<div class="lead">Ook met 2 graden opwarming stijgt de zeespiegel gewoon door. Alleen verzuipen onze kleinkinderen iets langzamer.</div>
Als u dit leest, is waarschijnlijk nog niet bekend wat de klimaattop in Parijs heeft opgeleverd. Als ik me een riskante opmerking mag permitteren, gemakkelijk te beschimpen als de uitkomst anders wordt: ik denk dat het resultaat zwaar tegenvalt. Zelfs als men erin slaagt om de temperatuurstijging tot twee graden Celsius te beperken, wat nog maar de vraag is, is er geen reden tot juichen want die zijn veel te weinig om het tij te keren. Letterlijk, want de zeespiegel stijgt dan gewoon door en onze kleinkinderen verzuipen ietsje langzamer.
Hier en daar is voorspeld dat Parijs wél anders dan anders is en goed zal aflopen. En wel om twee redenen, maar die hebben eigenlijk weinig met vertrouwen in het resultaat zelf te maken: we onderhandelen nu anders, en de urgentie is hoger, wordt gezegd. Die aanpak zal, op hoop van zegen, tot beter resultaat leiden. Laten we die aanpak eens tegen het licht houden.
Kyoto (1997) mislukte. Er werden uitstootnormen afgesproken maar de belangrijkste vervuilers deden niet mee. Bill Clinton wist dat ratificatie in zijn Senaat niet haalbaar was, dus hij zag daar al bij voorbaat van af. De ontwikkelingslanden, toen nog China voorop, weigerden zich tot broeikaslimieten te verplichten. Daarom werd op de volgende top in Kopenhagen (2009) methode twee beproefd: die van de vrijwillige toezeggingen. Dat werd lastminute-werk dat ook geen zoden aan de dijk zette. Obama mocht al blij zijn dat hij op het laatste moment aan een hoekje van de tafel mocht aanschuiven, de BRIC-landen namen het roer over en wilden hun economische succes niet door topdown ‘vrijwillig’ westers milieudenken bedreigd zien.
In Parijs is de topdown benadering helemaal overboord gezet. Dit keer is besloten dat de hectiek van conference diplomacy , in Kopenhagen zo fataal, bij voorbaat vermeden moet worden door veel huiswerk vooraf te doen, door landen zelf vooraf plechtig te laten beloven tot welke beperking zij eenzijdig bereid zijn – leve de bottom-up methode. En door het doel zo bescheiden te formuleren (maximaal twee graden opwarming dus) dat de uitkomst haalbaar lijkt, zou Parijs althans procesmatig een succes genoemd kunnen worden. Alsof de Russen en Turken met elkaar praten over het vermijden van luchtgevechten en van tevoren afspreken dat het overleg een succes zal zijn als de uitkomst is dat ze beide niet meer dan vijftig vliegtuigen van elkaar zullen neerhalen en die aantallen vrijwillig hebben opgebracht.
<q class="pull-right">Het pijnlijke is dat de opwarming nog steeds te langzaam gaat om te voorkomen dat de ontkenners de ellende op de volgende generatie politici kunnen afwentelen.</q>
Ook nu heeft de Amerikaanse minister John Kerry al laten weten dat – wat de uitkomst ook is – de VS er zijn handtekening niet onder zal zetten. Knarsetandend heeft de gastheer, de Franse minister Laurent Fabius, laten weten dat een akkoord in dat geval dus geen ‘verdrag’ zal kunnen heten. Daarmee rest in de toekomst een vierde methode, de meest armoedige. Die komt erop neer dat alleen op basis van vrijwilligheid nog afspraken gemaakt kunnen worden, en dat zelfs die afspraken per land door klimaatontkenners (genoeg Amerikaanse senatoren en presidentskandidaten) en fossiele-brandstofverslaafden (heel veel andere landen) gegijzeld zullen zijn.
Als het steeds beproeven van nieuwe methodes niet werkt, moeten we het dus wel van de urgentie hebben. Die is sinds 1997 onmiskenbaar gegroeid, sinds Kopenhagen (2009) hebben we zelfs al twee warmterecords (2014 en 2015) geboekt. Razendsnel, maar het pijnlijke is dat de opwarming nog te langzaam gaat om te voorkomen dat de ontkenners de ellende nog steeds op de volgende generatie politici kunnen afwentelen. Dat in de VS de klimaatopwarming vorig jaar al een clear and present en zelfs immediate danger is genoemd en een bedreiging voor de nationale veiligheid, deert huidige politici blijkbaar niet. Après nous la déluge, bottom-down.

Ko Colijn