lang_preview.jpg" srcset="https://www.vn.nl/wp-content/uploads/2017/12/en-zij-leefden-nog-lang_preview-320x219.jpg 320w, https://www.vn.nl/wp-content/uploads/2017/12/en-zij-leefden-nog-lang_preview-640x438.jpg 640w, https://www.vn.nl/wp-content/uploads/2017/12/en-zij-leefden-nog-lang_preview-1280x875.jpg 1280w" alt="" /></figure>
<h5>Anke Laterveer, auteur en cabaretier</h5>
<p class="tekst">‘<em>Het unhappy end.</em> We praten over steeds meer en het wordt steeds minder gênant. Van racisme tot seksueel geweld en van de overgang tot anale seks. Makkelijk is het nog altijd niet, maar echt taboe gelukkig ook niet meer. Maar wat nog wel taboe is, is het unhappy end. Dat niet alles altijd wel weer goedkomt. We willen afgeronde, opbeurende verhalen. Over hoe we leden, maar er heroïsch bovenop kwamen. Dat sommige dingen zo erg zijn dat je er gewoon nooit helemaal van herstelt, dát willen we nog steeds niet horen. Doe ons maar liever sprookjes, die lopen wel altijd goed af.’</p>
<h5>Paul van Tongeren, hoogleraar ethiek Radboud Universiteit Nijmegen</h5>
<p class="tekst">‘<em>Het taboe zelf.</em> Zonder taboes geen cultuur, dus ook onze cultuur kent nog taboes: grenzen die aangeven wat “echt niet kan”, domeinen die niet mogen worden betreden. Een van de typische taboes van onze cultuur is precies dat, het taboe: een verbod dat niet mag worden betwist, een grens die niet mag worden geschonden, een overtuiging die niet zou mogen worden bekritiseerd, dat kan echt niet – met als enige uitzondering natuurlijk die overtuigingen waar we heilig in geloven: dat de mens een dier tussen de dieren is, dat het individu recht heeft op zijn autonomie, dat man en vrouw gelijk zijn, enzovoorts.</p>


Welk taboe is nog niet doorbroken?

Beatrijs Ritsema, journalist