Darfur / Twijfelachtige investeringen
Nederlandse pensioenfondsen hebben honderden miljoenen euro’s belegd in bedrijven die de Soedanese regering en daarmee indirect het geweld in Darfur steunen. Het gaat om ondernemingen die op de zwarte lijst van de Amerikaanse Sudan Divestment Task Force staan. Die Task Force komt voort uit het Amerikaanse studentenprotest tegen het geweld in Darfur (zie ook VN 44 en het dossier Dar­fur op www.vn.nl). Op basis van de lijst hebben twintig Amerikaanse staten wetten aangenomen die investeerders moeten ontmoedigen geld in de genoemde ondernemingen te steken. De Amerikaanse federale overheid heeft een soortgelijke wet in de maak. In Nederland bestaat dergelijke wetgeving niet.
De twee grootste Nederlandse pensioenfondsen PGGM en ABP hebben aandelen in respectievelijk twaalf en veertien ondernemingen die de Task Force aanmerkt als grootste boosdoeners, waaronder het Chinese staatsoliebedrijf PetroChina. Bij PGGM gaat het om een bedrag van bijna 85 miljoen euro. ABP heeft een belang van ruim 340 miljoen in de controversiële ondernemingen (zie kader). Bovendien hebben de twee een veelvoud van die bedragen gestoken in bedrijven waarbij volgens de Task Force in het verleden vraagtekens werden geplaatst en waarvan het niet zeker is of ze hun leven hebben gebeterd.
Eerder dit jaar kwamen de pensioenfondsen ook in opspraak, toen het televisieprogramma Zembla onthulde dat ze pensioengeld belegden in fabrikanten van omstreden wapentuig zoals clusterbommen en landmijnen. Daarop scherpten de fondsen hun uitsluitingscriteria aan. Sinds dit jaar publiceren PGGM en ABP een volledige lijst van ondernemingen waarin zij investeren op internet.
In juni heeft PGGM op aandringen van PvdA-Kamerleden Van Dam en Waalkens het Indiase Oil and Natural Gas Company (ONGC) en het Chinese PetroChina aangesproken op hun banden met de Soedanese regering. De parlementariërs stelden in diezelfde periode Kamervragen over onder meer het belang van de pensioenfondsen in de twee omstreden bedrijven. Minister Koenders van Ontwikke­lingssamenwerking antwoordde toen dat de pensioenfondsen hun investeringen afdoende verantwoordden. Overheidsbemoeienis vond hij niet op zijn plaats.
PGGM zet periodiek op zijn website welke bedrijven vanwege slecht gedrag uit de portefeuille zijn gegooid, en welke hun leven hebben gebeterd op aandringen van het pensioenfonds. Op geen van die lijsten komt ONGC of PetroChina voor; de bedrijven waaruit PGGM zich dit jaar heeft teruggetrokken, zijn alle actief in de wapenindustrie.
Deze zomer is PGGM begonnen met het doorlichten van alle ruim vierduizend bedrijven waarin wordt belegd, waarbij specifiek wordt gekeken naar mensenrechtenschendingen. Bij het uitbreken van de crisis in Darfur in 2003 was het volgens de woordvoerder ‘onder het beleid dat toen gold’ niet mogelijk snel actie te ondernemen tegen bedrijven die Khartoem trouw bleven. ‘Het klinkt cru, maar als zich een nieuwe situatie à la Darfur zou voordoen, kunnen we veel sneller in actie komen,’ volgens de woordvoerder. Of er op dit moment dan wel tegen de ondernemingen op de Amerikaanse lijst wordt opgetreden, kan hij niet zeggen.
ABP wil net als PGGM niet kwijt of het de duimschroeven van de bij Darfur betrokken bedrijven inmiddels heeft aangedraaid, omdat informatie over (plannen voor) aan- of verkopen van aandelen door een grote partij als ABP ‘marktverstorend kan werken’. Een woordvoerder laat per e-mail weten dat het fonds een aantal bedrijven heeft ‘benaderd om opheldering te geven’ over hun activiteiten in Soedan, maar of dat iets heeft opgeleverd en zo ja, wat, wil hij niet zeggen.
Onderneming PGGMABP
PetroChina/CNPC 26,2132,2
Petronas 5,98,7
Oil and Natural Gas Corporation 0,910,7
Sinopec Group 2,583,1
Lundin Petroleum 14,8
Petrofac 9,6
Weatherford 8,219,5
Wärtsilä Oyj 10,819,4
Bharat Heavy Electricals Ltd 0,49,9
Harbin Power Equipment 0,12,1
Company Ltd Alstom 19,038,7
Mitsui Engineering and Shipbuilding Co Ltd 1,02,8
Scomi Group Berhad 0,2
Weir Group Plc 0,7
Electricity Generating Public Company Ltd 0,30,4
Totaal, in miljoenen euro’s 84,9343,2

Gerelateerd