Ze staan symbool voor Nederland, de voorspelbare landschappen uit de films van Alex van Warmerdam. Maar ook in het beheerste land overheerst het ontheemde gevoel.

‘Ga je niet te ver,’ zegt de postbode tegen de fietsende kleine Thomas. ‘Anders val je van de wereld.’ De openingsscène van De Noorderlingen laat er geen twijfel over bestaan: de wereld, dat is dit dorp en het nabijgelegen woud. En dat woud kun je eigenlijk ook maar beter mijden.

Het is wat regisseur Alex van Warmerdam (Haarlem, 1952) als geen ander doet: een eigen wereld neerzetten. Laat één still uit een van zijn films zien en je weet: ha, dat is een Van Warmerdam. Rechte sloten zonder bomen. Troosteloze straten. Donkere luchten. Een huisje en een boom, op z’n tijd. Wolken tegen een fel verlichte hemel.

‘De God van Nederland’, kopte Vrij Nederland in 2013, toen Van Warmerdam als eerste Nederlander in 38 jaar werd geselecteerd voor de hoofdcompetitie van Cannes. God, omdat de regisseur zo’n...