Kunst

De tekeningen van Rembrandt uit het Kupferstichkabinett in Berlijn die te zien zijn in het Rembrandthuis in Amsterdam (tot 28 mei) lijken op het eerste gezicht gewoon een selectie uit de zo’n vijftienhonderd tekeningen die van hem bekend zijn (maar over de hele wereld zijn verspreid). Maar zodra je er met je neus op gaat staan, zie je wat Rembrandt met ‘luttele krassen en strepen’ teweegbracht. Die ‘luttele krassen en strepen’ is een typering uit 1932 van de vroegere directeur van het Rijksmuseum, F. Schmidt-Degener. Hij was de eerste die Rembrandts tekeningen op één lijn stelde met zijn schilderijen en etsen. En dat, terwijl het nog steeds niet helemaal duidelijk is welke rol de tekeningen in zijn oeuvre speelden. De meeste tekeningen maken de indruk kladjes, studies, oefeningen of schetsen te zijn, het zijn zelden mooi uitgewerkte tekeningen. Dat half-affe is intussen wel het geheim van de verpletterende indruk die ze maken. Rembrandt bewoog zijn hand. En dan...