De corona-epidemie was nog niet uitgebroken of de Italiaanse filosoof Giorgio Agamben verklaarde dat het hier een uitvinding van de staat betrof om de noodtoestand uit te kunnen roepen. Hij schreef: ‘Het lijkt erop dat als het terrorisme eenmaal is uitgeput als grondslag voor uitzonderlijke maatregelen, de uitvinding van een epidemie het ideale excuus kan bieden om dergelijke maatregelen onbeperkt te kunnen verruimen.’

Dit staat nu in Epidemie als politiek, het boek waarin de stukken zijn verzameld die hij het afgelopen jaar schreef over de pandemie. De maatregelen die de Italiaanse regering nam worden daarin ‘een gigantische operatie van vervalsing van de waarheid’ genoemd. Die regering was erop uit om van de noodtoestand ‘het nieuwe normaal’ te maken. Daarmee zouden ze de Italianen voorgoed in de tang hebben.

‘Vergeet Agamben,’ zei men na zijn eerste stukken. Maar dat is nog niet zo makkelijk. Agamben vertegenwoordigt de mensen die bijna wekelijks in Rome,...