Dit verhaal heb ik van Ayaan Hirsi Ali, in de tijd dat ze nog in Nederland woonde. Ze vliegt terug vanuit een buitenland met een reisgezel, de daling wordt ingezet, een wolkenloze lucht, en terwijl ze Schiphol naderen, praten de twee over politiek. Beneden het Nederlandse liniaallandschap, dat in zijn geordendheid altijd weer opzien baart: je beweegt je er vanzelfsprekend in, maar vanuit de lucht, altijd komend vanaf een plek waar de dingen rommeliger geregeld zijn dan hier, besef je pas wat een uitzonderlijk gezicht het oplevert. En ineens hoort Hirsi Ali zichzelf zeggen: ‘En jij gelooft dus niet in een maakbare samenleving? Kijk even naar beneden.’

Nu een klein sprongetje: vorige week werd Compositie No. III uit 1929 van Piet Mondriaan verkocht voor het recordbedrag van 44,4 miljoen euro. Het internationale succes van Mondriaan als Nederlands kunstenaar is ironisch, want als er iemand probeerde te ontsnappen aan dit benauwde, provinciale vaderland was hij het wel. Terwijl...