<div class="lead">
De enige oplossing die Facebook geeft voor het tegengaan van vuil op haar eigen platform is een oproep om vooral nóg meer gebruik te maken van dat platform.
</div>
De vergelijking was op z’n zachtst gezegd wat ongelukkig gekozen. Op het World Economic Forum in Davos ging Facebook-topvrouw Sheryl Sandberg woensdag in op haar rol in de strijd tegen ISIS. Sandberg wees op inspiratie uit Duitsland. Daar had men Facebookpagina’s die gevuld waren met haat via ‘goede posts’ een positieve draai kunnen geven. ‘Wat een pagina vol haat was,’ zo <a href="http://www.theguardian.com/technology/2016/jan/20/facebook-davos-isis-sheryl-sandberg" target="_blank">sprak</a> Sandberg trots, ‘werd een baken van tolerantie en hoop.’ Zo’n ‘like attack’, dat zou volgens Sandberg ook in de strijd tegen ISIS een goede zijn.
Terroristen doodknuffelen? De hoon was uiteraard niet van de lucht. De vergelijking tussen een griezelig goed georganiseerd terreurnetwerk en scheldende eenlingen gaat nou eenmaal net zo mank als die tussen de manieren waarop we beiden kunnen bestrijden.
Sandbergs uitspraken illustreren de worsteling van Facebook: posts verwijderen, mensen weren, woorden blokkeren: ze willen er liever niet aan. Facebook heeft het ideaal van de vrijheid van meningsuiting hoog in het vaandel staan en als je dat doortrekt geldt die voor ISIS net zozeer als voor racisten.
In Davos had Sandberg daarom een duidelijke agenda. Deze week <a href="http://www.faz.net/aktuell/wirtschaft/maechtige-internetriesen/facebook-ruft-eine-initiative-fuer-zivilcourage-im-netz-ins-leben-14020992.html#GEPC;s30" target="_blank">lanceerde</a> het bedrijf in Duitsland het zogenaamde ‘Online Civil Courage Initiative’. Facebook investeert één miljoen dollar in verschillende organisaties die zogenaamde counter speech moeten stimuleren om haat op het netwerk te bestrijden.
Over counter speech, tegenspraak, heeft Facebook het al <a href="https://www.vn.nl/wat-moeten-we-met-de-haters-op-facebook/" target="_blank">veel langer</a>, maar voor het eerst wordt nu actie ondernomen om die ook echt te stimuleren. Dat is toe te juichen. Maar toch: de like attack die Facebook voorstelt tegen zowel IS als racisten voelt niet alleen om Sandbergs bizarre vergelijking ongemakkelijk. De enige oplossing die Facebook geeft voor het tegengaan van vuil op haar eigen platform is een oproep om vooral nóg meer gebruik te maken van dat platform. Je hoeft niet paranoïde te zijn om daarin ook enig eigenbelang te ontdekken.
In NRC Handelsblad stond gisteren een <a href="http://www.nrc.nl/next/2016/01/21/het-verzet-tegen-de-haat-en-leugens-1578503" target="_blank">verhaal</a> over het zogenaamde ‘verzet op internet’: mensen die vanachter hun bureau de meest hatelijke berichten weerspreken en een tegengeluid proberen te geven. Hoe bewonderenswaardig en ontroerend ook: dat initiatief toont vooral hoe vreselijk klein zulke druppels op de gloeiende plaat zijn. Ook dat is een probleem met de online discussie: in de offline wereld kun je wellicht nog betogen dat mensen een morele plicht hebben zich te mengen in een debat of naar een buurtinspraak te gaan om een tegengeluid te laten horen. Maar je kunt mensen veel moeilijker oproepen zich uit burgerplicht in een Facebook- of Twitterdiscussie te mengen.
<q class="pull-right">Geef ze eens ongelijk, de zwijgende meerderheid die denkt: laat maar schreeuwen.</q>
Geef ze immers eens ongelijk, de zwijgende meerderheid die denkt: laat maar schreeuwen. In de vorm van vrijheid van meningsuiting die op Facebook geldt is dat immers vaak waar het op neer komt: wie het hardst schreeuwt wordt gehoord. Ook daar zit iets ongemakkelijks in Facebook’s beleid. De toon en het niveau van het debat worden bepaald door de schreeuwende minderheid. Je kunt je een vrijere discussie voorstellen.
Maar het grootste ongemak is misschien wel dat Facebook tot nu toe steeds naar anderen wijst: wij zijn een neutraal platform, we willen jullie best helpen, maar jullie moeten het zelf in evenwicht brengen. Dat klinkt aardig, maar is natuurlijk onzin. Tepels en geslachtsdelen worden op het netwerk met de snelheid van het licht verwijderd. Belangrijker nog: Facebook heeft duizenden algoritmes aan het werk die bepalen wat gebruikers wel en niet zien. Wat ze precies doen is strikt geheim, maar ze hebben bovenal als doel mensen zolang mogelijk vast te houden en zoveel mogelijk te laten posten.
Als Facebook echt zou willen, zou ze aanpassingen kunnen doen aan de algoritmes van de newsfeed, zodat haatbrandjes niet constant opnieuw worden gevoed en sneller uitdoven. Maar wat dat betreft beloven de uitspraken van Sandberg weinig goeds. Het bedrijf wil toch vooral dat we nóg meer gaan posten.

Gerelateerd